Της Αλεξάνδρας Βουδούρη
Στα δεκαέξι ανέρχονται πλέον τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης που αναγνώρισαν επισήμως το κράτος της Παλαιστίνης, μετά τη συντονισμένη σχετική κίνηση στην οποία προχώρησαν –ύστερα από πρωτοβουλία της Γαλλίας– το Βέλγιο, το Λουξεμβούργο, η Πορτογαλία και η Μάλτα, την περασμένη Δευτέρα. Η Πολωνία, η Ουγγαρία, η Τσεχία, η Ρουμανία, η Βουλγαρία και η Κύπρος είχαν αναγνωρίσει παλαιστινιακό κράτος τη δεκαετία του ’80, ενώ το 2014 προστέθηκε η Σουηδία και το 2024 η Ισπανία, η Ιρλανδία και η Σλοβενία.
Ωστόσο, έντεκα κράτη-μέλη εξακολουθούν να απορρίπτουν την προοπτική αναγνώρισης του κράτους της Παλαιστίνης «σπάζοντας» γεωγραφικά το «μπλοκ» στα τρία, δηλαδή στον Βορρά η Φινλανδία, οι τρεις χώρες της Βαλτικής (Εσθονία, Λετονία, Λιθουανία) αλλά και η Δανία, στο κέντρο η Γερμανία, η Ολλανδία, η Αυστρία και στον Νότο η Ελλάδα και η Κροατία.
Η Ιταλίδα πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι δήλωσε την πρόθεσή της να καταθέσει ψήφισμα στο κοινοβούλιο, το οποίο θα λέει ότι η αναγνώριση της Παλαιστίνης πρέπει να υπόκειται σε δύο όρους: την απελευθέρωση των ομήρων και τον αποκλεισμό της Χαμάς από κάθε δυνατότητα διακυβέρνησης στο εσωτερικό της Παλαιστίνης.
Το θέμα, όμως, πολιτικά είναι ακόμα πιο σύνθετο καθώς, για παράδειγμα, Ουγγαρία και Τσεχία –αν και έχουν αναγνωρίσει παλαιστινιακό κράτος– στηρίζουν θερμά την πολιτική Νετανιάχου.
Ο «διχασμός» του «μπλοκ» θεωρείται και ο κύριος λόγος για τον οποίο δεν έχουν εγκριθεί ακόμη οι κυρώσεις που ανακοίνωσε η Κομισιόν εναντίον του Ισραήλ, ως «απάντηση» στην ανθρωπιστική κρίση στη Γάζα, ακόμα και η μερική αναστολή του ευρωπαϊκού προγράμματος Horizon, αν και απαιτείται ειδική πλειοψηφία (15 κράτη-μέλη της Ε.Ε.).
Η λύση δύο κρατών
Σε κάθε περίπτωση, όμως, ο «διχασμός» εντός της Ενωσης για το ζήτημα, όπως και εν γένει για τη στάση της έναντι του Ισραήλ, διαπιστώθηκε και στις ομιλίες των επικεφαλής των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων, στη διάσκεψη για τη «λύση δύο κρατών», που διοργάνωσε η Γαλλία μαζί με τη Σαουδική Αραβία, στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, στη Νέα Υόρκη.
Για τη Γερμανίδα πρόεδρο της Κομισιόν η διεθνής κοινότητα μπορεί να «συμβάλει», να διευκολύνει» ή και να «διατηρήσει ζωντανή την ελπίδα» της λύσης των δύο κρατών. Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν τόνισε, άλλωστε, ότι «στο τέλος, μόνο οι Ισραηλινοί και οι Παλαιστίνιοι μπορούν να συμφωνήσουν σχετικά με το πώς θα προχωρήσουν».
Διαφορετικός ήταν ο τόνος που υιοθέτησε ο Πορτογάλος πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Ο Αντόνιο Κόστα καταδίκασε το Ισραήλ ως υπεύθυνο για «την ανθρωπιστική καταστροφή στη Γάζα», ενώ επέμεινε στον στόχο ενός «ανεξάρτητου παλαιστινιακού κράτους», που όπως επισήμανε, «σήμερα, λόγω του μομέντουμ αυτής της διάσκεψης, αναγνωρίζεται από την πλειοψηφία των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ενωσης». Και η επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Κάγια Κάλας υπερασπίστηκε την απόφαση των κρατών-μελών της Ε.Ε. Παρά το γεγονός ότι η Εσθονία εξακολουθεί να μην αναγνωρίζει επισήμως το κράτος της Παλαιστίνης, η Κάλας σημείωσε ότι «εάν μιλάμε για λύση δύο κρατών, τότε θα πρέπει να υπάρξουν δύο κράτη και γι’ αυτόν τον λόγο, κράτη-μέλη προχώρησαν σε βήματα αναγνώρισής του».
Ασυνήθιστα επικριτικούς τόνους έναντι του Ισραήλ υιοθέτησε για πρώτη φορά ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αντόνιο Κόστα και σε συνέντευξή του στο περιοδικό Le Grand Continent, που δημοσιεύθηκε τη Δευτέρα. Κατήγγειλε ευθέως το Ισραήλ για την καταστροφή της Γάζας και για παρεμπόδιση δημιουργίας παλαιστινιακού κράτους. Ενώ υπογράμμισε ότι η Ευρωπαϊκή Ενωση αναγνώρισε από την πρώτη στιγμή το δικαίωμα του Ισραήλ στην αυτοάμυνα, ωστόσο δύο χρόνια μετά, όπως είπε, είτε απέτυχε να καταστρέψει τη Χαμάς, είτε ο πραγματικός στόχος ήταν άλλος. Κληθείς να εξηγήσει σχετικά, επισήμανε «η καταστροφή της Γάζας, ώστε να μην είναι δυνατή μια ειρηνική συνύπαρξη με Παλαιστίνιους σε κυρίαρχο κράτος».
