Kathimerini.gr
Μετά τη συνάντηση με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ στη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στη Χάγη, ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν εξέφρασε αισιοδοξία για συζητήσεις οι οποίες θα επιτρέψουν τελικά στην Τουρκία να παραλάβει από τις ΗΠΑ τα μαχητικά αεροσκάφη πέμπτης γενιάς F-35, λέγοντας ότι «ο κ. Τραμπ είχε καλές προθέσεις για την παράδοσή τους». Πρόσθεσε, μάλιστα, ότι κατά τη διάρκεια των συνομιλιών δεν έγινε καμία αναφορά στο ρωσικής κατασκευής σύστημα αεράμυνας S-400 της Τουρκίας.
Το ενδιαφέρον είναι ότι στην ίδια συνέντευξη Τύπου ο πρόεδρος της Τουρκίας επιτέθηκε ακόμη μια φορά στο Ισραήλ για τις επιχειρήσεις που διεξάγει με την υποστήριξη των ΗΠΑ στο Ιράν αλλά και στη Γάζα. Η αλήθεια είναι ότι, από τις θηριωδίες της 7ης Οκτωβρίου 2023, ο ίδιος έχει υποστηρίξει ανοιχτά τη Χαμάς, έχει προσευχηθεί για την καταστροφή του Ισραήλ και έχει παρομοιάσει τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μπέντζαμιν Νετανιάχου με τον Χίτλερ.
Στο μεταξύ, έθεσε υπό αμφισβήτηση την ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ και έχει, άλλωστε, απειλήσει με στρατιωτική δράση εις βάρος ενός άλλου μέλους του ΝΑΤΟ, της Ελλάδας. Ολα αυτά δεν αφήνουν αδιάφορους τους λομπίστες της Ουάσιγκτον, που εφιστούν την προσοχή και εισηγούνται στους υπευθύνους χάραξης πολιτικής των ΗΠΑ να μην παρασυρθούν από την προσπάθεια της Αγκυρας να διασκεδάσει τις εντυπώσεις από το περιεχόμενο της πολιτικής της.
Ελλειψη εμπιστοσύνης
«Οταν η σφαγή της 7ης Οκτωβρίου στο Ισραήλ έθεσε ξεκάθαρα στον Ερντογάν το δίλημμα, εκείνος επέλεξε τη Χαμάς αντί τις Ηνωμένες Πολιτείες. Αυτό δεν είναι ακριβώς το είδος του ηγέτη στον οποίο θα πρέπει να εμπιστευτούμε το πιο προηγμένο μαχητικό αεροσκάφος της Αμερικής. Τι θα εμπόδιζε τον Ερντογάν να μοιραστεί με τη Ρωσία ευαίσθητες τεχνολογικές λεπτομέρειες σχετικά με το F-35; Μόλις ο Πούτιν αποκτήσει αυτές τις λεπτομέρειες, θα πρέπει να υποθέσουμε ότι θα μοιραστεί τις πληροφορίες με το Ιράν και την Κίνα. Αυτό θα έθετε σε κίνδυνο τους Αμερικανούς, τους Ισραηλινούς και τους άλλους συμμάχους μας σε μελλοντικές επιχειρήσεις με F-35», τονίζει στην «Κ» ο Μπράντλεϊ Μπόουμαν, ανώτερος διευθυντής του Κέντρου Στρατιωτικής και Πολιτικής Ισχύος στο Foundation for Defense of Democracies – FDD.
Υπενθυμίζεται ότι η Τουρκία αποκλείστηκε από το πρόγραμμα των F-35 το 2019, αφού αγόρασε το ρωσικής κατασκευής σύστημα αεράμυνας S-400. Οι ενστάσεις από την πρώτη στιγμή αφορούσαν το γεγονός ότι τα πιο προηγμένα μαχητικά αεροσκάφη των ΗΠΑ θα χρησιμοποιούνταν από έναν τουρκικό στρατό, ο οποίος διαθέτει επίσης το πιο προηγμένο σύστημα αεράμυνας της Ρωσίας. Τον Μάρτιο ο Ερντογάν έθεσε το θέμα της επανένταξης στο πρόγραμμα F-35 κατά τη διάρκεια τηλεφωνικής επικοινωνίας με τον Τραμπ.
Επειτα, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Χακάν Φιντάν αξίωσε την άρση των κυρώσεων που επιβλήθηκαν στην Τουρκία το 2020 με τον νόμο για την αντιμετώπιση των αντιπάλων της Αμερικής μέσω κυρώσεων (CAATSA). Την ίδια ώρα, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Νετανιάχου φέρεται να έχει προτρέψει τον πρόεδρο Τραμπ, όπως και τον υπουργό Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο, να μην πουλήσουν F-35 στην Τουρκία. Παράλληλα, η Γερμανία μπλόκαρε προσωρινά την αγορά του Eurofighter Typhoon από την Τουρκία εν μέσω της σύλληψης του δημάρχου της Κωνσταντινούπολης –πολιτικού αντιπάλου του Ερντογάν– Εκρέμ Ιμάμογλου.
Η προσπάθεια
«Η Τουρκία δεν πρέπει να έχει πρόσβαση στις πωλήσεις F-35 των ΗΠΑ μέχρι να καταστρέψει ή να επιστρέψει το πυραυλικό σύστημα αεράμυνας S-400 που αγόρασε από τη Ρωσία και επίσης μέχρι να αποκηρύξει δημόσια την υποστήριξη προς τη Χαμάς», αναφέρουν Αμερικανοί επικριτές της εξωτερικής πολιτικής της Άγκυρας, σε μια φάση κατά την οποία ο Ερντογάν, συνεργαζόμενος στενά με τον Τραμπ για την άρση των κυρώσεων κατά της Συρίας και βοηθώντας στη διαμεσολάβηση συνομιλιών μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας για μια πιθανή κατάπαυση του πυρός, πιστεύει πως μπορεί να διαπραγματευτεί την επανένταξη της Τουρκίας στο πρόγραμμα F-35.
Πάντως, μέχρι στιγμής, η Άγκυρα δεν φαίνεται ικανή να μετριάσει τις ανησυχίες του Κογκρέσου, αλλά και του ΝΑΤΟ, όπως αυτές απορρέουν από την κατοχή του συστήματος S-400 το οποίο θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο ολόκληρο τον στόχο των F-35. Η προσπάθεια της Αγκυρας εστιάζεται στο να πείσει τον Λευκό Οίκο ότι θα μπορούσε να παρακάμψει την απαγόρευση του Κογκρέσου μέσω νομοθετικής ερμηνείας. Σημειωτέον, το Κογκρέσο έχει κωδικοποιήσει νομικά τον αποκλεισμό της Αγκυρας από το πρόγραμμα F-35, εφόσον η Αγκυρα διαθέτει το S-400.
