Δύο εβδομάδες μετά τη φονική επίθεση κατά τουριστών στο ινδικό Κασμίρ, η Ινδία εξαπέλυσε μια σειρά πυραυλικών πληγμάτων σε τοποθεσίες του Πακιστάν και σε περιοχές του Κασμίρ υπό πακιστανική κυριαρχία. Η επιχείρηση υπό την ονομασία «Επιχείρηση Sindoor» έχει φέρει τις δύο χώρες στα πρόθυρα ενός ακόμη πολέμου.
Ο Ινδός υπουργός Αμυνας διεμήνυσε πως η επιχείρηση διεξάγεται στο πλαίσιο της «δέσμευσης» για απόδοση δικαιοσύνης για τα 26 θύματα (25 Ινδούς και έναν Νεπαλέζο).
Ωστόσο, το Πακιστάν, που αρνείται κατηγορηματικά οποιαδήποτε εμπλοκή στην επίθεση της 22ας Απριλίου, χαρακτήρισε τα «αντίποινα» της Ινδίας «απρόκλητα», με τον ίδιο τον πρωθυπουργό Σεμπάζ Σαρίφ να κάνει λόγο για «ειδεχθή ενέργεια επιθετικότητας που δεν θα μείνει ατιμώρητη».
Ομως, πώς έφτασαν ξανά στο «σημείο μηδέν» Ινδία και Πακιστάν;
Γιατί η Ινδία έπληξε το Πακιστάν;
Στην επίθεση της 22ας Απριλίου έχασαν τη ζωή τους 26 άνθρωποι. Η πλέον πολύνεκρη επίθεση κατά αμάχων στην περιοχή εδώ και δύο δεκαετίες προκάλεσε εκτεταμένη οργή στην Ινδία.
Καρέκλες και τραπέζια διάσπαρτα στο σημείο της επίθεσης κατά τουριστών, κοντά στο Παχαλγκάμ, στο νότιο Κασμίρ – Φωτ.: REUTERS/Adnan Abidi.
Ο πρωθυπουργός Ναρέντρα Μόντι διεμήνυσε πως η Ινδία θα κυνηγήσει τους δράστες «μέχρι την άκρη του κόσμου» και οι ενορχηστρωτές «θα τιμωρηθούν πέρα από κάθε φαντασία».
Η Ινδία ενοχοποίησε το «Μέτωπο Αντίστασης του Κασμίρ», υποστηρίζοντας ότι πρόκειται για θυγατρική της ισλαμικής, τρομοκρατικής οργάνωσης Lashkar-e-Taiba (Στρατός του Θεού), η οποία, πάντα κατά το Νέο Δελχί, δρα με την ανομολόγητη καθοδήγηση πακιστανικών μυστικών υπηρεσιών. Το Ισλαμαμπάντ απέρριψε τις κατηγορίες.
Ο Μόντι έκλεισε τους υδατοφράκτες του Ινδού, απειλώντας το Πακιστάν με λειψυδρία που θα καταστρέψει την παραγωγή βάμβακος και σιτηρών ή με ολέθριες πλημμύρες, αν αποφασίσει να εκτρέψει τη ροή των υδάτων. Κάτι τέτοιο δεν συνέβη ούτε στους πολέμους του 1965, του 1971 και του 1999, κατά τους οποίους η συμφωνία για τη διαχείριση των υδάτων που συνομολογήθηκε το 1960 με παρέμβαση της Παγκόσμιας Τράπεζας είχε αντέξει.
Μετά από δύο εβδομάδες κλιμακούμενης έντασης μεταξύ των δύο πυρηνικών αντιπάλων, που περιελάμβανε απέλαση διπλωματών, αναστολή της έκδοσης βίζας και κλείσιμο των συνοριακών διαβάσεων, η Ινδία εξαπέλυσε το βράδυ της Τρίτης επίθεση κατά θέσεων του Πακιστάν.
Μια γυναίκα κλαίει ενώ περιμένει να αναχωρήσει για το Πακιστάν, μετά την ανάκληση της βίζας που εξέδωσε η Ινδία σε Πακιστανούς πολίτες, στο πλαίσιο των κλιμακούμενων αντιποίνων που διαδέχτηκαν την επίθεση της 22ας Απριλίου – Φωτ.: REUTERS/Francis Mascarenhas.
