ΠΗΓΗ: skai.gr
Ο Διεθνής Διαστημικός Σταθμός (ISS) αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα της ανθρωπότητας, παρέχοντας ένα βιότοπο σε τροχιά που κατοικείται για σχεδόν 25 χρόνια. Μέχρι στιγμής, τον έχουν επισκεφτεί σχεδόν 300 άτομα από 26 χώρες και αποτελεί ένα λαμπρό παράδειγμα διεθνούς συνεργασίας και ένα μοναδικό τεχνολογικό θαύμα. Ωστόσο, η διάρκεια ζωής του πλησιάζει στο τέλος της και, παρόλο που έχει ξεπεράσει εδώ και καιρό την αρχικά προγραμματισμένη 15ετή αποστολή του, η NASA σχεδιάζει να τον θέσει εκτός τροχιάς γύρω στο 2030.
Ο οργανισμός συνεργάζεται με ιδιωτικές εταιρείες για τη μετάβαση σε έναν εμπορικό διαστημικό σταθμό. Μέσω ενός διαγωνισμού θα γίνει η επιλογή των καλύτερων σχεδίων και η επιλόγής ενός ή περισσότερων συνεργατών για μια αρχική επίδειξη που θα περιλαμβάνει μια 30ήμερη, επανδρωμένη αποστολή στο διάστημα. Στη συνέχεια, η NASA ουσιαστικά θα αγοράσει «υπηρεσίες σταθμού» από έναν ιδιωτικό εργολάβο που θα αναλάβει την εκτόξευση ενός σύγχρονου διαδόχου του ISS.
Οι συμμετοχές για τον διαγωνισμό πρόκειται να υποβληθούν τον επόμενο χρόνο, αλλά η NASA συνεργάζεται ήδη με αρκετές εταιρείες που έχουν αναπτύξει σχέδια για εμπορικούς σταθμούς πριν ξεκινήσουν οι πραγματικές εργασίες αντικατάστασης του ISS.
Μεταξύ αυτών των εταιρειών είναι η Vast Space με έδρα την Καλιφόρνια, η οποία υπέγραψε συμφωνία με την SpaceX για την εκτόξευση του πρώτου εμπορικού διαστημικού σταθμού στον κόσμο — που ονομάζεται Haven-1 — ο οποίος έχει προγραμματιστεί για τον Μάιο του 2026.
Με έναν «ανθρωποκεντρικό» σχεδιασμό και ένα επιστημονικό εργαστήριο ικανό να υποστηρίξει την έρευνα μικροβαρύτητας και τις ευκαιρίες κατασκευής τεχνολογίας, συμπεριλαμβανομένων των ημιαγωγών, το Haven-1 θα είναι διαθέσιμο τόσο για ιδιωτικές όσο και για κυβερνητικές αποστολές, επιτρέποντας στο Vast Space να αποκτήσει εμπειρία για την πολύ πιο περίπλοκη επιχείρηση της κατασκευής ενός διαδόχου του ISS, σε περίπτωση που κερδίσει τον διαγωνισμό της NASA.
«Η πρώτη μας προτεραιότητα είναι να γίνουμε μια πραγματική εταιρεία διαστημικών σταθμών — μια εταιρεία που διαθέτει σταθμό σε τροχιά, έχει στείλει ανθρώπους σε αυτήν για ένα χρονικό διάστημα και τους έχει φέρει με ασφάλεια πίσω στη Γη», δήλωσε ο Διευθύνων Σύμβουλος της Vast Space, Μαξ Χάοτ. «Αυτή είναι πραγματικά η κούρσα στην οποία βρισκόμαστε».
«Δεν έχει σχεδιαστεί για να είναι πολυτελές ξενοδοχείο»
Το Haven-1 θα έχει διάμετρο 4,4 μέτρα και κατοικήσιμο όγκο 45 κυβικών μέτρων (1.500 κυβικά πόδια), ή περίπου τον ίδιο όγκο με το εσωτερικό ενός λεωφορείου ενός ορόφου—περίπου το 1/8 του ISS, του οποίου ο κατοικήσιμος όγκος είναι 388 κυβικά μέτρα (13.696 κυβικά πόδια). Θα εκτοξευθεί σε τροχιά χρησιμοποιώντας ένα SpaceX Falcon 9 και το πρώτο πλήρωμα θα εγκατασταθεί μερικούς μήνες αργότερα αφότου ο σταθμός τεθεί σε τροχιά, χρησιμοποιώντας το διαστημόπλοιο Crew Dragon της SpaceX.
Ο εσωτερικός σχεδιασμός περιλαμβάνει ένα θολωτό παράθυρο 1,2 μέτρων, ένα πτυσσόμενο κοινόχρηστο τραπέζι, έναν ιδιωτικό χώρο ύπνου για κάθε μέλος του πληρώματος και σύνδεση στο διαδίκτυο υψηλής ταχύτητας, που παρέχεται από την Starlink. «Δεν έχει σχεδιαστεί για να είναι ένα πολυτελές ξενοδοχείο», δήλωσε ο Χάοτ, «αλλά πιστεύουμε ότι σε κάθε περιβάλλον, αν αισθάνεσαι καλύτερα, αν μπορείς να ξεκουραστείς καλύτερα και αν μπορείς να επικοινωνήσεις καλύτερα, τότε μπορείς να εργαστείς καλύτερα».
