Του Απόστολου Κουρουπάκη
Πολλά έχουν γραφτεί τις τελευταίες ημέρες για τις οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας και στο πολιτιστικό τομέα. Είναι βέβαιο ότι ο Πολιτισμός δέχθηκε ένα γερό πλήγμα, όπως βέβαια και άλλοι τομείς. Δεν μπορώ να γνωρίζω πόσο εύκολα ή πώς θα διορθωθούν τα πράγματα, αλλά δεν θέλω να είμαι αρνητικός και απαισιόδοξος. Φυσικά, και θα έχετε και δίκιο να μου πείτε ότι με θετικότητα και αισιοδοξία δεν πλήρωσε ποτέ κανείς του το ρεύμα και το νοίκι και δεν σπούδασε τα παιδιά του. Αλλά ας πούμε ότι βλέπω το ποτήρι μισογεμάτο και όχι μισοάδειο.
Ο λόγος που θέλω να τα βλέπω έτσι τα πράγματα είναι γιατί είδα ότι ο κορωνοϊός έφερε στην επιφάνεια διαχρονικά προβλήματα που ταλάνιζαν τους ανθρώπους του πολιτισμού, δυσλειτουργίες και κωλύματα, που φάνταζαν απροσπέλαστα πιο πριν και δεν τα αντιμετωπίζαμε συγκροτημένα πιο πριν. Βλέπω, επίσης, τους ανθρώπους του πολιτισμού να συνεννοούνται μεταξύ τους, να συζητούν για την ταμπακέρα και όχι για το περιεχόμενό της, γιατί αν δεν έχεις φάκελο να βάλεις τα έγγραφά σου μέσα, θα τα πάρει ο αέρας. Είναι κανόνας.
Αυτή η συνεννόηση των ανθρώπων του πολιτισμού με κάνει να νιώθω αισιοδοξία, αυτό που περιμένω ως επόμενο βήμα είναι η κίνηση της Πολιτείας. Είναι πλέον αδήριτη ανάγκη η δημιουργία Υφυπουργείου Πολιτισμού, διότι φάνηκε από την πρώτη στιγμή ότι αυτός ο σιδηρόδρομος αρμοδιοτήτων και η πλήρης εξάρτηση των Πολιτιστικών Υπηρεσιών από τον προϊστάμενο φορέα είναι αρτηριοσκληρωτική.
Ένα πράγμα που δεν καταλαβαίνουμε στην Κύπρο είναι ότι οι πολιτιστικές δραστηριότητες δεν είναι εκδηλώσεις της στιγμής ούτε θέατρα και τραγούδια για να περνάνε την ώρα τους οι κουλτουριάρηδες, παρακολουθώντας άλλους που κάνουν το κέφι τους και όλοι μαζί σκοτώνουν τη βαρεμάρα τους.
Πολιτισμός σημαίνει ανάπτυξη του πνεύματος, όχι όμως για να μάθεις ποιος είναι ο Μπρεχτ και τι σημαίνει νουβέλ βαγκ στο σινεμά –πόσοι νομίζετε ότι τα ξέρουν αυτά; Ανάπτυξη του πνεύματος κατά τη δική μου οπτική είναι το μπόλιασμα με νέες ιδέες, είναι η ανάπτυξη της κριτικής σκέψης, είναι να αγαλλιάσει για λίγο η ψυχή σου και να ηρεμίσει το πνεύμα σου. Παρήλθε, ανεπιστρεπτί ελπίζω, ο καιρός που η παιδεία πέζευε επί του πολιτισμού, περάσαμε στην εποχή που αυτές οι δύο καταταλαιπωρημένες έννοιες θα πρέπει να βαδίζουν η μία δίπλα στην άλλη, και παιχνιδίζοντας να μπερδεύονται η μία με την άλλη.
Παιδεία δεν είναι οι λαογραφικές περιηγήσεις, παιδεία δεν είναι τα λάβαρα και οι εθνικοί ποιητές, παιδεία είναι να μάθει ο μαθητής και τον Βασίλη Μιχαηλίδη και τον Φερνάντο Πεσόα και να δει την Κύπρο και τη Λισαβόνα. Πολιτισμός είναι να ακούσει τη μελοποιημένη «Χιώτισσα» και να νιώσει τις λέξεις, να ανατριχιάσει με μια όμορφη απαγγελία της «Ανεράδας» και να απολαύσει ένα πορτογαλέζικο φάδο ή και να τα απορρίψει, δεν αρέσουν όλα σε όλους.Πολιτισμός είναι να αναγνωρίζεις το τέρας και πίσω από τις λέξεις, να μπορείς να τους αντισταθείς και παιδεία είναι να έχεις διδαχθεί τις μορφές τους και τρόπους αντιμετώπισής του.
Αυτές οι έννοιες δεν μπορούν να βρίσκονται ανάκατα στο ίδιο το μπουκάλι, μπερδεύονται οι γεύσεις και αν ήταν μαρμελάδα δεν θα ήξερες αν είναι πορτοκάλι ή νεράντζι, άλλους θα πικραίνονταν και άλλοι θα έγλυφαν και τα δάκτυλά τους. Έτσι και με το δικό μας Υπουργείο Παιδείας, Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας, ένα μπλέντερ ευθυνών, λογαριασμών και υπηρεσιών που στο τέλος δεν ξέρουμε τι μας γίνεται και όταν έρθει –όπως τώρα– μια επείγουσα ανάγκη δεν ξέρουμε πώς θα ξεμπλέξουμε και πάμε διά της ατόπου, ό,τι δεν μπαίνει στο γενικό θα δούμε σε δεύτερο χρόνο πώς θα εξειδικεύσουμε, αν και όταν ο λέοντας έχει αφήσει χρόνο και χρήμα.
Εν κατακλείδι, αυτή η χώρα έχει ανάγκη από συγκεκριμένη πολιτική για τον πολιτισμό και τους ανθρώπους του, γιατί δεν είναι απλώς μποέμ αρτίστες για να τους βλέπουμε με συμπάθεια ή και με ζήλεια, είναι κανονικοί άνθρωποι, που θέλουν να ζουν από τη δουλειά τους. Τώρα αν είναι και λίγο φευγάτοι μερικοί, ας είναι, άλλοι φοράνε γραβάτες από πρωίας μέχρι νυκτός.