Ποιοι στόχοι επλήγησαν;
Οπως γνωστοποίησε το Δελχί τις πρώτες πρωινές ώρες σήμερα, Τετάρτη, έπληξε εννέα τοποθεσίες, «τρομοκρατικές υποδομές», όπως τις χαρακτήριζε, όπου «σχεδιάζονταν» επιθέσεις, στην άλλη πλευρά των συνόρων με το Πακιστάν.
Τόνισε παράλληλα πως δεν επλήγη καμία πακιστανική στρατιωτική εγκατάσταση, κάνοντας λόγο για «ενέργειες εστιασμένες, μετρημένες και μη κλιμακούμενες».
Σύμφωνα με το Πακιστάν, χτυπήθηκαν τρεις διαφορετικές περιοχές: Μουζαφαραμπάντ και Κότλι στο υπό πακιστανική διοίκηση Κασμίρ και Μπαχαβαλπούρ στην πακιστανική επαρχία Παντζάμπ.
Μπλακ άουτ στο Μουζαφαραμπάντ μετά τα πυραυλικά πλήγματα της Ινδίας – Φωτ.: REUTERS/Akhtar Soomro.
Ο υπουργός Αμυνας του Πακιστάν, Χαουάτζα Ασίφ, δήλωσε στο GeoTV ότι τα πλήγματα είχαν στόχο μη στρατιωτικές περιοχές, προσθέτοντας ότι ο ισχυρισμός της Ινδίας ότι «στοχεύει στρατόπεδα τρομοκρατών» είναι ψευδής.
Τι διαδέχτηκε την επίθεση της Ινδίας;
Στρατιωτικός εκπρόσωπος του Πακιστάν δήλωσε στο Reuters ότι η χώρα του κατέρριψε πέντε ινδικά αεροσκάφη ενώ βρίσκονταν στον ινδικό εναέριο χώρο, κάτι που η Ινδία δεν επιβεβαιώνει.
Τέσσερις τοπικές κυβερνητικές πηγές στο ινδικό Κασμίρ δήλωσαν στο Reuters ότι τρία μαχητικά αεροσκάφη συνετρίβησαν σε διαφορετικά σημεία της περιοχής των Ιμαλαΐων κατά τη διάρκεια της νύχτας.
Οι δύο στρατοί αντάλλαξαν επιθέσεις και πυρά σε διάφορα σημεία των de facto συνόρων τους στο Κασμίρ.
Μέχρι στιγμής, διεθνή ΜΜΕ κάνουν λόγο για 36 νεκρούς, 26 στο Πακιστάν και 10 στο υπό ινδικό έλεγχο τμήμα του Κασμίρ.
Γιατί η επιχείρηση ονομάστηκε «Sindoor»;
Η ονομασία που έδωσε το Νέο Δελχί στη στρατιωτική επιχείρηση κατά του Πακιστάν φέρει θρησκευτικό συμβολισμό.
To Sindoor αναφέρεται στη βερμιγιόν κουκκίδα στο μέτωπο των γυναικών της Ινδίας, που υποδεικνύει πως είναι έγγαμες.
Το μακελειό του Απριλίου στο υπό ινδική διοίκηση Κασμίρ άφησε χήρες πολλές Ινδές. Λίγες ημέρες μετά, η εικόνα μιας γυναίκας δίπλα στο άψυχο σώμα του συζύγου της έγινε viral, εξελισσόμενο σε σύμβολο του σπαραγμού που υπέστησαν τα θύματα της επίθεσης.
Μια νιόπαντρη, με τα κόκκινα βραχιόλια του γάμου ακόμη στους καρπούς της, που θρηνεί βουβά τον νεκρό σύζυγό της, έμελλε να γίνει το πρόσωπο της τραγωδίας στο Παχαλγκάμ
Αμφότεροι οι υπουργοί Άμυνας και Εξωτερικών της Ινδίας ανάρτησαν στο Χ μια εικόνα με τη χαρακτηριστική αυτή κόκκινη σκόνη.
Πώς επηρεάζονται οι αερομεταφορές;
Η Ινδία προχώρησε στην αναστολή λειτουργίας πολλών αεροδρομίων της, κάτι που είχε συνέπεια την ακύρωση πολλών πτήσεων από τις αεροπορικές εταιρείες Indigo και Spicejet.
Η Air India άλλαξε επίσης δύο από τις διεθνείς πτήσεις της.
