ΠΗΓΗ: AP
Με την κατάπαυση του πυρός στη Γάζα να είναι σε ισχύ, η φωτογράφος του Associated Press, Φάτιμα Σμπαΐρ ξεχωρίζει μερικές από τις πιο σκληρές φωτογραφίες της από την έναρξη του πολέμου ανάμεσα στο Ισραήλ και τη Χαμάς τον Οκτώβριο του 2023, μέχρι τον Απρίλιο του 2024 όταν και κατάφερε να βρει τρόπο να διαφύγει από τον παλαιστινιακό θύλακα.
Η Σμπαΐρ μεγάλωσε στη Λωρίδα της Γάζας όπου βίωσε τους συχνούς πολέμους των τελευταίων ετών. Ωστόσο, η πρωτοφανούς έντασης και καταστροφής σύρραξη που ξέσπασε στις 7 Οκτωβρίου 2023, μετέτρεψε τον παλαιστινιακό θύλακα σε ερείπια, εκτόπισε εκατομμύρια Παλαιστίνιους και οδήγησε στον θάνατο δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους.
Την 7η Οκτωβρίου, όταν η Χαμάς εξαπέλυσε την επίθεση στο Ισραήλ, η ίδια πραγματοποιούσε ρεπορτάζ από την πόλη της Γάζας. Καθώς τα ισραηλινά πλήγματα κλιμακώνονταν τις επόμενες εβδομάδες, και ξεκίνησε η χερσαία εισβολή, η φωτορεπόρτερ μετακόμισε με την οικογένειά της στη Ράφα, στο νότιο τμήμα του θύλακα. Επί μήνες, κάλυπτε τον πόλεμο από τη Ράφα και τη Χαν Γιουνίς, συχνά έχοντας ως βάση νοσοκομεία και δομές υγείας. Τον Απρίλιο του 2024, η ίδια και η οικογένειά της κατάφεραν να φύγουν από τη Γάζα. Από τότε, η Σμπαΐρ εργάζεται για το Associated Press με βάση το Ντουμπάι.
Ακολουθούν σκληρές εικόνες.
8 Οκτωβρίου 2023: Οι πρώτοι ισραηλινοί βομβαρδισμοί
«Στις 7 Οκτωβρίου, έπρεπε να παραλάβω τα κλειδιά για το νέο μου σπίτι, ένα διαμέρισμα που έχτιζα στον τελευταίο όροφο του πατρικού μου. Εκείνο το πρωί, ενώ κοιμόμουν, άκουσα κάτι που νόμιζα ότι ήταν βροχή ή φωνές. Ηταν ρουκέτες, που εκτοξεύονταν από κάθε πλευρά της Γάζας. Η Χαμάς είχε ξεκινήσει την επίθεσή της εναντίον του Ισραήλ, κατά την οποία οι μαχητές σκότωσαν περίπου 1.200 άτομα και πήραν 251 ομήρους», αναφέρει.
Εκείνο το βράδυ, η Σμπαΐρ και άλλοι δημοσιογράφοι περίμεναν στην ταράτσα του κτιρίου του Associated Press στη Γάζα για την απάντηση του Ισραήλ. «Είναι ένα ψηλό κτίριο με πολλά πρακτορεία ειδήσεων και θέα σε όλη την πόλη της Γάζας», λέει.
«Τελικά, γύρω στις 3 ή 4 το πρωί, ξεκίνησε. Συνεχείς αεροπορικές επιδρομές, εκρήξεις σε πολλά μέρη ταυτόχρονα. Συνεχίστηκε όλη τη νύχτα. Τρέχαμε σε όλες τις γωνιές του κτιρίου, τραβώντας φωτογραφίες. Πολλοί από τους συναδέλφους μου δημοσιογράφους ήταν σε εκείνη την ταράτσα. Οι περισσότεροι σήμερα δεν είναι στη ζωή», λέει.
