Kathimerini.gr
Όσοι γεννήθηκαν μετά την 11η Σεπτεμβρίου του 2001, δεν έχουν καμία ανάμνηση από όσα συνέβησαν εκείνη τη σκοτεινή ημέρα προκειμένου να διαμορφώσουν τη δική τους άποψη. Το μόνο τους εργαλείο για να το καταφέρουν αυτό είναι η μόρφωση – θεσμοποιημένη και μη.
Οι New York Times ρώτησαν μαθητές από διάφορες χώρες τη γνώμη τους για όσα διδάχτηκαν σχετικά με την 11η Σεπτεμβρίου καθώς και αν υπήρξαν πράγματα που παραλείφθηκαν ή στα οποία δόθηκε ιδιαίτερη έμφαση.
Από τη Μόσχα μέχρι το Μανχάταν, από το Καράτσι μέχρι το Καράκας και από το Βερολίνο μέχρι τη Βαγδάτη, οι μαθητές έχουν σχηματίσει πολύ διαφορετικές οπτικές σε ό,τι αφορά την τρομοκρατία, το Ισλάμ, τον πόλεμο και την αμερικανική ισχύ.
Εάν υπάρχει ένα σημείο στο οποίο συμφώνησαν, ήταν ότι κάτι έλειπε από την εκπαίδευσή τους: η εμβάθυνση. Θέλουν να μάθουν περισσότερα.
Τι διδάχτηκαν οι μαθητές ανά τον κόσμο;
Η Μπιζ Χέρμαν, υποψήφια διδάκτορας πολιτικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, συνέλεξε 850 σχολικά βιβλία από 90 χώρες. Οι NYT συνεργάστηκαν με τη Χέρμαν προκειμένου να εξετάσουν τα βιβλία αυτά, τα οποία χρησιμοποιούνται σε μεγάλο βαθμό σε γυμνάσια και λύκεια, και βρήκαν ότι το Ιράν, η Βενεζουέλα, η Αίγυπτος, η Συρία και η Μοζαμβίκη είναι μερικές από τις χώρες δεν αναφέρουν καν την επίθεση.
Άλλες χώρες, ωστόσο, διδάσκουν στους μαθητές πως τα γεγονότα εκείνης της ημέρας αποτελούν ένα μάθημα, ή ίσως μια προειδοποίηση, σχετικά με τις παγκόσμιες δυνάμεις.
Οι μαθητές στη Νότια Κορέα και την Ινδία μαθαίνουν πως οι επιθέσεις στο Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου ήταν συνέπεια της παγκοσμιοποίησης.
Ένα πακιστανικό σχολικό βιβλίο περιγράφει την επίθεση, στην οποία σκοτώθηκαν 3.000 άνθρωποι, ως ένα «συμβάν», και κάνει λόγο για κινδύνους που εγκυμονεί η αμερικανική ηγεμονία.
Επιπλέον, ένα σχολικό βιβλίο Σύγχρονης Ιστορίας από την Κίνα, συμπεριλαμβάνει μια φωτογραφία με τους δίδυμους πύργους να έχουν τυλιχτεί στις φλόγες κοντά στην ενότητα που αφορά τα γεωπολιτικά ζητήματα.
«Καμία δύναμη δεν μπορεί να κυριαρχήσει από μόνη της στον κόσμο», αναφέρει.
Πώς ήταν η πρώτη φορά που ακούσατε για την 9/11;
Πολλοί από τους μαθητές που μίλησαν στους New York Times, είπαν ότι η πρώτη αναφορά στην 11η Σεπτεμβρίου που άκουσαν, ήταν πλάγια και έμμεση, ενώ οι ενήλικες που μιλούσαν έμοιαζαν να έχουν ξεχάσει πως απευθύνονταν σε άτομα που δεν είχαν καν γεννηθεί όταν έγινε η επίθεση. Όταν τα παιδιά τους έκαναν ερωτήσεις, οι ενήλικες αναφέρονταν μόνο στα πολύ βασικά γεγονότα.
Αυτό που θυμούνται όμως οι μαθητές, είναι οι εικόνες.