Η Qatar Airways ανέστειλε προσωρινά τις πτήσεις προς το Πακιστάν.
Η Pakistan International Airlines ανακοίνωσε ότι οι πτήσεις που βρίσκονταν ήδη στον αέρα, εξετράπησαν προς το Καράτσι, ενώ εκείνες που αναμενόταν να αναχωρήσουν, αναβλήθηκαν.
Η ιστορία μιας παλιάς πληγής
Με την απόσυρση των Βρετανών, το 1947, η υποήπειρος διαιρέθηκε με βάση το θρήσκευμα: το τμήμα όπου πλειοψηφούσαν οι ινδουιστές έγινε Ινδία και τα δύο τμήματα με μουσουλμανική πλειονότητα σχημάτισαν το Πακιστάν.
Το διαζύγιο δεν ήταν και τόσο φιλικό, όπως έδειξαν οι μαζικές μετακινήσεις πληθυσμών και οι εθνοτικές συγκρούσεις. Η πιο ακανθώδης εκκρεμότητα ήταν εκείνη του Κασμίρ, που αποτελούσε τη στιγμή του διαμελισμού ανεξάρτητο πριγκιπάτο. Παρότι η πλειονότητα των κατοίκων ήταν μουσουλμάνοι, ο μαχαραγιάς Χάρι Σαχ επέλεξε τελικά να προσχωρήσει στην Ινδία, γεγονός που προκάλεσε τον πρώτο πόλεμο. Οι Πακιστανοί κατέλαβαν το ένα τρίτο του εδάφους, ενώ η ανακωχή της Πρωτοχρονιάς του 1949 προέβλεπε δημοψήφισμα με το ερώτημα της αυτοδιάθεσης, κάτι που η Ινδία ουδέποτε εφάρμοσε.
Οι επόμενοι πόλεμοι του 1965 και του 1999 δεν άλλαξαν το στάτους κβο. Στο μεταξύ, στην περιφερειακή σύγκρουση είχε προστεθεί και τρίτος παίκτης, η Κίνα, η οποία κατέλαβε το 1962, ύστερα από πόλεμο με την Ινδία, τη σχεδόν ακατοίκητη, αλλά στρατηγικά σημαντική περιοχή Ακσάι Τσιν, γύρω στο 15% της επιφάνειας του Κασμίρ. Παρότι το στρατοκρατούμενο Πακιστάν ήταν στενός σύμμαχος των ΗΠΑ, η Κίνα του Μάο επέλεξε να το στηρίξει, ενώ η Ινδία, ηγετική δύναμη των Αδεσμεύτων επί Νεχρού και Γκάντι, είχε στενές σχέσεις με την ΕΣΣΔ.
Ανήσυχη η διεθνής κοινότητα, αλλά κυρίως οι κάτοικοι κατά μήκος της Γραμμής Ελέγχου των de facto συνόρων μεταξύ Ινδίας και Πακιστάν – Φωτ.: REUTERS/Akhtar Soomro
Το 1987 ξεσπάει μεγάλη εξέγερση στο υπό ινδική κυριαρχία Κασμίρ, ύστερα από εκτεταμένη νοθεία στις τοπικές εκλογές. Η αιματηρή καταστολή στρέφει τους μουσουλμάνους στον ένοπλο αγώνα. Ηδη από το 1985 είχε συγκροτηθεί η Lashkar-e-Taiba με χρήματα και στήριξη του Οσάμα μπιν Λάντεν, ο οποίος εκείνη την εποχή είναι συνεργάτης των Αμερικανών στον αγώνα εναντίον των Σοβιετικών, στο Αφγανιστάν. Μετά την εκδίωξη των Σοβιετικών, ο Λάντεν εξακολουθούσε να στηρίζει την υπόθεση του Κασμίρ, ενώ το Αφγανιστάν των Ταλιμπάν προσέφερε στο Πακιστάν το στρατηγικό βάθος που χρειαζόταν στην αντιπαράθεσή του με την Ινδία.
