Οι ηγέτες της Κίνας, της Ρωσίας και της Βόρειας Κορέας μόλις «παρήλασαν» μαζί στο Πεκίνο, πράγμα που συμβαίνει για πρώτη φορά στα χρονικά, γιορτάζοντας τη συμπλήρωση 80 ετών από την κινεζική νίκη έναντι των Ιαπώνων.
Μαζί τους, αλλά λίγο πιο πίσω, ήταν και άλλοι ηγέτες, διόλου ευκαταφρόνητοι από άποψη γεωπολιτικής ισχύος: ο πρωθυπουργός του (πυρηνικού) Πακιστάν Σαμπάζ Σαρίφ, ο πρόεδρος του (επαπειλούμενα πυρηνικού και αντι-ισραηλινού) Ιράν Μασούντ Πεζεσκιάν, ο πρόεδρος του (τουρκόφιλου) Αζερμπαϊτζάν Ιλχάμ Αλίγεφ, ο Λευκορώσος πρόεδρος (και δορυφόρος του Πούτιν) Αλεξάντερ Λουκασένκο, ο Ινδονήσιος πρόεδρος Πραμπόβο Σουμπιάντο (την ώρα που η Ινδονησία κλονίζεται από πολύνεκρες αντικυβερνητικές διαδηλώσεις) κ.ά. Από το κάδρο δεν έλειψαν και ορισμένοι Ευρωπαίοι: ο (ρωσόφιλος) Σλοβάκος πρωθυπουργός Ρόμπερτ Φίτσο και ο Σέρβος πρόεδρος Αλεξάνταρ Βούτσιτς (την ώρα που η Σερβία κλονίζεται από αντικυβερνητικές διαδηλώσεις, οι οποίες έχουν όμως, εκτός όλων των άλλων, και μια κινεζική διάσταση, αφού ήταν κινεζικές οι εταιρείες που είχαν ανακαινίσει τις σιδηροδρομικές εγκαταστάσεις που κατέρρευσαν στο Νόβι Σαντ τον Νοέμβριο του 2024, τραυματίζοντας θανάσιμα 16 ανθρώπους).
Οι Ευρωπαίοι έσπευσαν να διαχωρίσουν τη θέση τους, υπογραμμίζοντας ότι δεν εκπροσωπούνται από τον Φίτσο. Ο Ντόναλντ Τραμπ έσπευσε κι εκείνος να μπει στο κάδρο των εξελίξεων, αυτή τη φορά όμως όχι ως συμμετέχων αλλά ως καταγγέλλων, υποστηρίζοντας ότι οι κ. Σι, Πούτιν και Κιμ «συνωμοτούν» εναντία στις ΗΠΑ.
Κι όμως, ειρήσθω εν παρόδω, υπενθυμίζεται ότι ο ίδιος ο Τραμπ είχε «αγκαλιάσει» όχι μόνο τον Πούτιν αλλά και τον Κιμ Γιονγκ Ουν, με τον οποίο αντάλλασσε «love letters» κατά τη διάρκεια της πρώτης προεδρικής θητείας του…
(Alexander Kazakov, Sputnik, Kremlin Pool Photo via AP)
Παράλληλα, πίσω στις ΗΠΑ εκφράζονταν ανησυχίες αναφορικά με τις καταγγελλόμενες ως «ιστορικά αναθεωρητικές» διαθέσεις της Κίνας που παρουσιάζονται να θέλουν να υποβαθμίσουν τον ρόλο που διαδραμάτισαν οι Αμερικανοί στην ήττα των Ιαπώνων κατά τον Β΄ Σινοϊαπωνικό Πόλεμο (1937-1945). «Η Κίνα επιδιώκει να σβήσει τον ρόλο των ΗΠΑ […] Υποβαθμίζει την αμερικανική βοήθεια και δίνει έμφαση στον ρόλο της Μόσχας», γράφει χαρακτηριστικά η Washington Post.
Επιδείξεις ισχύος με το βλέμμα στη Δύση
(AP Photo/Andy Wong)
Οσα εκτυλίχθηκαν στην Κίνα αυτή την εβδομάδα ήταν πράγματι από πολλές απόψεις πρωτοφανή. Για την ιστορία, η τελευταία φορά που Βορειοκορεάτης ηγέτης παρευρέθηκε σε στρατιωτική παρέλαση στο Πεκίνο ήταν πριν από 66 χρόνια: ο Κιμ Ιλ Σουνγκ, παππούς του Κιμ Γιονγκ Ουν, το 1959, όπως μας υπενθυμίζει το Al Jazeera. «Η Κίνα επιδεικνύει τη στρατιωτική της ισχύ και μαζί τους αντιδυτικούς της φίλους», γράφει χαρακτηριστικά το περιοδικό TIME.
Πέρα από το πρωτοφανές της συμπαρουσίας των κ. Σι, Πούτιν και Κιμ στο ίδιο κάδρο, αξίζει να σημειωθεί ότι η στρατιωτική παρέλαση που έλαβε χώρα στο Πεκίνο ήταν η μεγαλύτερη που έχει πραγματοποιηθεί ποτέ εκεί· ενώ μόλις λίγες ημέρες πριν, ο Κινέζος πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ είχε φιλοξενήσει και τη Σύνοδο Κορυφής του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης (SCO) στην Τιεντσίν (βόρεια Κίνα), καλωσορίζοντας εκεί ηγέτες όπως τον πρόεδρο της (νατοϊκής) Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν αλλά και τον πρωθυπουργό της Ινδίας Ναρέντρα Μόντι.
