Kathimerini.gr
Λουκάς Βελιδάκης
Το Ισραήλ εξαπέλυσε τη μεγαλύτερη στρατιωτική επιχείρηση στην ιστορία του κατά του Ιράν, σε μια αιφνιδιαστική και ευρείας κλίμακας επίθεση. Στόχο αποτέλεσαν τα πυρηνικά, στρατιωτικά και επιστημονικά κέντρα του Ιράν – οι επιδρομές έπληξαν εγκαταστάσεις στην Τεχεράνη, στο Ισφαχάν και κυρίως στη Νατάνζ — βασικό κέντρο εμπλουτισμού ουρανίου.
Η Μοσάντ φέρεται να είχε προετοιμάσει την επιχείρηση επί οκτώ μήνες, με συνδυασμό αεροπορικών πληγμάτων και δολιοφθορών στο έδαφος.
Καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας, ο στρατός του Ισραήλ προκαλούσε πλήγματα σε διάφορα σημεία του Ιράν, το οποίο απάντησε το βράδυ με μπαράζ πυραυλικών επιθέσεων.
Σύμφωνα με το ημιεπίσημο πρακτορείο Tasnim, τουλάχιστον τέσσερα κορυφαία στελέχη των Φρουρών της Επανάστασης, ανάμεσά τους και ο επικεφαλής τους, υποστράτηγος Χοσεΐν Σαλαμί, σκοτώθηκαν από τις ισραηλινές επιθέσεις, όπως και δύο πυρηνικοί επιστήμονες.
Σύμφωνα με ιρανικά μέσα, τουλάχιστον 70 άνθρωποι σκοτώθηκαν και 320 τραυματίστηκαν.
Από το απόγευμα και μετά, ιρανικά μέσα ανέφεραν νέες εκρήξεις στη δυτική επαρχία της Τεχεράνης, στις πόλεις Σαριά και Μαλάρντ, καθώς και στην περιοχή Τσιτγκάρ της πρωτεύουσας, ενώ πλήγμα καταγράφηκε και στην Πακντάστ, νοτιοανατολικά της Τεχεράνης.
Αργά το βράδυ, το Ισραήλ ανακοίνωσε ότι κατέστρεψε κρίσιμη πυρηνική υποδομή στην πόλη Ισφαχάν του Ιράν, στο πλαίσιο των συνεχιζόμενων στρατιωτικών επιχειρήσεων.
Σύμφωνα με ανακοίνωση των Ισραηλινών Ενόπλων Δυνάμεων (IDF), ισραηλινά μαχητικά αεροσκάφη έπληξαν εγκαταστάσεις που σχετίζονται με τη διαδικασία επανεπεξεργασίας εμπλουτισμένου ουρανίου — στάδιο που θεωρείται κρίσιμο στην πορεία προς την κατασκευή πυρηνικών όπλων.
Η επίθεση είχε στόχο, όπως αναφέρεται, «μονάδα παραγωγής μεταλλικού ουρανίου, υποδομές μετατροπής εμπλουτισμένου ουρανίου, εργαστήρια και άλλες κρίσιμες εγκαταστάσεις».
Οπως δήλωσε ο πρέσβης του Ισραήλ στις ΗΠΑ, Μάικλ Λάιτερ, επόμενος στρατηγικός στόχος είναι το υπόγειο πυρηνικό συγκρότημα στο Φορντό.
Μπαράζ πυραυλικών επιθέσεων
Η απάντηση του Ιράν ήταν άμεση: Η Τεχεράνη ανακοίνωσε την έναρξη της Επιχείρηση «Σκληρή Τιμωρία», χαρακτηρίζοντας τις ισραηλινές επιθέσεις «τρομοκρατική ενέργεια».
Εκρήξεις ακούστηκαν στην ισραηλινή πρωτεύουσα ενώ σειρήνες ήχησαν σε όλη τη χώρα, καθώς το Ιράν εξαπέλυσε εκατοντάδες βαλλιστικούς πυραύλους και drones κατά του Ισραήλ, σε μια πρωτοφανή απάντηση για τον θάνατο κορυφαίων στρατιωτικών και πυρηνικών αξιωματούχων του από ισραηλινές επιδρομές νωρίτερα μέσα στην ημέρα.