Ισραηλινή αεροπορική επιδρομή στην πόλη της Γάζας στις 8 Οκτωβρίου 2023. (AP Photo/Fatima Shbair)
19 Οκτωβρίου 2023: Παγιδευμένοι κάτω από τα ερείπια
«Η επίθεση σημειώθηκε τη νύχτα και οι διασώστες δεν μπόρεσαν να φτάσουν τουλάχιστον μέχρι το πρωί. Οι άνθρωποι παρέμειναν παγιδευμένοι κάτω από τα ερείπια για ώρες. Πήγα πάνω από τα συντρίμμια για να τραβήξω αυτή τη φωτογραφία», θυμάται η Σμπαΐρ.
«Είχαν περάσει λιγότερο από δύο εβδομάδες από την έναρξη του πολέμου και κάθε μέρα τρέχαμε, τρέχαμε, τρέχαμε. Ολα συνέβαιναν τόσο γρήγορα. Είχα μεταφέρει τους γονείς και τα αδέλφια μου στον Νότο. Είχα ως βάση το νοσοκομείο της Χαν Γιουνίς. Από εκεί, μπορούσαμε να παρακολουθούμε τους διασώστες που έσπευδαν στα σημεία που βρέθηκαν στο στόχαστρο ισραηλινών αεροπορικών επιδρομών», συνεχίζει.
Παλαιστίνιοι μεταφέρουν τραυματίες από ένα κτίριο που βομβαρδίστηκε από το Ισραήλ στη Χαν Γιουνίς της Λωρίδας της Γάζας, στις 19 Οκτωβρίου 2023. (AP Photo/Fatima Shbair)
21 Οκτωβρίου 2023: Νεκρά παιδιά
Εκείνη την ημέρα, το Ισραήλ βομβάρδισε ένα σπίτι στη Χαν Γιουνίς, ακριβώς έξω από ένα σχολείο του ΟΗΕ γεμάτο με ανθρώπους που είχαν εγκαταλείψει τα σπίτια τους.
«Οταν επέστρεψα στο γραφείο του Associated Press και κοίταξα αυτή τη φωτογραφία, είδα αυτό το κορίτσι και την έκφραση στο πρόσωπό της καθώς οι διασώστες μετέφεραν ένα νεκρό παιδί από τα ερείπια. Hταν στις αρχές του πολέμου και το κορίτσι είχε σοκαριστεί. Σκέφτηκα τον εαυτό μου. Οταν ήμουν παιδί, όταν πέθαινε κάποιος από την οικογένειά μου, φοβόμουν ακόμα και να βρεθώ στο ίδιο δωμάτιο μαζί του για να του πω αντίο. Τι πρέπει να σκέφτεται αυτό το κορίτσι; Φαινόταν τόσο φοβισμένο», αναφέρει.
Με την πάροδο του χρόνου, ωστόσο, η Σμπαΐρ λέει ότι το θέαμα έγινε «φυσιολογικό». «Σε κάθε σημείο που γινόταν επίθεση, υπήρχαν πολλά παιδιά. Ενα από αυτά μου είπε ότι είδε ένα πόδι στα ερείπια. Παιδιά τα οποία περιγράφουν πράγματα που είναι δύσκολο να συλλάβει ο ανθρώπινος νους», λέει.
Μια Παλαιστίνια σε κατάσταση σοκ μπροστά στο θέαμα ενός νεκρού παιδιού που μεταφέρεται από τα ερείπια ενός κτιρίου. Το κτίριο βρίσκεται στη Χαν Γιουνίς και καταστράφηκε σε ισραηλινή αεροπορική επιδρομή στις 21 Οκτωβρίου 2023. (AP Photo/Fatima Shbair)
14 Δεκεμβρίου 2023: Ενας διαφορετικός θάνατος
«Κάθε μέρα βλέπαμε πτώματα στο νεκροτομείο. Αυτό όμως ήταν διαφορετικό. Μια αεροπορική επιδρομή είχε πλήξει το σημείο όπου οι γιατροί έκαναν διαλογή, εξετάζοντας βιαστικά τους τραυματίες για να αποφασίσουν ποιος έχει προτεραιότητα. Μπορείτε να δείτε ότι αυτό το κορίτσι δεν είναι πλέον μαζί μας. Δεν υπάρχει τίποτα στα μάτια της. Αλλά αναπνέει. Είχα μείνει ακίνητη, σκεπτόμενη τη μικρότερη αδελφή μου, που είναι στην ίδια ηλικία. Αυτό το κορίτσι πρέπει να ζήσει, σκέφτηκα. Είδα τα χέρια των γιατρών πάνω της, να καθαρίζουν το αίμα από το στόμα της. Την κρατούσαν σαν να ήταν ήδη πτώμα, χειριζόμενοι το κεφάλι της, αγγίζοντας τα μάτια της», θυμάται.
