Του Παναγιώτη Καπαρή
«Κομίζει γλαύκα εις Αθήνας» ο Αντρέας Παπακωνσταντίνου, ξεσπώντας ενώπιον της Επιτροπής Νομικών της Βουλής, λέγοντας ότι «θέλουν να βάλουν big brother στην Ελεγκτική Υπηρεσία». Αφορμή νομοσχέδιο το οποίο προβλέπει τη σύσταση τριμελούς Ελεγκτικού Συμβουλίου, το οποίο θα διορίζεται από το Υπουργικό Συμβούλιο και θα ελέγχει τα προσχέδια των εκθέσεων της Ελεγκτικής Υπηρεσίας. Δηλαδή, απλώς, θα είναι μια ομάδα η οποία θα εποπτεύει την Ελεγκτική Υπηρεσία, αλλά οι ευθύνες θα παραμένουν στον γενικό ελεγκτή. Η πλάκα είναι ότι ο γενικός ελεγκτής δεν θα έχει λόγο, ούτε και ψήφο, στις «αλλαγές των εκθέσεων» από το Ελεγκτικό Συμβούλιο.
Αποτελεί κοινό μυστικό ότι, κυρίως τα τελευταία χρόνια, η Δημόσια Υπηρεσία γέμισε από «big brotherς», κλίμακας «Α παλαριστή», κατά τον Ζαχαρία Κουλία, οι οποίοι καταπατώντας σχέδια υπηρεσίας, άρα και τους νόμους, εποπτεύουν τάχα τους υφισταμένους τους, χωρίς ποτέ να λαμβάνουν αποφάσεις. Ωστόσο, την ώρα της κρίσης «μην είδατε τον Παναή». Εξαφανίζονται όλοι από προσώπου γης και τον «μπάτσο» τον τρώνε με πολλούς τρόπους «τα μικρά ψαράκια», οι ευσυνείδητοι δουλευταράδες του Δημοσίου, οι οποίοι τολμούν και «κόβουν δρόμο». Την «τρώνε» και μερικοί υπουργοί, πρόεδροι ημικρατικών και κάποιοι άλλοι, οι οποίοι αναλαμβάνουν αξιώματα για το «φίτσιο», για την καρέκλα, για τη λιμουζίνα και για τον οδηγό. Οι γενικοί διευθυντές, οι διευθυντές Τμημάτων και οι άλλοι διευθυντές του Δημοσίου, είναι όλοι «ανεύθυνοι» σύμφωνα και με τον νόμο. Σταμάτησαν σχεδόν όλα τα μεγάλα έργα του Δημοσίου, τα σκάνδαλα δεν έχουν τελειωμό –τα δισεκατομμύρια δεν είναι στραγάλια– και όμως κανένας «αρμόδιος» για την παρακολούθηση των έργων δεν διώχθηκε, ή τουλάχιστον δεν κατονομάστηκε δημοσίως. Ο πρόεδρος Χριστοδουλίδης γέμισε το Προεδρικό με υψηλόμισθους διευθυντάδες του Δημοσίου, με επικεφαλής την «πρωθυπουργίνα», όπως γράφει ο «σύντροφος» Στέλιος Ξιουρής. Αυτοί θεωρητικά θα έλεγχαν και τους υπουργούς και τους γενικούς διευθυντές και θα καθόριζαν στρατηγικές και τακτικές υλοποίησης έργων. Πέρασαν κοντά τρία χρόνια διακυβέρνησης και τώρα ανακάλυψαν ότι σχεδόν όλα τα μεγάλα έργα ήταν της «πλάκας» και έπρεπε να τερματιστούν οι συμβάσεις. Ακόμη και στη μεγαλύτερη κρίση την οποία πέρασε η κυβέρνηση, με τη φωτιά στην ορεινή Λεμεσό, δεν εμφανίστηκε κανείς από τους «προνομιούχους» του Προεδρικού Μεγάρου.
Νεαρός, με πλούσιο βιογραφικό, ο οποίος προσλήφθηκε πρόσφατα στη Δημόσια Υπηρεσία, αγανακτισμένος από τους «άσχετους» big brothers, έλεγε γελώντας ότι μας παρακολουθούν όλες οι μυστικές υπηρεσίες του κόσμου, μέσω των κινητών τηλεφώνων. Αλλά τουλάχιστον αυτοί δεν μας ενοχλούν και κάνουμε τη δουλειά μας. Αυτοί όλοι οι ανεύθυνοι «big brothers» μόνο εμπόδια προβάλλουν στη δουλειά μας, για να λένε ότι κάτι κάνουν και για να «ηδονίζονται» με την εξουσία τους, τα γραφεία και τις γραμματείς τους. Ο νεαρός, ο οποίος «δέθηκε» από γυναίκα, παιδί και χρέη, δεν τολμά να κουνηθεί από το Δημόσιο, έστω και αν το επιθυμεί διακαώς, λόγω των μισθολογικών συνθηκών στον ιδιωτικό τομέα. Και μονολογούσε λέγοντας, μακάρι να έμενα στο εξωτερικό και στην καλή μου δουλειά. Αλλά, μια η μάνα, μια οι φίλοι και μια ο ήλιος, με έφεραν να βασανίζομαι στη «μακαρία γη» της Κύπρου, κατά τον Κωστή Παλαμά.
Στην Αμερική και πιθανόν σε πολλές άλλες χώρες, ο έλεγχος των δημοσίων δαπανών για μεγάλα έργα, γίνεται από ανεξάρτητους οίκους. Ετοιμάζουν εμπεριστατωμένες εκθέσεις όχι μόνο για την οικονομική πτυχή ενός έργου, αλλά και για την αποδοτικότητά του. Αν δεν συμφέρει, απλώς πέφτει «μαχαίρι». Στην Κύπρο, η οποία πλημμυρίζει από επιστήμονες, μετακαλούνται χρυσοπληρωμένοι εμπειρογνώμονες, για να ετοιμάσουν προδιαγραφές έργων, για την κατακύρωση των προσφορών και αν κάτι δεν πάει καλά, μετακαλούνται για να γλυτώσει, αν γλυτώσει, το νησί από ένα νέο μνημόνιο. Η πλάκα είναι ότι πολλοί Κύπριοι επιστήμονες έχουν πολύ μεγαλύτερες ικανότητες και περισσότερες εμπειρίες από ξένους εμπειρογνώμονες. Αλλά αυτό είναι μια άλλη δύσκολη υπόθεση.
Οι έλεγχοι στο Δημόσιο είναι αμέτρητοι. Γενικοί διευθυντές και άλλοι διευθυντές. Διοικητικά Συμβούλια ημικρατικών και άλλων Οργανισμών. Εσωτερικοί ελεγκτές, εσωτερικός ελεγκτής της Δημοκρατίας, γενικός ελεγκτής και πάνω από όλους το Υπουργικό Συμβούλιο και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Τα τελευταία χρόνια έχουμε και επιτρόπους, οι οποίοι φωνάζουν χωρίς να έχουν καμία ευθύνη. Κατά τα άλλα μπαίνει η τεχνητή νοημοσύνη στο Δημόσιο, χωρίς ωστόσο να μειώνεται η γραφειοκρατία. Την καλύτερη λύση, τη βρήκε ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, ο οποίος βλέποντας το χάλι του ελληνικού κράτους μετά την επανάσταση του 1821, είπε: «κάντε μια επιτροπή να διαλύσει όλες τις επιτροπές, για να πάει ο τόπος μπροστά…». Απλώς, ο τόπος για να πάει μπροστά, θέλει «εργάτες» και όχι μόνο «επόπτες».
