Οι Ηνωμένες Πολιτείες θεωρούνται διαχρονικά υπερβολικά ισχυρές, στρατιωτικά, διπλωματικά, ακόμη και πολιτιστικά, ώστε ένας πολίτης τους να ηγείται ενός από τα πλέον ισχυρά κέντρα πνευματικής εξουσίας στον κόσμο: τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία και το ποίμνιό της – που αυτή τη στιγμή είναι υπερτριπλάσιο από τον πληθυσμό των ΗΠΑ. Αυτός είναι ο λόγος που η εκλογή του πρώτου Αμερικανού πάπα προκάλεσε έκπληξη σε εκατομμύρια ανθρώπους.
Αυτό αναφέρει σε ανάλυσή του το CNN, εστιάζοντας στο γεγονός ότι η πρώτη εκλογή Αμερικανού Πάπα στην Ιστορία έρχεται ταυτόχρονα με την επάνοδο του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο. Μια επάνοδο με σαφώς πιο «σαρωτικά» χαρακτηριστικά τις πρώτες 100 ημέρες διακυβέρνησης σε σχέση με την πρώτη του θητεία.
Μόνο οι εκλέκτορες μέσα στην Καπέλα Σιξτίνα κατανοούν πλήρως τη δυναμική που οδήγησε τον Λέοντα στη θέση του Φραγκίσκου, τη δεύτερη ημέρα του κονκλαβίου.
«Φαίνεται όμως εξαιρετική σύμπτωση το γεγονός ότι ο πρώτος Αμερικανός Πάπας κατέφθασε ακριβώς τη στιγμή που οι Ηνωμένες Πολιτείες, υπό τον νέο, πρόεδρό τους Ντόναλντ Τραμπ στη δεύτερη θητεία του, στρέφονται κατά πολλών από τις προσεγγίσεις, τις συμμαχίες, ακόμη και τις εσωτερικές αξίες που επί μακρόν υιοθετούσαν, ως το ισχυρότερο έθνος του κόσμου. Θα μπορούσαν οι καρδινάλιοι να διατυπώνουν ένα σιωπηρό επιχείρημα ότι υπάρχει ένας άλλος αμερικανικός δρόμος;» διερωτάται το αμερικανικό δίκτυο.
Το πρότυπο του Λέοντα
Σε αυτό το σημείο η προσωπική ιστορία του νέου Πάπα μπορεί να προσφέρει ένα στοιχείο, σημειώνει το CNN, κάνοντας μία μίνι αναδρομή στην πορεία του Ρόμπερτ Φράνσις Πρέβοστ.
Ο Πρέβοστ υπηρέτησε δεκαετίες ως ιεραπόστολος και έζησε 20 χρόνια στο Περού, όπου είναι πολιτογραφημένος πολίτης και υπηρέτησε ως επίσκοπος. Είναι πολύγλωσσος και κατά την πρώτη του δημόσια εμφάνιση ως νέος ποντίφικας, δεν έκανε καμία αναφορά στην αμερικανική του κληρονομιά, αντιθέτως μίλησε στα ιταλικά και στα ισπανικά και έστειλε χαιρετισμό στην «αγαπητή του επισκοπή του Chiclayo, στο Περού».
«Ο νέος Πάπας ήταν σαν να διαχώριζε αρκούντως την ιδιότητά του από τη χώρα γέννησής του, ώστε να μην αφήσει περιθώρια να εκληφθεί ο ίδιος ως όργανο ή φίλα προσκείμενος της πολιτικής ή της εξουσίας της», σημειώνει το CNN.
«Σε μια νέα εποχή -στην οποία ο εθνικισμός, το γεωπολιτικό δόγμα των ισχυρών που επιβουλεύονται τους αδύναμους και ο αυταρχισμός ενισχύονται- οι καρδινάλιοι επέλεξαν έναν πάπα που γεννήθηκε σε μια χώρα όπου αυτές οι τεκτονικές αλλαγές είναι πιο εμφανείς. Εν μέσω διογκούμενης οργής στον παγκόσμιο Νότο για τις οικονομικές ανισότητες, και με την επιθετικότητα κατά της μαζικής μετανάστευσης να κορυφώνεται στις ΗΠΑ, η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία έχει και πάλι έναν ηγέτη που βίωσε τον μοναστικό όρκο της φτώχειας ανάμεσα στους περιθωριοποιημένους της Λατινικής Αμερικής, απ’ όπου προέρχονται πολλοί μετανάστες προς τις ΗΠΑ», προσθέτει το δημοσίευμα.
Οπως επισημαίνεται επίσης, σε μια εποχή που η αμερικανική κυβέρνηση περικόπτει τη βοήθεια προς τους αδύναμους, τους ασθενείς, τους αναξιοπαθούντες, τις μειονότητες, ο νέος επικεφαλής της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας έχει αναγάγει τη φροντίδα των φτωχών σε αποστολή του.
