Του Απόστολου Κουρουπάκη
Για λίγες ημέρες (έως 28 Νοεμβρίου) θα μείνει ακόμα ανοικτή η έκθεση της Κλίτσας Αντωνίου, «A Compass without North», σε επιμέλεια της Δάφνης Νικήτα, που φιλοξενείται στο Diatopos Art Centre, στη Λευκωσία. Τα έργα που παρουσιάζει η Αντωνίου σε αυτή την έκθεση ισορροπούν ανάμεσα στο τέλος και στην αρχή οποιουδήποτε πράγματος ή κατάστασης, ορίζονται από την αίσθηση του αποπροσανατολισμού, όπως εύστοχα αναφέρει και ο τίτλος «Μία πυξίδα χωρίς βορρά».
Τα έργα που εκθέτει η Αντωνίου και που γεωμετρικά έχει χωροθετήσει η Δάφνη Νικήτα εσωκλείουν το καθένα με τον τρόπο του έννοιες όπως η μνήμη, η ελευθερία, αλλά και η ανελευθερία, την πτώση μα και την ύψωση. Πολύ χαρακτηριστικό το έργο που βρίσκεται στο κέντρο της γκαλερί με τίτλο «The Creepers» (2025), μία συστάδα από μαρμάρινα, ανεστραμμένα τριαντάφυλλα που ακουμπούν απαλά στο δάπεδο. Δεν έχουν όλα τα πράγματα άνοδο και άνθηση, υπάρχει και η πτώση, που δεν σημαίνει απαραίτητα και ήττα, ακόμα και τα ωραία πράγματα δικαιούνται να μην είναι πάντοτε ανθηρά, και η θεωρώ πως η Κλίτσα Αντωνίου με αυτό το installation, με τρόπο δυναμικό δείχνει την απαντοχή ακόμα και στην πτώση.
Στην ίδια λογική και το έργο «Aer(ra)» (2025). Μια σειρά από δέκα μικρές οθόνες, τοποθετημένες χαμηλά, στο ίδιο ύψος με τα μαρμάρινα τριαντάφυλλα, προβάλλουν πουλιά που φαίνονται να πέφτουν ενώ πετούν ανεστραμμένα. Αντίσταση στην ακινησία, ακόμη και σε δύσκολες συνθήκες, η επιθυμία της παρουσίας και προσπάθεια για επαναπροσανατολισμό, και πάλι στη δική μου ανάγνωση η Αντωνίου δείχνει την ανάγκη για πορεία, έστω και χωρίς προσανατολισμό, στο ορμέμφυτο της επιβίωσης. Μάλιστα, η τοποθέτησή του έναντι του «The Creepers», δικαιολογεί ακόμη περισσότερο το όνομά του, που προέρχεται από τη σύνθεση των λέξεων aer και terra.
Με ενδιαφέρον στάθηκα και στο βίντεο «Homefront» (2025). Ο ασφαλής χώρος του σπιτιού, η σταθερά, ο χώρος κατεύθυνσης και απάγκιου, φαίνεται πως δεν είναι πάντα στρωμένος με ροδοπέταλα, δεν είναι πάντοτε καταφύγιο. Διακρίνω μία ευαίσθητη και ταυτόχρονα καταγγελτική πράξη από την Κλίτσα Αντωνίου με το «Homefront», βλέποντας στο βίντεο μια γυναίκα, ορατή μόνο από τα γόνατα και κάτω, να κινείται με ανιχνευτή ναρκών εντός του σπιτιού. Νάρκες κάθε είδους μπορεί να κρύβονται, ο οικείος χώρος μπορεί να είναι και πεδίο μάχης… η ασφάλεια να μην είναι δεδομένη.
Στον υπόγειο χώρο της γκαλερί προβάλλεται το βίντεο «States of Exception: Coordinates of Possibility» (2025). Η περφόρμερ περιφέρεται σε ένα εγκαταλελειμμένο αεροδρόμιο, έναν χώρο όπου ο προσανατολισμός, άρα και η πυξίδα οφείλουν να υπάρχουν και να εννοούνται… που όμως πλέον δεν υπάρχουν. Αυτό που υπάρχει στον χώρο είναι τα απομεινάρια ενός συστήματος ελέγχου και η περφόρμερ προσπαθεί είτε να επανακτήσει τον έλεγχο, είτε παλεύει να βρει ταυτότητα και προσανατολισμό. Αναζητεί έναν βορρά, μία κατεύθυνση, μένει ακίνητη, δίνει σήματα προσανατολισμού, αντιστέκεται/αγωνίζεται εντός της ανυπαρξίας μιας τάξης, ίσως.
Στην γκαλερί εκτίθενται και τα έργα Epistoli I–IX (2024), Anatomy of Cells (2025) και Graviton I–III (2025), με τα οποία έχουν τη δική τους λειτουργία στο όλον της έκθεσης. Σε αυτά με πιο ερμητικό τρόπο εγκιβωτίζονται έννοιες όπως η μνήμη και η ελευθερία, αλλά και η ύλη.
Η Κλίτσα Αντωνίου, υπό την επιμελητική ματιά της Δάφνη Νικήτα, κατάφερε μέσα από την έκθεσή της «A Compass without North», τουλάχιστον όπως εγώ αντιλήφθηκα τα έργα, να παρουσιάσει ως υπαρκτό φαινόμενο και τον αποπροσανατολισμό, και την πτώση, αλλά ταυτόχρονα και την ύψωση και την αντίσταση. Σε έναν κόσμο ασταθή, λοιπόν, η Αντωνίου δημιουργεί έργα που δημιουργούν στο κοινό την αίσθηση όχι της αβεβαιότητας, αλλά της ανάγκης επαναπροσδιορισμού, μέσω της στάσης ή και της αντίστασης.
