Kathimerini.gr
Αμερικανοί και Ουκρανοί αξιωματούχοι συναντήθηκαν χθες, Κυριακή στη Γενεύη της Ελβετίας για συνομιλίες σχετικά με το σχέδιο του προέδρου Τραμπ για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία. Στο τέλος της ημέρας, το Κίεβο και η Ουάσιγκτον έκαναν βήμα «σύγκλισης», ως προς το πώς βλέπουν το τέλος του πολέμου, εκδίδοντας κοινή δήλωση.
Παρά τις σκληρές δηλώσεις του Ντόναλντ Τραμπ, στη διάρκεια της ημέρας, οι ΗΠΑ εκτιμούν πως τελικά υπήρξε «πρόοδος». Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάρκο Ρούμπιο, δήλωσε «πολύ αισιόδοξος» για την επίτευξη συμφωνίας «πολύ γρήγορα».
Αυτή η πρόοδος σηματοδοτήθηκε από τη δημοσίευση της κοινής δήλωσης Κιέβου και Ουάσιγκτον, η οποία διαβεβαιώνει ότι «οποιαδήποτε μελλοντική συμφωνία πρέπει να σέβεται πλήρως την κυριαρχία της Ουκρανίας».
Ακολουθούν τα πέντε βασικά συμπεράσματα από τις συζητήσεις της Κυριακής.
1. «Πρόοδος» και κοινή δήλωση
Αντιπροσωπείες από την Ουκρανία και τις Ηνωμένες Πολιτείες συναντήθηκαν στην πρεσβεία των ΗΠΑ στη Γενεύη της Ελβετίας. Μεταξύ των παρόντων από την αμερικανική πλευρά ήταν ο Τζάρεντ Κούσνερ, γαμπρός του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, και ο Ανώτατος Διοικητής των Συμμαχικών Δυνάμεων Ευρώπης, Στρατηγός Αλεξους Γκρίνκιουιτς.
Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι ήταν «η πιο παραγωγική και ουσιαστική συνάντηση μέχρι στιγμής σε όλη αυτή τη διαδικασία», αλλά αναγνώρισε ότι «υπάρχει ακόμη δουλειά που πρέπει να γίνει».
«Εχουμε σημειώσει πολύ πρόοδο», δήλωσε ο διαπραγματευτής Αντρίι Γερμάκ, δεξί χέρι του προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι, ενώ στεκόταν δίπλα στον Αμερικανό αξιωματούχο, πριν ξαναρχίσουν οι συζητήσεις.
Το βράδυ, μετά τις συνομιλίες στη Γενεύη μεταξύ Αμερικανών, Ουκρανών και Ευρωπαίων αξιωματούχων, οι δύο χώρες επιβεβαίωσαν μέσω δήλωσης που εξέδωσε ο Λευκός Οίκος ότι οποιαδήποτε μελλοντική ειρηνευτική συμφωνία για τον τερματισμό της σύγκρουσης με τη Ρωσία πρέπει να σέβεται πλήρως την κυριαρχία του Κιέβου. Η αμερικανική προεδρία χαιρέτισε επίσης τις συζητήσεις που πραγματοποιήθηκαν στην Ελβετία, οι οποίες αποτέλεσαν σημαντικό βήμα προς την κατεύθυνση ειρηνευτικής διευθέτησης στην Ουκρανία.
2. Ο Τραμπ κατήγγειλε «αχαριστία» του Κιέβου
Από την πλευρά του, ο Ντόναλντ Τραμπ κατηγόρησε την ηγεσία της Ουκρανίας ότι «δεν δείχνει καμία ευγνωμοσύνη» προς τις Ηνωμένες Πολιτείες. «Κληρονόμησα έναν πόλεμο που δεν έπρεπε ποτέ να έχει ξεκινήσει, έναν πόλεμο όπου όλοι χάνουν», έγραψε ο πρόεδρος με κεφαλαία γράμματα στον λογαριασμό του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. «Ουκρανοί αξιωματούχοι δεν έχουν εκφράσει καμία ευγνωμοσύνη για τις προσπάθειές μας και η Ευρώπη συνεχίζει να αγοράζει πετρέλαιο από τη Ρωσία», πρόσθεσε. «Οι Ηνωμένες Πολιτείες συνεχίζουν να πωλούν τεράστιες ποσότητες όπλων στο ΝΑΤΟ για διανομή στην Ουκρανία (ο απατεώνας Τζο τα έδωσε όλα, δωρεάν, δωρεάν, συμπεριλαμβανομένων «μεγάλων» χρηματικών ποσών!)», πρόσθεσε ο πρόεδρος.
Ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι έσπευσε να απαντήσει: «Η Ουκρανία είναι ευγνώμων στις Ηνωμένες Πολιτείες, σε κάθε αμερικανική καρδιά και προσωπικά στον πρόεδρο Τραμπ για τη βοήθεια που, ξεκινώντας με τους Javelins, έσωσε ζωές Ουκρανών», δήλωσε ο Ουκρανός πρόεδρος σε μήνυμα στο X, αναφερόμενος σε αμερικανικής κατασκευής αντιαρματικούς πυραύλους.
3. Οι Ευρωπαίοι πήραν θέση στο τραπέζι
Στη Γενεύη, αντιπροσωπείες από τις Ηνωμένες Πολιτείες, την Ουκρανία και αρκετές ευρωπαϊκές χώρες, πραγματοποίησαν πολυάριθμες συναντήσεις την Κυριακή, καθώς οι Ευρωπαίοι προσπάθησαν να διασφαλίσουν ότι δεν θα αποκλειστούν από τις διαπραγματεύσεις σχετικά με το σχέδιο.
Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν μίλησε τηλεφωνικά με τον Ουκρανό ομόλογό του, ενώ ο Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς εξέφρασε σκεπτικισμό ως προς τις πιθανότητες επίτευξης συμφωνίας επί του σχεδίου έως τις 27 Νοεμβρίου.
«Το καθήκον τώρα είναι να καταστεί το σχέδιο (…) βιώσιμο», δήλωσε ο Φρίντριχ Μερτς στη σύνοδο κορυφής της G20 στο Γιοχάνεσμπουργκ. Υπονόησε ότι είχε υποβάλει πρόταση, η οποία συζητείται επί του παρόντος στη Γενεύη και θα μπορούσε να τους επιτρέψει να «κάνουν τουλάχιστον ένα πρώτο βήμα την Πέμπτη».
Μιλώντας από τη Νότια Αφρική, η Τζόρτζια Μελόνι δήλωσε ότι δεν είναι απαραίτητο να υποβληθεί «ολοκληρωμένη αντιπρόταση» στο αμερικανικό σχέδιο. Η Ιταλίδα πρωθυπουργός επιβεβαίωσε ότι οι συζητήσεις βρίσκονται σε «πολύ ευαίσθητο στάδιο» και αποτελούν «δοκιμασία» για την Ευρώπη. «Η Ουκρανία πρέπει να έχει την ελευθερία και το κυρίαρχο δικαίωμα να επιλέξει το πεπρωμένο της. Εχει επιλέξει ένα ευρωπαϊκό πεπρωμένο», δήλωσε η πρόεδρος της Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, τονίζοντας ότι ο «κεντρικός» ρόλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης πρέπει να «αναγνωριστεί πλήρως» σε οποιοδήποτε ειρηνευτικό σχέδιο για την Ουκρανία.
4. Το Λονδίνο θέλει να εργαστεί για την ειρήνη
Στη σύνοδο κορυφής της G20 στο Γιοχάνεσμπουργκ, 11 χώρες, κυρίως ευρωπαϊκές, ανέφεραν το Σάββατο σε κοινή δήλωση ότι το αμερικανικό σχέδιο «θα απαιτήσει πρόσθετη εργασία», εκφράζοντας ανησυχία πως θα αφήσει την Ουκρανία «ευάλωτη σε μελλοντικές επιθέσεις».
Σύσκεψη ηγετών της Ε.Ε. για την Ουκρανία έχει προγραμματιστεί για τη Δευτέρα, στο περιθώριο συνόδου κορυφής με Αφρικανούς ηγέτες στην Αγκόλα, ενώ ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν ανακοίνωσε τηλεδιάσκεψη με χώρες που υποστηρίζουν την Ουκρανία («Συμμαχία του Προθύμων») αύριο, Τρίτη.