«Θα ήταν επιφανειακό να ισχυριστεί κανείς ότι η εκλογή του Λέοντα αποτελεί μομφή κατά του Τραμπ. Ωστόσο, είναι επίσης αδύνατο να αγνοήσουμε ότι η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία κατέκτησε τις τεχνικές της υψηλής πολιτικής και διπλωματίας αιώνες πριν οι Ηνωμένες Πολιτείες κερδίσουν την ανεξαρτησία τους», σχολιάζει ακόμη το αμερικανικό δίκτυο.
Δύο Αμερικανοί σε θέσεις παγκόσμιας ισχύος
Όποια και αν είναι τα κίνητρα αυτών που επέλεξαν τον Πάπα Λέοντα, τα γεγονότα στο Βατικανό την Πέμπτη δημιούργησαν μια συναρπαστική κατάσταση, εκτιμά ο Κόλινσον.
«Πλέον, είναι δύο οι Αμερικανοί που θα ασκούν τεράστια δύναμη στην παγκόσμια σκηνή, ο ένας πολιτικά και ο άλλος πνευματικά, και οι έμμεσες συγκρίσεις και οι πιθανές διαφωνίες μεταξύ του Τραμπ και του Πάπα Λέοντα θα είναι αδύνατο να αγνοηθούν. Αντιθέτως, αν η παποσύνη του αείμνηστου Πάπα Φραγκίσκου αποτελεί οδηγό, είναι πιθανό να αυξηθούν».
Οι δυναμικές αυτές θα εντείνουν περαιτέρω τη δημόσια συζήτηση για την ταυτότητα και τις αξίες της Αμερικής, προκαλώντας ενδεχομένως ακόμα και νέο κύμα προβληματισμού για το τι πρεσβεύουν τελικά οι Αμερικανοί και ποιος είναι ο παγκόσμιος ρόλος τους.
«Είμαι Αμερικανός, αγαπώ την Αμερική, αγαπώ τις αξίες που πρεσβεύουμε», δήλωσε ο αιδεσιμότατος Ρόμπερτ Χέιγκαν, φίλος του Πάπα Λέοντα, ο οποίος περιέγραψε τον, γεννημένο στο Σικάγο, νέο Ποντίφικα ως έναν άνθρωπο με βάθος, δύναμη και γαλήνη. «Μερικές φορές δεν είμαστε τέλειοι, σωστά, έχουμε ελαττώματα», δήλωσε ο Χέιγκαν στο CNN την Πέμπτη. «Μερικές φορές η αντίληψή μας είναι δικαίως άξια λόγου, όσον αφορά τα πράγματα στα οποία θα μπορούσαμε να κάνουμε κάτι καλύτερο και να δουλέψουμε πάνω σε αυτά. Αλλά νομίζω ότι, όσον αφορά τον Λέοντα ΙΔ’, έχουμε πραγματικά ό,τι καλύτερο αντιπροσωπεύει η Αμερική. Για την ειρήνη. Για τη δικαιοσύνη. Ότι ο καθένας έχει ένα ρόλο στον κόσμο, ότι πρέπει να υπάρχουν ευκαιρίες για όλους».
Ενώ οι Αμερικανοί και η διεθνής κοινότητα αναζητούν τους λόγους για τους οποίους εξελέγη ένας Αμερικανός στο τιμόνι της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, το CNN σημειώνει πως τα σενάρια παραμένουν πολλά.
Η εθνικότητα του Πρέβοστ θα μπορούσε να μην έπαιξε ρόλο στην εκλογή του.
Ο νέος Πάπας ανελίχθηκε σε μια ισχυρή προσωπικότητα στη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία κατά τη διάρκεια της παποσύνης του Φραγκίσκου, όταν μετακινήθηκε σε μια θέση-κλειδί στο Βατικανό. Η εκλογή του ίσως αποτελεί ένα «νεύμα» από το σώμα των καρδιναλίων πως το κυρίαρχο μέλημα του Φραγκίσκου για τους φτωχούς και ο προοδευτισμός της θητείας του θα διατηρηθούν.
«Η Αμερική κυβερνά τον κόσμο πολιτικά, οικονομικά, σε μεγάλο βαθμό τη λαϊκή κουλτούρα, πίστευα πως δεν θα αφήσουν έναν Αμερικανό να διοικήσει την Εκκλησία. Λοιπόν, έσφαλα», παραδέχεται στο CNN ο επίσκοπος Ρόμπερτ Μπάρον, ο οποίος δήλωσε «σοκαρισμένος» από το αποτέλεσμα.