«Όταν βλέπει κανείς τις φωτογραφίες αρχείου, σκέφτεται: Πώς είναι δυνατόν κάτι τέτοιο;», δήλωσε η 18χρονη Νοεμί Γκρετέ, που πρόσφατα αποφοίτησε από λύκειο στο Μπορντό της Γαλλίας.
Ωστόσο, οι νέοι αναφέρουν πως οι εικόνες και τα βίντεο αφήνουν πολλά αναπάντητα ερωτήματα.
«Οι ερωτήσεις που έχω είναι οι εξής: Πρώτον, γιατί ήταν τόσο εύκολο για τους Ταλιμπάν να κάνουν αεροπειρατεία στα αεροπλάνα των ΗΠΑ;», δήλωσε η 16χρονη Αριάντνα Κλάρεθ Σάντσες Ρόχας από τη Βενεζουέλα, μπερδεύοντας τους Ταλιμπάν με τους συμμάχους τους στην Αλ Κάιντα. «Και το άλλο ερώτημα είναι: Γιατί ξεκίνησε στα αλήθεια αυτός ο πόλεμος μεταξύ των ΗΠΑ και του Αφγανιστάν;».
Πώς επηρέασε η 9/11 τον τρόπο που αντιλαμβάνεστε τον κόσμο;
Ο 18χρονος Φαϊζάλ Ρεχμάν είπε πως η εισβολή των Αμερικανών στο Αφγανιστάν οδήγησε τους μαχητές των Ταλιμπάν σε ασφαλή σπίτια στα σύνορα με το Πακιστάν, όπου ζούσε η οικογένειά του, αναγκάζοντάς τους να φύγουν για το Καράτσι.
Ο 18χρονος Μουτζαμπά Αλί αλ-Σάαντι από τη Βαγδάτη, είπε ως αν δεν ήταν τα γεγονότα της 11ης Σεπτεμβρίου, «ο Σαντάμ Χουσεΐν θα ήταν ακόμη ανάμεσά μας».
«Αλλαγή καθεστώτος» που έβαλε τέλος στη δικτατορία, σημειώνει ο ίδιος, προσθέτοντας όμως ότι οδήγησε επίσης σε περισσότερη τρομοκρατία εντός του Ιράκ. Ο πατέρας του σκοτώθηκε από πυρά το 2005, όταν ο Μουτζαμπά ήταν ακόμη νήπιο.
Για άλλους, όπως η 18χρονη Ντόρεα Νενγκέζε, που πρόσφατα αποφοίτησε από λύκειο του Ανατολικού Λονδίνου, γεμάτο από μαθητές των οποίων οι οικογένειες είναι μετανάστες από το Αφγανιστάν, το Ιράν και άλλες χώρες της Μέσης Ανατολής, η 11η Σεπτεμβρίου θα μείνει στη μνήμη τους ως κάτι που άναψε τη φωτιά της προκατάληψης κατά του Ισλάμ και των έντονων αντιπαραθέσεων για το ποιας πλευράς οι θέσεις θα επικρατήσουν.
Γιατί, διερωτάται, περιμένουμε από τους μαθητές «να γνωρίζουν τα πάντα για την Αμερική», χωρίς να μαθαίνουν πώς αντιμετωπίζουν τα διεθνή ζητήματα άνθρωποι από άλλες χώρες.
Τι σας δίδαξαν αυτά τα γεγονότα για την Αμερική;
Κάποιοι μαθητές δήλωσαν πως η αμερικανική ισχύς θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως μια δύναμη με θετική επιρροή.
Η 17χρονη Σολίσα Νοχέντα από τη Νότια Αφρική, είπε πως οι περισσότεροι συνομήλικοί της πιστεύουν πως οι ΗΠΑ «παίζουν σημαντικό ρόλο στο να υπερασπίζονται τους ανθρώπους».
Για πολλούς άλλους, όμως, είναι πλέον πιο σύνηθες το να αμφισβητούν τα αμερικανικά κίνητρα.
«Δεν γνωρίζω πολλά για τον πόλεμο μεταξύ του Ιράκ και των ΗΠΑ, αλλά αυτό που νομίζω πως ξέρω, είναι ότι έγινε για τα πετρέλαια, και ήταν πολλά λεφτά στη μέση», είπε η 16χρονη Γιελένα Μαρί Μπίλκε από το Βερολίνο. «Και οι ΗΠΑ ήθελαν να πάρουν το πετρέλαιο».