Δεκάδες πύραυλοι εθεάθησαν πάνω από την Ιερουσαλήμ, ενώ το σύστημα Iron Dome ενεργοποιήθηκε για να αντιμετωπίσει το σφοδρό κύμα πυραυλικών επιθέσεων.
Εκρήξεις σημειώθηκαν και στο Τελ Αβίβ – πυκνός καπνός υψώθηκε πάνω από την πόλη, ενώ υπήρχαν πληροφορίες για πολίτες που τραυματίστηκαν. Ο ισραηλινός στρατός δήλωσε ότι αναχαίτισε μέρος των επιθέσεων πριν φτάσουν στο ισραηλινό έδαφος.
Η ένταση έχει ήδη προκαλέσει σοβαρούς τραυματισμούς και σε άλλες περιοχές: τρία παιδιά τραυματίστηκαν από θραύσματα πυραύλου κοντά στη Χεβρώνα, σύμφωνα με παλαιστινιακά μέσα.
Ο ισραηλινός στρατός ανέφερε πως η ρουκέτα προήλθε από την Υεμένη.
Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου, σε τηλεοπτικό διάγγελμα, υποστήριξε πως στόχος της ισραηλινής επιχείρησης ήταν να πληγεί η πυρηνική υποδομή του Ιράν, τα εργοστάσια παραγωγής βαλλιστικών πυραύλων και η στρατιωτική ιεραρχία της χώρας.
Ο Νετανιάχου είχε τηλεφωνική επικοινωνία με Ντόναλντ Τραμπ – αξιωματούχος που μίλησε υπό καθεστώς ανωνυμίας ανέφερε πως ο Τραμπ «επαναβεβαίωσε την υποστήριξη των ΗΠΑ προς το Ισραήλ» και κάλεσε την ιρανική ηγεσία «να επιλέξει την αποκλιμάκωση και τη συμφωνία, πριν να είναι πολύ αργά».
Ο πρωθυπουργός του Ισραήλ είχε μπαράζ τηλεφωνικών επαφών με μία σειρά από ηγέτες καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας.
Από την πλευρά του, ο Ανώτατος Ηγέτης του Ιράν, Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, δεσμεύθηκε για «σκληρή, αμείλικτη απάντηση», ενώ κατηγόρησε το Ισραήλ για «τρομοκρατική δράση» και υποσχέθηκε πως «θα δείξουμε δύναμη και δεν θα δείξουμε έλεος».
Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες κάλεσε όλες τις πλευρές να επιδείξουν «μέγιστη αυτοσυγκράτηση».
Η διεθνής κοινότητα παρακολουθεί με ανησυχία, ενώ αναλυτές εκτιμούν πως η σύγκρουση ενδέχεται να έχει απρόβλεπτες συνέπειες για την περιφερειακή και παγκόσμια ασφάλεια.
Τραμπ: Γνωρίζαμε τα πάντα
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε ότι η διοίκησή του είχε πλήρη γνώση του ισραηλινού σχεδίου για επίθεση στο Ιράν. Μιλώντας στο Reuters, υποστήριξε πως «ήξερα τα πάντα» και ότι κατέβαλε προσπάθειες να αποτρέψει την καταστροφή.
«Προσπάθησα πολύ σκληρά να τους σώσω από την ταπείνωση και τον θάνατο. Θα ήθελα πολύ να είχε υπάρξει συμφωνία», είπε, προσθέτοντας ότι «ακόμα δεν είναι αργά». Σύμφωνα με τον Τραμπ, είχε δώσει διορία 60 ημερών στο Ιράν για συμφωνία – «και σήμερα είναι η 61η μέρα».