Eρωτηθείς, ωστόσο, αν οι καρδινάλιοι έστειλαν, μέσω της ψήφου τους, ένα μήνυμα για την «αποπροσανατολισμένη», από τις παραδοσιακές της αξίες, Αμερική, ο Μπάρον απάντησε: «Πραγματικά πιστεύω ότι επέλεξαν τον άνθρωπο. Νομίζω ότι αναγνώρισαν στον Πρέβοστ την καταλληλότητά του, τον διεθνισμό του, πως είναι μεν Αμερικανός, αλλά εργάστηκε στη Λατινική Αμερική, ήταν εδώ για μερικά χρόνια, μιλάει άπταιστα ιταλικά και γνωρίζει την Κουρία. Όταν τα βάζεις όλα αυτά μαζί, καταλαβαίνεις πως πρόκειται για τον κατάλληλο άνθρωπο».
Διχασμένη ήδη η Αμερική
Στην Αμερική η εκλογή του νέου Πάπα φαίνεται πως ήδη διχάζει. Συγκεκριμένα, ορισμένοι δημοσιολογούντες υποστηρικτές του κινήματος «Make America Great Again» εξέφρασαν ήδη στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης την απογοήτευσή τους για το πρόσωπο του νέου ποντίφικα. Και αυτό, διότι κάποιοι συντηρητικοί ήλπιζαν σε έναν νέο Πάπα που θα έπαιρνε σαφείς αποστάσεις από ορισμένες προοδευτικές θέσεις του Φραγκίσκου.
Υπενθυμίζεται πως ο Φραγκίσκος, μεταξύ άλλων, είχε καταδικάσει τις πολιτικές μαζικών απελάσεων μεταναστών της κυβέρνησης Τραμπ. Δεδομένης, λοιπόν, της εγγύτητας του νέου Πάπα με τον Φραγκίσκο, δεν είναι λίγοι εκείνοι που εκτιμούν ότι θα χαράξει παρόμοια γραμμή, αν και είναι πιθανό να είναι λιγότερο έντονος, τουλάχιστον στην αρχή της θητείας του.
Πάντως, πεδίο αντιπαράθεσης ήδη αποτελούν ορισμένες αναρτήσεις που φέρεται να είχε κάνει κατά το παρελθόν ο νέος Πάπας, επικρίνοντας τον Βανς και τον Τραμπ σχετικά με τη μεταναστευτική πολιτική. Ο λογαριασμός που είχε πραγματοποιήσει τις εν λόγω αναδημοσιεύσεις άρθρων έφερε το όνομα του Πρέβοστ, παρόλα αυτά το CNN το οποίο επικοινώνησε με το Βατικανό, δεν μπόρεσε να επιβεβαιώσει ότι συνδέεται με τον νεοεκλεγέντα Πάπα Λέοντα ΙΔ’. Ανάλογα δημοσιεύματα φιλοξενούν επίσης σήμερα οι New York Times και το Politco, καθώς και άλλα διεθνή Μέσα.
Ο Τραμπ, πάντως, υποδέχτηκε ψύχραιμα την εκλογή λέγοντας σε δημοσιογράφους στον Λευκό Οίκο ότι «το να έχουμε τον Πάπα από την Αμερική είναι μεγάλη τιμή».
Την ίδια στιγμή, ενώ οι συντηρητικοί του MAGA ήλπιζαν ότι θα αναλάμβανε το αξίωμα κάποιο πρόσωπο με διαφορετικά χαρακτηριστικά, ορισμένοι φιλελεύθεροι (liberals) είναι βέβαιο ότι «διαβάζουν» την εκλογή του Λέοντα ως πλήγμα στο δόγμα και τις πολιτικές του Τραμπ.
Ασχέτως, πάντως, από τις εύλογες πολιτικές προβολές που μπορεί να κάνουν τα πολιτικά στρατόπεδα, ειδικά στις ΗΠΑ, στο εσωτερικό της Καθολικής Εκκλησίας ενυπάρχουν διαφορετικές προσεγγίσεις πάνω σε πολλά και σημαντικά θέματα. Για παράδειγμα, ενώ ο Φραγκίσκος έκανε μια σημαντική στροφή ως προς την αποδοχή των ΛΟΑΤΚΙ+ Καθολικών, απέρριψε άλλες φιλελεύθερες θέσεις, όπως το δικαίωμα στην άμβλωση και τη χειροτονία γυναικών ιερέων – ζητήματα που διχάζουν την Εκκλησία στις ΗΠΑ, καθώς και παγκοσμίως.
Το μόνο βέβαιο είναι ότι η θητεία του νέου ποντίφικα ξεκινάει σε μια τεταμένη και εκρηκτική συγκυρία για την ανθρωπότητα. Αυτό μπορεί να είχε στο μυαλό του ο Λέων στην πρώτη του ομιλία ως επικεφαλής της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, καθώς δεσμεύτηκε να υπηρετήσει τον Χριστό ως γέφυρα που θα φέρει κοντά την ανθρωπότητα. «Ειρήνη μαζί σας», ήταν τα πρώτα του λόγια.