Η αμερικανική αντίδραση στην 11η Σεπτεμβρίου, είπε, έδειξε πως οι Αμερικανοί «θέλουν κατά κάποιο τρόπο δικαιοσύνη – αλλά με έναν πολύ παράξενο τρόπο – γιατί δεν είναι στα αλήθεια δικαιοσύνη όταν κάποιος βομβαρδίζει μια χώρα».
Τι πήγε στραβά με τον τρόπο που διδαχτήκατε την 9/11;
«Νομίζω ήρθε η ώρα να αλλάξουμε αυτό το εκπαιδευτικό σύστημα και ίσως να προσπαθήσουμε να εστιάσουμε σε κάτι που να στρέφεται προς το μέλλον», δήλωσε ο 18χρονος Λούκας Βιλάρ από το Ρίο ντε Τζανέιρο.
«Νομίζω πως μερικές φορές δεν γίνεται αναφορά σε κάποια πράγματα γιατί ίσως η κυβέρνηση απέτυχε στο να τα θέσει υπό έλεγχο», σημείωσε από την πλευρά της η 19χρονη Πολίνα, που σπουδάζει σε πανεπιστήμιο της Ρωσίας και ζήτησε να μην αναφερθεί το επίθετό της προκειμένου να αποφύγει τυχόν προβλήματα με τις αρχές.
Ο 17χρονος Φέλιξ Τόνκιν από το Σύδνεϋ είπε πως κάποιες χώρες (συμπεριλαμβανομένης της Αυστραλίας) ίσως διστάζουν επειδή αισθάνονται ντροπή για τα λάθη που έκαναν στο Αφγανιστάν και το Ιράκ.
«Είναι σίγουρα δύσκολο να διδάξεις κάτι τέτοιο», είπε. «Αλλά θεωρώ επίσης πως είναι σημαντικό να το διδαχτεί κανείς».
Στο Καράτσι, ο 18χρονος Ρεχμάν ανέφερε πως ζήτησε κάποτε από τον δάσκαλό του να του το εξηγήσει και η απάντηση που έλαβε ήταν η εξής: «Παιδί μου, αυτοί οι πόλεμοι έχουν να κάνουν με την πολιτική. Δεν μαθαίνουμε τέτοια πράγματα στο σχολείο. Μπορείς να τα μάθεις αργότερα στη ζωή σου».
Πώς θα βαθμολογούσατε την εκπαίδευσή σας;
Όλοι οι μαθητές που γεννήθηκαν μετά την 11η Σεπτεμβρίου 2001 δήλωσαν στους NYT πως θα ήθελαν οι δάσκαλοι και το σχολείο να εμβαθύνουν περισσότερο στο συγκεκριμένο θέμα, από το ιστορικό παρασκήνιο της επίθεσης μέχρι τον μακροπρόθεσμο αντίκτυπο.
Για πολλούς, η 9/11 έχει φτάσει σε σημείο να συμβολίζει ένα από τα ελαττώματα της σύγχρονης εκπαίδευσης: την απροθυμία για μεγαλύτερη εμβάθυνση σχετικά πρόσφατων γεγονότων που έχουν διαμορφώσει το παρόν.
Ο Αλ-Σάαντι από τη Βαγδάτη είπε πως μπορεί να καταλάβει γιατί είναι τόσο λίγοι δάσκαλοι που θέλουν να μιλήσουν για την 9/11. «Όταν κάτι σε πονάει, ή σε βασανίζει μέσα σου, τότε φυσικά και δεν θέλεις να μιλάς για αυτό», είπε.
Ωστόσο, όπως υποστηρίζουν πολλοί άλλοι μαθητές, ο πόνος που προκάλεσαν αυτά τα γεγονότα είναι ακριβώς ο λόγος που πρέπει να διδάσκονται. Για να κατανοήσουμε τον πόνο, να μάθουμε από της αποτυχίες και να βοηθήσουμε τη νέα γενιά να γίνει καλύτερη από την παλιά.