Από την ανακοίνωση του έργου, στα μέσα του 2023, η Vast Space έχει αυξηθεί από περίπου 200 σε 950 εργαζομένους, δήλωσε ο Χάοτ, και έχει επενδύσει σε δικές της εγκαταστάσεις που είναι ικανές όχι μόνο να παράγουν τη μονάδα Haven-1, αλλά δύο μονάδες ετησίως της πολύ μεγαλύτερης Haven-2 — του πιθανού διαδόχου του ISS.
Η εταιρεία ολοκλήρωσε την κατασκευή μιας «εκδοχής πιστοποίησης» του Haven-1 νωρίτερα φέτος — μιας έκδοσης που δεν προορίζεται για πτήση και χρησιμοποιείται μόνο για δοκιμές εδάφους. Η εταιρεία διεξήγαγε επίσης πρόσφατα δοκιμές με τη NASA στο Κέντρο Διαστημικών Πτήσεων Marshall στο Χάντσβιλ της Αλαμπάμα. Ταυτόχρονα, η Vast ξεκίνησε την κατασκευή και της πραγματικής μονάδας που προορίζεται να τεθεί σε τροχιά.
«Το επόμενο μεγάλο ορόσημό μας θα είναι η ανακοίνωση του πληρώματος του Haven-1 και των ακριβών δραστηριοτήτων της αποστολής του», δήλωσε ο Χάοτ, προσθέτοντας ότι οι πελάτες-στόχοι της εταιρείας θα είναι διαστημικοί οργανισμοί — με ιδιαίτερη έμφαση στις αναδυόμενες χώρες που επιδιώκουν να στείλουν αστροναύτες σε τροχιά για πρώτη φορά. Επίσης, αναζητά ιδιώτες, αυτοχρηματοδοτούμενους, δήλωσε ο Χάοτ.
Περισσότερες επιλογές
Η Vast δεν είναι όμως η μόνη ιδιωτική εταιρεία με την οποία συνεργάζεται η NASA για να ξεκινήσει την ανάπτυξη ιδιωτικών διαστημικών σταθμών: η Starlab είναι μια κοινοπραξία που περιλαμβάνει τον αεροπορικό γίγαντα Airbus και την αμυντική εταιρεία Northrop Grumman, ενώ υπάρχει και η Blue Origin του Τζεφ Μπέζος και η Axiom Space με έδρα το Τέξας, η οποία το 2022 πραγματοποίησε την πρώτη αποστολή αποκλειστικά με ιδιωτικό πλήρωμα στον ISS.
«Είναι καλό να βλέπουμε μια ποικιλία διαφορετικών σταθμών να αναδύονται», δήλωσε η Sandra Häuplik-Meusburger, αρχιτέκτονας και ερευνήτρια διαστήματος στο Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο της Βιέννης στην Αυστρία. «Από άποψη σχεδιασμού, το να ξεκινάς από μικρά, με έναν σταθμό μίας ενότητας, είναι μια εφικτή προσέγγιση επειδή μπορείς να δοκιμάσεις κρίσιμα συστήματα, η πολυπλοκότητα μειώνεται και είναι πιο οικονομικό. Αλλά το μεγαλύτερο όραμα πρέπει να εφαρμοστεί από την αρχή - η έναρξη ενός διαστημικού σταθμού είναι σαν να ξεκινάς ένα χωριό, αυτό που επιλέγεις ως σημείο εκκίνησης καθορίζει την πορεία για το μέλλον».
Ωστόσο, η λειτουργία διαστημικών σταθμών είναι μια δαπανηρή επιχείρηση, δήλωσε ο Olivier de Weck του Τεχνολογικού Ινστιτούτου της Μασαχουσέτης. «Έχουμε κάνει κάποια έρευνα για τους εμπορικούς διαστημικούς σταθμούς και όχι μόνο για την τεχνική τους σκοπιμότητα, αλλά και για την υλικοτεχνική προσπάθεια και την οικονομική βιωσιμότητα - τα μαθηματικά είναι αρκετά τρομακτικά», είπε, προσθέτοντας ότι το τρέχον λειτουργικό κόστος του ISS είναι περίπου 12 εκατομμύρια δολάρια την ημέρα, περίπου τα μισά από τα οποία είναι το κόστος μεταφοράς του πληρώματος και του φορτίου από και προς τον σταθμό.
Η Vast δεν αποκάλυψε τα λειτουργικά έξοδα, αλλά δήλωσε ότι θα επενδύσει περίπου 1 δισεκατομμύριο δολάρια, έναν συνδυασμό ιδιωτικών κεφαλαίων που παρέχονται από τον ιδρυτή της Jed McCaleb και εσόδων από πελάτες.