«Τελικά, η Μάγια σταμάτησε να αναπνέει. Ετρεξα πίσω στο γραφείο μας και έκανα εμετό».
Το όνομα του κοριτσιού ήταν Μάγια και είχε γραφτεί και στην κοιλιά της με μαρκαδόρο. «”Γιατί δεν κάνετε κάτι”, τους είπα. Ο γιατρός με κοίταξε και κούνησε το κεφάλι του. Ηρθε κοντά μου και μου είπε ότι αυτό ήταν το πιο δύσκολο πράγμα, κάθε μέρα. Με παρότρυνε να πάω μέσα για να τραβήξω περισσότερες φωτογραφίες. Δεν μπορούσα να συγκεντρωθώ. Ηθελα μόνο να φύγω. Τελικά, η Μάγια σταμάτησε να αναπνέει. Ετρεξα πίσω στο γραφείο μας και έκανα εμετό».
Γιατροί και νοσοκόμοι προσπαθούν να σώσουν τη ζωή της Μάγια Ταρέκ αλ Μπάνα, μετά τον τραυματισμό της κατά τη διάρκεια ισραηλινού βομβαρδισμού στα νότια της Λωρίδας της Γάζας στις 14 Δεκεμβρίου 2023. (AP Photo/Fatima Shbair)
30 Ιανουαρίου 2024: Μαζικοί τάφοι
«Σε όλες τις προηγούμενες συγκρούσεις στη Γάζα, δεν είχαμε ποτέ μαζικούς τάφους. Αυτά ήταν πτώματα που το Ισραήλ συγκέντρωσε από όλη τη Γάζα, ιδιαίτερα από το βόρειο τμήμα. Τα ψάχνουν, αναζητώντας πτώματα ομήρων ή Παλαιστινίων που θεωρούν μαχητές. Στη συνέχεια, τα στέλνουν στοιβαγμένα σε φορτηγά πίσω στη Γάζα, δεκάδες ή ακόμα και 100 κάθε φορά, χωρίς έγγραφα ταυτοποίησης», λέει η Σμπαΐρ και συνεχίζει:
«Δεν μπορείτε να φανταστείτε τη μυρωδιά – ή τουλάχιστον έτσι μου είπαν άλλοι φωτογράφοι. Οταν ήμουν παιδί, έπεσα και χτύπησα τη μύτη μου. Από τότε, δεν έχω καλή όσφρηση. Αυτό με βοήθησε. Μπορούσα να πλησιάσω, σχεδόν μέσα στον ίδιο τον τάφο».
Παλαιστίνιοι θάβουν πτώματα σε μαζικό τάφο στη Ράφα, στο νότιο τμήμα της Λωρίδας της Γάζας, στις 30 Ιανουαρίου 2024. (AP Photo/Fatima Shbair)
24 Φεβρουαρίου 2024: Χάος στα νοσοκομεία
Εκείνη την ημέρα η Σμπαΐρ βρισκόταν στο πλευρό του ετοιμοθάνατου πατέρα της στο νοσοκομείο Αλ Νατζάρ στη Ράφα. «Ηταν άρρωστος για πολύ καιρό και τα νοσοκομεία δεν είχαν τα απαραίτητα για να τον περιθάλψουν. Οι γιατροί είπαν ότι δεν του έμενε πολύς χρόνος. Ηταν αναίσθητος, αλλά ήθελα να περάσω κάθε στιγμή μαζί του», λέει.