Λίγο μετά τα επικριτικά του σχόλια για το Κίεβο, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ συνομίλησε τηλεφωνικά με τον Βρετανό πρωθυπουργό Κιρ Στάρμερ. «Συμφώνησαν ότι πρέπει όλοι να συνεργαστούν σε αυτή την κρίσιμη στιγμή για να εδραιώσουν δίκαιη και διαρκή ειρήνη» στην Ουκρανία, ανέφερε η Ντάουνινγκ Στριτ.
5. Το σχέδιο παραμένει αμφιλεγόμενο
Χωρισμένο σε 28 σημεία, το σχέδιο του Ντόναλντ Τραμπ για την Ουκρανία στοχεύει στον τερματισμό της σχεδόν τετραετούς σύγκρουσης. Ο Τραμπ είχε δώσει στον Ουκρανό ομόλογό του προθεσμία μέχρι τις 27 Νοεμβρίου για να απαντήσει, προτού δηλώσει το Σάββατο ότι το σχέδιο δεν αποτελεί την «τελική προσφορά» του για την επίλυση της σύγκρουσης.
Η αρχική έκδοση του εγγράφου είχε προκαλέσει την αντίδραση του Κιέβου και των Ευρωπαίων συμμάχων του, οι οποίοι έφτασαν στη Γενεύη την Κυριακή για να αποτρέψουν μια ειρήνη που θεώρησαν πως θα ισοδυναμούσε με συνθηκολόγηση.
Εχοντας χαιρετιστεί από τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν, το αρχικό κείμενο επαναλαμβάνει αρκετές βασικές απαιτήσεις της Μόσχας: η Ουκρανία να παραχωρήσει εδάφη, να συμφωνήσει να μειώσει το μέγεθος του στρατού της και να αποκηρύξει την ένταξή της στο ΝΑΤΟ. Προσφέρει επίσης δυτικές εγγυήσεις ασφαλείας στο Κίεβο για να αποτρέψει τυχόν περαιτέρω ρωσικές επιθέσεις.
Το κείμενο προτείνει επίσης τον τερματισμό της απομόνωσης της Ρωσίας από τον δυτικό κόσμο, με την επανένταξή της στην G8 και τη σταδιακή άρση των κυρώσεων.
Αρκετά μέσα ενημέρωσης ανέφεραν την ύπαρξη εναλλακτικού σχεδίου για τον τερματισμό του πολέμου, το οποίο συνέταξαν οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι του Κιέβου.
Αντιπρόσωποι της Ε3 (Γαλλίας, Γερμανίας και Βρετανίας) συναντήθηκαν στη γερμανική αποστολή στη Γενεύη, με Ουκρανούς απεσταλμένους με επικεφαλής το δεξί χέρι του Βολοντίμιρ Ζελένσκι, Αντρίι Γερμάκ. Μαζί με Ιταλούς και Καναδούς διπλωμάτες, προσπάθησαν να βελτιώσουν τις αντιπροτάσεις τους και να «ξαναγράψουν» το σχέδιο Τραμπ, το οποίο βλέπουν ως «βάση εργασίας», σύμφωνα με τη γαλλική Le Monde.
Οι αντιπροτάσεις που συζητήθηκαν, διάφορες εκδοχές των οποίων διέρρευσαν καθ’ όλη τη διάρκεια της χθεσινής ημέρας, απέχουν πολύ από το σχέδιο που παρουσίασε η Ουάσιγκτον.
Για τους Ευρωπαίους, οι διαπραγματεύσεις θα πρέπει να ξεκινήσουν με βάση την πρώτη γραμμή, κατά τη στιγμή της κατάπαυσης του πυρός, χωρίς να παραχωρηθούν προληπτικά εδάφη που η Ρωσία δεν μπόρεσε να καταλάβει με τη βία.
Οι Ευρωπαίοι, πάνω από όλα, θέλουν να δώσουν έμφαση στις εγγυήσεις ασφαλείας που θεωρούν απαραίτητες σε περίπτωση παύσης των εχθροπραξιών.
