Δελτίο Τύπου, 10 Απριλίου 2012
Η παρούσα ενημερωτική ανακοίνωση αποτείνεται κυρίως στους συγγενείς των αγνοουμένων/πεσόντων των δύο κοινοτήτων της Κύπρου και των Ελλαδιτών αλλά και γενικότερα στην Κυπριακή κοινωνία.
Προτού μπούμε στο συγκεκριμένο θέμα, θέλω να αναφέρω, ακόμη μια φορά, ότι το Ινστιτούτο Νευρολογίας και Γενετικής Κύπρου είναι ένα επιστημονικό κέντρο Αριστείας στη Μεσόγειο και τον ευρύτερο ευρωπαϊκό χώρο. Είναι ένας δικοινοτικός, μη κερδοσκοπικός οργανισμός, ιδιωτικού δικαίου, ο οποίος προσφέρει εξειδικευμένες υπηρεσίες στους τομείς της νευρολογίας, γενετικής και βιοϊατρικής επιστήμης, βασική και εφαρμοσμένη έρευνα, ως επίσης και μεταπτυχιακή εκπαίδευση στον τομέα της μοριακής ιατρικής και ιατρικής γενετικής.
Το Ινστιτούτο πληρώνεται το αντίτιμο των υπηρεσιών του προς το κράτος, και σε κάποιο βαθμό, λαμβάνει χορηγία από το κράτος για τη βασική δομή των ερευνητικών και μεταπτυχιακών εκπαιδευτικών προγραμμάτων του. Τα τελευταία δύο χρόνια, η συνεισφορά του κράτους ήτο σχετικά αυξημένη, πράγμα που αναγνωρίζεται από όλους στο Ινστιτούτο.
Τα τελευταία γεγονότα σχετικά με το Εθνικό Πρόγραμμα ταυτοποίησης των λειψάνων των Κυπρίων και Ελλαδιτών Αγνοουμένων, όπως αυτά παρουσιάζονται, μας θλίβουν ιδιαιτέρως. Όλοι μίλησαν, και υπό την ιδιότητα μου ως Πρόεδρος του Ινστιτούτου Νευρολογίας και Γενετικής Κύπρου, είναι υποχρέωσή μου να ενημερώσω και εγώ, εκ μέρους του Ινστιτούτου, ολόκληρη την Κυπριακή κοινωνία.
Την Τετάρτη, 28 Μαρτίου 2012, κατέθεσα στη Βουλή, εκ μέρους του Ινστιτούτου, κατά χρονολογική σειρά όλα τα συμβάντα από την αρχή του Προγράμματος μέχρι και τις 27 Μαρτίου 2012. Η θέση που εξεφράσθην ότι η «κατάθεσή μου» ήτο προσωπική, δεν ευσταθεί. Ήταν εκ μέρους όλου του Ινστιτούτου. Ήμουν βέβαια υποχρεωμένος να απαντήσω και σε ερωτήσεις Βουλευτών, όπως εξάλλου έπραξαν και όλοι ανεξαιρέτως εμπλεκόμενοι φορείς, θεσμοί και οργανώσεις. Αυτά προς αποκατάσταση των γεγονότων.
Δεν θα μπω στη λογική να σχολιάσω σήμερα άρθρα εφημερίδων ή/και δηλώσεις και σχόλια που παρουσιάστηκαν από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης. Υπηρετώντας το Ινστιτούτο Νευρολογίας και Γενετικής Κύπρου τα τελευταία 27 χρόνια, ο διακαής πόθος μου, όπως όλων, είναι να επαναρχίσει με γρήγορους ρυθμούς και με απόλυτη ορθότητα και επιστημονική δεοντολογία το πρόγραμμα της ταυτοποίησης λειψάνων των αγνοουμένων/πεσόντων.
Είναι όμως επιβεβλημένο να λεχθούν μερικά πράγματα, να αναδειχθούν κάποιες πραγματικότητες, να γίνουν έστω και ενδόμυχες παραδοχές για να μπορέσουμε μετά όλοι μαζί να πάμε μπροστά. Και επεξηγώ τα ακόλουθα:
1. Συγκεκριμένα, το Πρόγραμμα καθυστερεί από το 2009 και όχι από το Μάιο του 2011 και όχι εξ’ υπαιτιότητας του Ινστιτούτου Νευρολογίας και Γενετικής Κύπρου και με αποτέλεσμα να μειωθούν σοβαρά οι ταυτοποιήσεις για δύο χρόνια, και τους τελευταίους 10 μήνες να σταματήσει παντελώς η ροή δειγμάτων των λειψάνων για τις σχετικές γενετικές εξετάσεις και ταυτοποιήσεις από το Ινστιτούτο Νευρολογίας και Γενετικής Κύπρου. Δυστυχώς, με αχρείαστες και άδικες προσεγγίσεις από τη ΔΕΑ και ιδιαίτερα από το τρίτο μέλος της, το Ινστιτούτο Νευρολογίας και Γενετικής Κύπρου επιφορτίζεται για τις τεράστιες καθυστερήσεις στο πρόγραμμα ταυτοποίησης λειψάνων αγνοουμένων/πεσόντων.
2. Υπήρξαν παρατεταμένες διαβουλεύσεις μεταξύ ΔΕΑ/UNDP και ΙΝΓΚ, και τελικά μπήκε μπροστά στο Ινστιτούτο, Συμβόλαιο στις 19 Οκτωβρίου 2011, για υπογραφή. Όταν, όμως, με πάσα επισημότητα και αδιάσειστη δέσμευση του Ινστιτούτου αποδοχής του Συμβολαίου στις 16 Νοεμβρίου 2011, που είχε ετοιμάσει η ίδια η ΔΕΑ/UNDP, γραπτώς μας πληροφόρησε ότι το συγκεκριμένο Συμβόλαιο (για το οποίο το Ινστιτούτο είχε, παρεμπιπτόντως, κάνει μεγάλες υπερβάσεις για την αποδοχή του) δεν ήτο πια στο «τραπέζι».