«Το νοσοκομείο ήταν ήσυχο. Σε μια στιγμή, επικράτησε χάος. Οι τραυματίες από τις ισραηλινές αεροπορικές επιδρομές έρχονταν κατά κύματα. Γιατροί, νοσοκόμες και παραϊατρικό προσωπικό σπρώχνονταν, μετακινώντας το κρεβάτι του πατέρα μου. Το Αλ Νατζάρ διαθέτει ένα μικρό τμήμα επειγόντων περιστατικών, με λίγα κρεβάτια, οπότε οι τραυματίες ξάπλωναν στο πάτωμα. Ενας άντρας, που είχε χάσει το μισό του πρόσωπο, περπατούσε ακόμα. Αρχισα να βγάζω φωτογραφίες. Ολο αυτό το διάστημα, συνέχιζα να κοιτάζω τον πατέρα μου».
Ανάμεσα σε άλλους, η Σμπαΐρ φωτογράφισε ένα τραυματισμένο παιδί που ούρλιαζε στο διάδρομο κοντά στο κρεβάτι του πατέρα της.
«Ημουν η μόνη φωτογράφος εκεί και ένιωσα μια ευθύνη: αν δεν τραβήξω αυτή τη φωτογραφία, αυτή η στιγμή θα περάσει χωρίς να τη μάθει κανείς. Δεν ήξερα αυτό το παιδί, αλλά η οικογένειά του το ήξερε και το αγαπούσε. Ο καθένας μας ζει έναν εφιάλτη. Το επόμενο πρωί, ο αδελφός μου τηλεφώνησε από το νοσοκομείο. Ο πατέρας μου είχε πεθάνει».
Ενα τραυματισμένο παιδί μεταφέρεται στο νοσοκομείο Αλ Νατζάρ στη Ράφα στις 24 Φεβρουαρίου 2024. (AP Photo/Fatima Shbair)
4 Μαρτίου 2024: Πένθος
«Εκείνη την ημέρα [που πέθανε ο πατέρας της] δεν έκλαψα. Επρεπε να μείνω δυνατή για τη μητέρα μου και την οικογένειά μου. Πήρα μερικές μέρες άδεια. Αυτή ήταν η πρώτη μου μέρα πίσω στη δουλειά. Κάλυψα το νεκροτομείο, δείχνοντας τους ανθρώπους που έρχονταν να αποχαιρετήσουν τους αγαπημένους τους. Περπατούσα αργά. Φοβόμουν να είμαι εκεί, να κάνω έστω και ένα βήμα μέσα. Αλλά ανάγκασα τον εαυτό μου», λέει.
Οπως αναφέρει, η συνάδελφός της, Μαριάμ Ντάγκα που φαίνεται στα αριστερά της φωτογραφίας δεν την άφησε να καταρρεύσει.
«Η Μαριάμ ήταν εκεί, δίπλα μου, και τραβούσε αυτή φωτογραφίες. Συχνά δουλεύαμε μαζί. Είναι πιο άνετο να έχεις μαζί σου μια άλλη γυναίκα φωτογράφο. Μου έσφιξε το χέρι και μου είπε “μην ανησυχείς. Σε καταλαβαίνω. Το έχω νιώσει και εγώ στο παρελθόν”».
Ο αδελφός της Μαριάμ είχε σκοτωθεί από ισραηλινά πυρά το 2018.
«Ηθελε να νιώσω πόνο για να μπορέσω να ξαναβρώ τη δύναμή μου και να συνεχίσω να φωτογραφίζω. Εκείνη την ημέρα, βρήκα τη δύναμη να κλάψω. Εκλαψα για τον πατέρα μου», λέει.
Δεκαεπτά μήνες μετά τη λήψη αυτής της φωτογραφίας, η Μαριάμ, δημοσιογράφος που συνεργαζόταν με το Associated Press, σκοτώθηκε από ισραηλινή επίθεση σε νοσοκομείο.
Η Φατιμά Σμπαΐρ, δεξιά, τραβάει μια selfie δίπλα στη συνάδελφο και φίλη της Μαριάμ Ντάγκα, στην πόλη της Γάζας, στις 12 Οκτωβρίου 2023. (AP Photo/Fatima Shbair)
