Η Γαλλία βρίσκεται αντιμέτωπη με έναν συνδυασμό πολιτικής αστάθειας και δημοσιονομικής πίεσης που απειλεί να κλονίσει όχι μόνο την ίδια αλλά και την ευρωζώνη.
Ο πρωθυπουργός Φρανσουά Μπαϊρού έχει καλέσει σε ψήφο εμπιστοσύνης στις 8 Σεπτεμβρίου, επιχειρώντας να επιβάλει ένα πακέτο λιτότητας ύψους 44 δισ. ευρώ για να ανακόψει το έλλειμμα που έχει ξεφύγει από κάθε όριο.
Ωστόσο, με την Αριστερά και την άκρα Δεξιά να δηλώνουν ότι θα καταψηφίσουν, οι πιθανότητες παραμονής του στην εξουσία είναι ελάχιστες.
Η κρίση πυροδοτείται σε μια συγκυρία κατά την οποία η Γαλλία εμφανίζεται ως ένας από τους πιο αδύναμους κρίκους της Ευρώπης.
Οι αγορές ήδη τιμολογούν την πολιτική αβεβαιότητα: οι μετοχές των μεγάλων τραπεζών BNP Paribas και Société Générale βυθίστηκαν άνω του 5%, ενώ τα επιτόκια των 10ετών γαλλικών ομολόγων ξεπέρασαν ακόμη και της Ελλάδας και προσεγγίζουν τα ιταλικά.
Ο υπουργός Οικονομικών Ερίκ Λομπάρντ προειδοποίησε ότι εάν δεν υπάρξει άμεση δράση, η Γαλλία θα αναγκαστεί να πληρώνει υψηλότερα επιτόκια από την Ιταλία μέσα σε δύο εβδομάδες. «Στον πάτο της Ε.Ε.», όπως χαρακτηριστικά είπε.
Βράζει η γαλλική κοινωνία
Το σχέδιο Μπαϊρού περιλαμβάνει περικοπές δαπανών και ακόμη και την κατάργηση δύο εθνικών αργιών, προκαλώντας οργή στην κοινωνία. Εργατικά συνδικάτα και κόμματα της αντιπολίτευσης καλούν σε γενική κινητοποίηση στις 10 Σεπτεμβρίου, δύο ημέρες μετά την κρίσιμη ψηφοφορία.
Ο ίδιος απηύθυνε έκκληση στους βουλευτές να επιλέξουν «ευθύνη αντί για χάος», αλλά οι πολιτικοί συσχετισμοί δεν του αφήνουν περιθώρια.
Το πολιτικό αδιέξοδο είναι εμφανές. Η Βουλή παραμένει διαιρεμένη σε τρία μπλοκ: την Αριστερά, το κεντρώο στρατόπεδο του Εμανουέλ Μακρόν και την ακροδεξιά Εθνική Συσπείρωση της Μαρίν Λεπέν.
Ο Μπαϊρού είναι ο δεύτερος πρωθυπουργός μέσα σε εννέα μήνες που κινδυνεύει να πέσει· ο Μισέλ Μπαρνιέ είχε αποτύχει τον Δεκέμβριο να περάσει το δικό του σχέδιο προϋπολογισμού. Ο Μακρόν έχει αποκλείσει μέχρι στιγμής την παραίτηση ή τη διάλυση της Βουλής, αλλά η πίεση εντείνεται.
Η Λεπέν τάσσεται ανοιχτά υπέρ των πρόωρων εκλογών, εκτιμώντας ότι το κόμμα της θα διπλασιάσει την κοινοβουλευτική του δύναμη.
Το ετερόκλητο πλήθος πίσω από τις κινητοποιήσεις
Οι διαμαρτυρίες ξεκίνησαν από ένα διαδικτυακό κάλεσμα με σύνθημα «Μπλοκάρουμε τη χώρα», που ζητά την «παράλυση» της Γαλλίας. Αυτό το τρόπον τινά κίνημα εξαπλώνεται με ταχύτητα στα κοινωνικά δίκτυα. Πολιτικοί αναλυτές έσπευσαν να το συγκρίνουν με το κίνημα των «κίτρινων γιλέκων» το 2018.
Η αρχική αναφορά προήλθε από τον λογαριασμό Les Essentiels στο TikTok, που μίλησε για «πολιτική καραντίνα». Η οργάνωση συνδέεται με έντονα εθνικιστικές και αντιευρωπαϊκές θέσεις, προωθεί την αποχώρηση της Γαλλίας από την Ε.Ε. και συνεργάζεται με πρόσωπα που κινούνται στη ζώνη της συνωμοσιολογίας.