Όπως σημείωσε, η Ουάσιγκτον ζητούσε από την Τεχεράνη να εγκαταλείψει τον εμπλουτισμό ουρανίου, κάτι που η ιρανική ηγεσία αρνήθηκε. «Ξέραμε αρκετά ώστε να δώσουμε στο Ιράν 60 μέρες. Τώρα είναι η 61η, σωστά; Άρα, ξέραμε τα πάντα», είπε. Ερωτηθείς αν το Ιράν διατηρεί ακόμα πυρηνικό πρόγραμμα, απάντησε: «Κανείς δεν ξέρει. Ήταν ένα πολύ καταστροφικό χτύπημα».
Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ εξέδωσε έκτακτη προειδοποίηση προς τους Αμερικανούς πολίτες, καλώντας τους να μην ταξιδέψουν στο Ιράν για κανέναν λόγο και όσοι βρίσκονται ήδη εκεί να αποχωρήσουν αμέσως.
Μακρόν: Το Ιράν φέρει βαριά ευθύνη
Ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν δήλωσε ότι το Ιράν φέρει «βαριά ευθύνη» για την αποσταθεροποίηση της Μέσης Ανατολής, επιμένοντας πως η Τεχεράνη προχώρησε αδικαιολόγητα με το πυρηνικό της πρόγραμμα, παρά τις διπλωματικές προτάσεις από τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Σε συνέντευξη Τύπου στο Παρίσι, ο Μακρόν τόνισε πως η Γαλλία δεν συμμετείχε στον σχεδιασμό ή την εκτέλεση των ισραηλινών επιθέσεων στο Ιράν και εξακολουθεί να προκρίνει τον δρόμο της διπλωματίας. Υπογράμμισε ότι οι πληροφορίες που είχε η Γαλλία για την πρόοδο του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος ήταν «ιδιαιτέρως ανησυχητικές», όμως το Παρίσι δεν εισηγήθηκε στρατιωτική δράση.
«Δεν μπορούμε να ζήσουμε σε έναν κόσμο όπου το Ιράν θα διαθέτει πυρηνικά όπλα», είπε χαρακτηριστικά, ενώ τόνισε ότι «παρά τα γεγονότα των τελευταίων ημερών, δεν πρέπει να ξεχάσουμε τη Γάζα».
«Η επιθυμία μας είναι η άμεση επανέναρξη των διαπραγματεύσεων», ανέφερε. Παράλληλα, κάλεσε όλες τις πλευρές σε αυτοσυγκράτηση και εξέφρασε τη λύπη του για το γεγονός ότι το Ιράν δεν ανταποκρίθηκε στις πρωτοβουλίες των ΗΠΑ.
Ο Μακρόν επανέλαβε τη θέση της Γαλλίας για τη δημιουργία αποστρατιωτικοποιημένου παλαιστινιακού κράτους που θα αναγνωρίζει το Ισραήλ, προσθέτοντας ότι παραμένει αποφασισμένος να αναγνωρίσει την παλαιστινιακή κρατική οντότητα. Ανέφερε επίσης ότι η επικείμενη Διάσκεψη του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη αναβάλλεται λόγω των εξελίξεων.
Διπλό μήνυμα Πούτιν σε Ιράν και Ισραήλ
Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν είχε διαδοχικές τηλεφωνικές συνομιλίες με τον πρόεδρο του Ιράν Μασούντ Πεζεσκιάν και τον πρωθυπουργό του Ισραήλ Μπενιαμίν Νετανιάχου, σύμφωνα με ανακοίνωση του Κρεμλίνου.
Κατά την επικοινωνία του με τον Ιρανό πρόεδρο, ο Πούτιν εξέφρασε τα συλλυπητήριά του για τους νεκρούς των ισραηλινών επιδρομών και καταδίκασε την επίθεση ως παραβίαση του Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ.
Σε ξεχωριστή συνομιλία με τον Νετανιάχου, ο Πούτιν τόνισε ότι τα ζητήματα που αφορούν στο πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν πρέπει να επιλυθούν μέσω διπλωματικών οδών, επισημαίνοντας την ανάγκη αποτροπής περαιτέρω κλιμάκωσης στην περιοχή.