3. Τους τελευταίους 5 μήνες, η Ελληνοκυπριακή πλευρά δυστυχώς δεν εκπροσωπείτο στις συναντήσεις της ΔΕΑ και κατ’ επέκταση ούτε σε αποφάσεις, οι οποίες πρέπει να λαμβάνονται με το σύμφωνο και των τριών μελών της.
4. Τελικά, βρεθήκαμε από τα μέσα Φεβρουαρίου του 2012, αντιμέτωποι με δύο αλλοπρόσαλλες καταστάσεις. Η ΔΕΑ/UNDP στις 15 Φεβρουαρίου 2011, με το σύμφωνο του τότε Ελληνοκύπριου εκπρόσωπου, προκηρύττει διεθνείς προσφορές για τις γενετικές εξετάσεις ταυτοποίησης, αλλά δίχως τη γνώση της Ελληνοκυπριακής πλευράς, παράλληλα όμως μέσω του Προεδρικού Επιτρόπου, διοχέτευσε στο Ινστιτούτο νέο παντελώς διαφορετικό Συμβόλαιο με πάμπολλους αντιδεοντολογικούς όρους, προς υπογραφή. Σημειωτέο ότι το Ινστιτούτο, όπως διετυπώθησαν οι προδιαγραφές, δεν τις πληρούσε για να μπορεί να υποβάλει εάν ήθελε τη δική του προσφορά.
5. Με μόνο γνώμονα την ανακούφιση των οικογενειών των αγνοουμένων και μετά από δύο δύσκολες συνεδρίες του Διοικητικού Συμβουλίου του ΙΝΓΚ και κάνοντας ακόμη περαιτέρω υπερβάσεις, με μεγαλύτερη φυσικά την παράδοση κυριότητας της βάσης προσωπικών δεδομένων των συγγενών των αγνοουμένων/πεσόντων σε τρίτους, τρεις φορές σε μια βδομάδα, το Διοικητικό Συμβούλιο του ΙΝΓΚ, ξεκάθαρα επιβεβαίωσε ότι είναι έτοιμο να υπογράψει το προτεινόμενο Συμβόλαιο ως έχει. Παραμένει πάντοτε προϋπόθεση για την υπογραφή, εφόσον δοθεί στο Ινστιτούτο πρώτα, κάλυψης από το κράτος για την παράδοση της Τράπεζας προσωπικών δεδομένων προς την πολιτεία ούτως ώστε το Ινστιτούτο, το προσωπικό και το Διοικητικό Συμβούλιο, να μην διατρέχει τον κίνδυνο και να μην είναι υπόλογο εις περίπτωση που οιοσδήποτε συγγενής των αγνοουμένων κινηθεί δικαστικά εντός ή εκτός Κύπρου, εφόσον δεν έχει προσωπικά εγκρίνει την παράδοση προσωπικών του δεδομένων πέραν του Ινστιτούτου.
6. Μέχρι αυτής της στιγμής, η ΔΕΑ/UNDP παρ’ όλες τις υπενθυμίσεις δεν έχει ξεκάθαρα απαντήσει αν είναι έτοιμη να υπογράψει τη συμφωνία που η ίδια έχει στοιχειοθετήσει. Είναι καιρός πια η Ελληνοκυπριακή πλευρά να καλέσει τη ΔΕΑ/UNDP να δεχθεί να υπογράψει και αυτή.
7. Η δομή, οργάνωση και ιεραρχία εντός του Ινστιτούτου, για τη διεκπεραίωση της εργασίας του για την ταυτοποίηση λειψάνων των αγνοουμένων/πεσόντων, αλλά και γενικότερα, είναι αποκλειστική ευθύνη του Ινστιτούτου Νευρολογίας και Γενετικής Κύπρου. Πρέπει να το αντιληφθούν αυτό όλοι οι ενδιαφερόμενοι για να μπορέσουμε να πάμε πιο μπροστά. Το Ινστιτούτο είναι άρτια στελεχωμένο και είναι έτοιμο να ξεκινήσει εργασία και να συνεχίσει το έργο του με πολύ γοργούς ρυθμούς για να τερματιστεί το δράμα των συγγενών των αγνοουμένων/πεσόντων το συντομότερο δυνατό.
8. Δηλώνεται ξανά ότι, το ΙΝΓΚ δεν έχει κανένα οικονομικό συμφέρον επί του συγκεκριμένου προγράμματος. Διακατέχεται όμως από μεγάλη αίσθηση ευθύνης προς τους συγγενείς και την κοινωνία γενικότερα και θέλει να συνεχίσει απερίσπαστο την ευγενή και ανθρωπιστική συνεισφορά του για το εθνικό αυτό πρόγραμμα και την πορεία του για ακόμη μεγαλύτερα επιστημονικά επιτεύγματα για τη βελτίωση της υγείας και της ποιότητας ζωής των ανθρώπων.
Στέλλουμε μήνυμα εκτίμησης, αγάπης και ελπίδας σε όλους τους συγγενείς των αγνοουμένων/πεσόντων και την πίστη ότι το πρόγραμμα θα γίνει κατορθωτό να επανέλθει στους γοργούς ρυθμούς του 2007/8.
Παραμένουμε πάντα στην υπηρεσία της κοινωνίας και ευελπιστούμε και αγωνιζόμαστε για ένα καλύτερο αύριο της κοινής μας πατρίδας.
Χρίστος Φυλακτού
Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου
Ινστιτούτο Νευρολογίας και Γενετικής Κύπρου
10 Απριλίου 2012