Το δίκτυο Indignons-nous, που αναπτύσσεται μέσω Telegram, ανέλαβε να ενισχύσει τη διάδοση. Στήριξη έχει δηλώσει το συνδικάτο των «κίτρινων γιλέκων».
Στο πολιτικό πεδίο, η «Ανυπότακτη Γαλλία» του Ζαν-Λικ Μελανσόν συντάσσεται με το κάλεσμα, βρίσκοντας συμμάχους και στους Οικολόγους.
Η πολυπλόκαμη γαλλική Ακροδεξιά εκφράζει επίσης διάθεση συμμετοχής.
Μεγάλα συνδικάτα εμφανίζονται επιφυλακτικά, με εξαίρεση την CGT, που ζητεί γενικευμένη κοινωνική αντίδραση.
Οι αγορές κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου
Οικονομικοί αναλυτές προειδοποιούν ότι το πολιτικό αδιέξοδο είναι πλέον σοβαρότερο για την ανάπτυξη από την ίδια τη βιωσιμότητα του χρέους. Η Γαλλία έχει μετατραπεί από στυλοβάτη της ευρωζώνης σε πηγή ανησυχίας.
Οπως σημειώνουν, το πρόβλημα δεν είναι μόνο το μέγεθος του χρέους, αλλά η πορεία του. Με έλλειμμα στο 5,8% του ΑΕΠ και χρέος που αγγίζει το 114% του ΑΕΠ, η Γαλλία θεωρείται πλέον η αδύναμη αλυσίδα της ευρωζώνης.
Εάν η χώρα συνεχίσει να ξοδεύει χωρίς έλεγχο, το χρέος μπορεί να ξεπεράσει το 120% του ΑΕΠ μέχρι το τέλος της δεκαετίας. Και τότε, η Γαλλία δεν θα είναι μόνο πολιτικά ασταθής· θα είναι και οικονομικά ευάλωτη, παρασύροντας πιθανώς ολόκληρη την Ευρώπη σε νέα κρίση.
Η Morgan Stanley υπογραμμίζει ότι είτε με νέο πρωθυπουργό είτε με πρόωρες εκλογές, η Γαλλία εισέρχεται σε παρατεταμένη περίοδο αβεβαιότητας.
Η Goldman Sachs εκτιμά ότι η γαλλική οικονομία θα κινηθεί με ανάπτυξη μόλις 0,6% φέτος και 0,9% το 2026, μακριά από τις υποσχέσεις Μακρόν για δυναμική ανάκαμψη.
Ο διευθύνων σύμβουλος της Carrefour, Αλεξάντρ Μομπάρ, τόνισε πως «η ψυχολογία μας είναι συνδεδεμένη με τη λειτουργία του κράτους» και προειδοποίησε ότι η ανασφάλεια ωθεί τους καταναλωτές να αναβάλουν δαπάνες, πλήττοντας την κατανάλωση που αποτελεί σήμερα το μοναδικό στήριγμα της ανάπτυξης.
Ο πρόεδρος του εργοδοτικού συνδέσμου Medef, Πατρίκ Μαρτέν, δήλωσε «αποσβολωμένος» από την αδυναμία των πολιτικών να ξεπεράσουν τις διαφορές τους, σημειώνοντας πως «όσοι νομίζουν ότι μπορούν να παίζουν με την οικονομία μας εκθέτουν σε τεράστιο κίνδυνο».
Η τακτική Μπαϊρού και το αντίθετο αποτέλεσμα
Ο Μπαϊρού ζήτησε ψήφο εμπιστοσύνης για να προλάβει πρόταση δυσπιστίας που ετοίμαζε η αντιπολίτευση λόγω του σχεδίου του για σκληρή δημοσιονομική προσαρμογή το 2026.
Ωστόσο, η κίνηση γύρισε μπούμερανγκ, με τα κόμματα της αντιπολίτευσης να ανακοινώνουν ότι θα καταψηφίσουν. Παρά τη συμφωνία ότι το χρέος και το έλλειμμα είναι υπερβολικά, δεν υπάρχει συναίνεση για τον τρόπο αντιμετώπισης.
Δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι μεταξύ 56% και 69% των Γάλλων θέλουν διάλυση της Βουλής και νέες εκλογές, ενώ δύο στους τρεις δηλώνουν ότι ο πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν θα πρέπει να παραιτηθεί αν ο Μπαϊρού χάσει.
Ωστόσο, ο Μακρόν, που έχει αποκλείσει μέχρι στιγμής εκλογές ή παραίτηση, εκτιμάται ότι θα επιλέξει να αντικαταστήσει τον πρωθυπουργό.
Με πληροφορίες από Reuters, Guardian, New York Times, France24