Ειδικά η συνάντηση Μόντι – Σι αξίζει να σημειωθεί ότι ήταν η πρώτη που έλαβε χώρα σε κινεζικό έδαφος έπειτα από επτά χρόνια.
(Indian Prime Minister’s Office/Video Pool via AP)
Η παρουσία του Μόντι σε μια Σύνοδο Κορυφής δίπλα στους ηγέτες της Κίνας και της Ρωσίας δεν θα μπορούσε, ωστόσο, παρά να δώσει τροφή σε όσους επικρίνουν την εξωτερική πολιτική της νέας προεδρίας Τραμπ. «Επικριτές του Αμερικανού προέδρου καταγγέλλουν ότι οι (σ.σ.: ύψους 50%) δασμοί που ανακοίνωσε ο Τραμπ κατά της Ινδίας ανάγκασαν το Νέο Δελχί να επιδιώξει την επαναπροσέγγιση με την Κίνα», γράφουν χαρακτηριστικά οι ινδικοί Hindustan Times.
Αντικρουόμενα μηνύματα από Τραμπ
(AP)
Με βάση ωστόσο όσα ίσχυαν (ή θεωρούνταν ότι ισχύουν) μέχρι πρότινος, οι Αμερικανοί υποτίθεται ότι προσέγγιζαν τους Ινδούς ως «ανάχωμα στον κινεζικό επεκτατισμό», ενάντια στο Πεκίνο αλλά και στο (σινόφιλο) Πακιστάν, το οποίο θα αντιμετωπιζόταν ως λιγότερο σημαντικό για τις ΗΠΑ έπειτα από το καλοκαίρι του 2021 και την οριστική αποχώρηση των Αμερικανών από το Αφγανιστάν.
Μέσα σε ένα τέτοιο πλαίσιο ινδοαμερικανικής συμπόρευσης, είχαν αναδυθεί άλλωστε και ορισμένα μεγαλεπήβολα σχέδια όπως εκείνο του Οικονομικού Διαδρόμου Ινδίας, Μέσης Ανατολής, Ευρώπης (India – Middle East – Europe Economic Corridor / IMEC) που θα λειτουργούσε ανταγωνιστικά προς τους σύγχρονος κινεζικούς Δρόμους του Μεταξιού (βλ. Belt and Road).
Ωστόσο «ξαφνικά», ο Ντόναλντ Τραμπ βρέθηκε να πιέζει τους Ινδούς με το αιτιολογικό ότι αγοράζουν ρωσικό πετρέλαιο, να απαγορεύει στον πρόεδρο της Ταϊβάν, Λάι Τσινγκ-τε, να προσγειωθεί στη Νέα Υόρκη (τον Αύγουστο) και να προσεγγίζει το Πακιστάν υποδεχόμενος (τον περασμένο Ιούνιο) τον αρχηγό των πακιστανικών ενόπλων δυνάμεων στρατηγό Ασίμ Μουνίρ στον Λευκό Οίκο.
Ο Ντόναλντ Τραμπ επέστρεψε στον Λευκό Οίκο τον περασμένο Ιανουάριο, εγκαινιάζοντας μια νέα εποχή αμερικανικής προσέγγισης με τη Ρωσία που έμελλε να κορυφωθεί κατά τη σύνοδο της Αλάσκας τον περασμένο Αύγουστο.
Πολλοί θα υποστήριζαν τους περασμένους μήνες, βλέποντας τον 47ο πρόεδρο των ΗΠΑ να «αγκαλιάζει» τον Πούτιν, ότι εκείνος πλέον προσεγγίζει τη Μόσχα ενάντια στο Πεκίνο, υιοθετώντας δηλαδή μια στρατηγική αντίστροφη («reverse Kissinger») από εκείνη που είχαν ακολουθήσει οι Νίξον και Κίσινγκερ τη δεκαετία του 1970, όταν είχαν προσεγγίσει την Κίνα του Μάο ενάντια στην ΕΣΣΔ…
(Murat Cetinmuhurdar/Turkish Presidential Press Office/Handout via REUTERS)
Μόλις τρεις εβδομάδες αφότου περπάτησε στο κόκκινο χαλί της Αλάσκας χειροκροτούμενος από τον ίδιο τον Τραμπ, ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν βρέθηκε αυτή την εβδομάδα στο Πεκίνο να ποζάρει δίπλα στους ηγέτες της Κίνας και της Βόρειας Κορέας, επαναβεβαιώνοντας έτσι τους ισχυρούς και αδιατάρακτους δεσμούς του με το Πεκίνο, το οποίο Πεκίνο προσεγγίζουν όμως και άλλες χώρες το τελευταίο διάστημα, συνάπτοντας σειρά από συμφωνίες με την κινεζική πλευρά: η Αίγυπτος, η Σαουδική Αραβία, η Τουρκία του Ερντογάν κ.ά.
Οσο για τον ίδιο τον Τραμπ και τους συν αυτώ, εκείνοι θα πρέπει να πλέον να αποφασίσουν εάν θα χρειαστεί να αλλάξουν στρατηγική ή όχι…