Τα πράγματα αλλάζουν μετά την 11η Σεπτεμβρίου 2001. Το Πακιστάν, όπου κρυβόταν και σκοτώθηκε ο Λάντεν, πέρασε στη λάθος πλευρά της Ιστορίας, ενώ η Ινδία έγινε πολύτιμος σύμμαχος των ΗΠΑ στην προσπάθεια ανάσχεσης της ανερχόμενης Κίνας. Υπό την πίεση της Ουάσιγκτον, το Ισλαμαμπάντ θέτει εκτός νόμου τη Lashkar-e-Taiba (αν και πολλοί υποστηρίζουν ότι συνέχισε να δρα με άλλο μανδύα) και υπογράφει συμφωνία ειρήνευσης με τους γείτονες.
Η ύφεση, ωστόσο, δεν κράτησε πολύ. Το λουτρό αίματος που προκάλεσαν ισλαμιστές κομάντος στη Βομβάη τον Νοέμβριο του 2008 (175 νεκροί, πάνω από 300 τραυματίες) οδηγεί την Ινδία να ακυρώσει τις συμφωνίες ειρήνευσης. Η άνοδος του εθνικιστή Ναρέντρα Μόντι στην πρωθυπουργία της Ινδίας δεν ευνοεί τον συμβιβασμό.
Το 2019 ο Μόντι καταργεί το καθεστώς ημιαυτονομίας στο Κασμίρ, επιβάλλει σκληρή αστυνομοκρατία και επιτρέπει την αγορά γης από μη κατοίκους της περιοχής. Ολα αυτά αποξενώνουν τον τοπικό πληθυσμό, ο οποίος, σύμφωνα με πρόσφατη δημοσκόπηση, θέλει σε ποσοστό 91% να ενταχθεί στο Πακιστάν και όχι να μετατραπεί σε υποτελή των πλούσιων Ινδών τουριστών.
Κίνδυνος για «ντόμινο»
Οπως έγραφε η «Κ» την Κυριακή, οι κίνδυνοι για ένα περιφερειακό φαινόμενο-ντόμινο είναι μεγάλοι. Ο Μόντι έχει βάλει στο στόχαστρο όχι μόνο το Ισλαμαμπάντ αλλά και την προσωρινή κυβέρνηση του Μπανγκλαντές υπό τον Μοχάμεντ Γιούνους.
Συντετριμμένοι οι συγγενείς του Σαντζάι Λέλε που έχασε τη ζωή του στην επίθεση κοντά στο Παχαλγκάμ – Φωτ.: REUTERS/Stringer
Ο βραβευμένος με Νομπέλ Ειρήνης οικονομολόγος ανέλαβε καθήκοντα τον περασμένο Αύγουστο ύστερα από τη λαϊκή εξέγερση εναντίον της προκατόχου του Σεΐχ Χασίν, η οποία κατέφυγε στην Ινδία. Στους μήνες που ακολούθησαν ο Γιούνους αποστασιοποιήθηκε από τον παραδοσιακό άξονα με την Ινδία και στράφηκε προς το Πακιστάν και την Κίνα. Από την πλευρά του ο Σαρίφ αλλά και η Τεχεράνη πνέουν μένεα εναντίον του Μόντι για την ινδική υποστήριξη στα αποσχιστικά κινήματα του πακιστανικού και του ιρανικού Βαλουχιστάν.
Και εδώ η Τουρκία
Οικονομικά και στρατιωτικά πιο αδύναμο από την Ινδία (αν και στο πυρηνικό πεδίο έχει πετύχει ισοδυναμία), το Πακιστάν είναι πολύ πιθανό να ζητήσει ενόψει της διαγραφόμενης σύγκρουσης στήριξη από τη σταθερή του σύμμαχο, την Κίνα. Από την πλευρά της η Ινδία προσδοκά στήριξη από την κυβέρνηση Τραμπ, η οποία βρίσκεται αντιμέτωπη με ένα οξύ δίλημμα: Αν ανταποκριθεί θετικά, θα μεγαλώσει τους κινδύνους πυρηνικού πολέμου, αν όχι θα χάσει έναν τόσο μεγάλο και πολύτιμο σύμμαχο όπως η Ινδία.
Στο μεταξύ, φιλοκυβερνητικά Μέσα στην Τουρκία μετέδωσαν ότι η Αγκυρα έστειλε έξι αεροπλάνα με πολεμικό υλικό στο Πακιστάν. Η τουρκική προεδρία το διέψευσε, αλλά δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο Ερντογάν θα κάνει ό,τι μπορεί για να βοηθήσει τον στενό του σύμμαχο στην ώρα της μεγάλης ανάγκης.
Με πληροφορίες από BBC, Reuters, CNN
