Της Αλεξάνδρας Βουδούρη
ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ – ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ. Με την εμπρόθεσμη υποβολή των εθνικών σχεδίων συνολικά 19 κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ενωσης –ανάμεσά τους και η Ελλάδα– την περασμένη Κυριακή ολοκληρώθηκε επιτυχώς το πρώτο «ορόσημο» για το πρόγραμμα SAFE (Security Action for Europe), που προσφέρει χαμηλότοκα δάνεια για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής άμυνας.
Από τις τρίτες –εκτός Ε.Ε.– χώρες, μόνον ο Καναδάς τελικά εξασφάλισε πλήρη συμμετοχή στον μηχανισμό SAFE, μετά τη χθεσινή επιτυχή ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων με την Κομισιόν, ενώ εκτός έμειναν η Βρετανία, η Τουρκία και η Νότια Κορέα.
Η εν λόγω συμφωνία, που επετεύχθη ύστερα από μήνες τεχνικών συνομιλιών, ήταν απαραίτητη προκειμένου καναδικές εταιρείες να υποβάλουν προσφορές για συμμετοχή έως και 65% σε προγράμματα αμυντικών προμηθειών, που θα χρηματοδοτούνται από το πρόγραμμα SAFE.
Η Βρετανία και η Τουρκία μπορούν επίσης να συμμετέχουν σε διμερείς αμυντικές συνεργασίες με κράτη-μέλη της Ε.Ε. Ομως, μόνο έως το 35% ενός έργου που χρηματοδοτείται από το SAFE μπορεί να προέρχεται από τις δύο αυτές χώρες.
Οσον αφορά την Τουρκία, μάλιστα, η Κομισιόν έστειλε σαφές μήνυμα ακόμα και σε πιθανή ένταξή της σε κοινές αμυντικές προμήθειες με κράτη-μέλη του «μπλοκ».
Συγκεκριμένα, ερωτηθείς εάν στο μέλλον η Τουρκία θα μπορούσε να ενταχθεί στο πρόγραμμα SAFE, εκπρόσωπος της Κομισιόν σημείωσε ότι «σύμφωνα με τον κανονισμό, όλες οι τρίτες χώρες μπορούν να συμμετάσχουν έως και 35% – όλες οι τρίτες χώρες μπορούν να συμπεριληφθούν στα εθνικά σχέδια των κρατών-μελών». Υπογράμμισε, ωστόσο, ότι «ο κανονισμός είναι πολύ σαφής σχετικά με την προστασία των συμφερόντων των κρατών-μελών και της Ε.Ε. Αυτό σημαίνει ότι η συμμετοχή τρίτων χωρών έως και 35% μπορεί τεχνικά και νομικά να περιοριστεί εάν κρίνουμε ότι είναι αναγκαίο».
Υπενθυμίζεται ότι η Βρετανία έμεινε εκτός του SAFE καθώς δεν αποδέχθηκε το υψηλό χρηματικό «τίμημα» που ζητούσε η Ε.Ε., ενώ οι αιτήσεις της Τουρκίας και της Νότιας Κορέας εξακολουθούν να βρίσκονται υπό αξιολόγηση. Η Κομισιόν γνώριζε, πάντως, ότι το τουρκικό αίτημα δεν θα τύχαινε θετικής ανταπόκρισης από τα κράτη-μέλη, λόγω του «βέτο» της Ελλάδας και της Κύπρου και πιθανών ενστάσεων της Γαλλίας.
Διόλου τυχαία, η επίτευξη του πρώτου «οροσήμου» του SAFE συνέπεσε με τη χθεσινή συνάντηση των υπουργών Αμυνας της Ε.Ε. στις Βρυξέλλες, όπου συζητήθηκε η αμυντική ετοιμότητα της Ε.Ε. έως το 2030, οι στρατηγικές και κοινά αμυντικά πρότζεκτ για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής ασφάλειας. Ο υπουργός Αμυνας Νίκος Δένδιας σημείωσε ότι «σε αυτή τη συζήτηση η Ελλάδα έχει να προσφέρει. Η συζήτηση ούτως ή άλλως έχει ορίζοντα το 2030 και εμείς με την “Ατζέντα του 2030” μπορούμε να δώσουμε προς την Ε.Ε. τη δική μας προοπτική και αντίληψη, ολιστικής προσέγγισης και ολιστικής προστασίας».
Στα σχέδια και η Ουκρανία
Από τα 19 κράτη-μέλη που συμμετέχουν στο SAFE, τα 15 συμπεριέλαβαν στα εθνικά τους σχέδια την Ουκρανία, με επενδύσεις αξίας «δισεκατομμυρίων», ανέφερε η Κομισιόν, χωρίς όμως να αποκαλύψει για «λόγους εμπιστευτικότητας» τις χώρες. Το θέμα συζητήθηκε χθες από τους υπουργούς Αμυνας με τον Ουκρανό ομόλογό τους Ντενίς Σμιχάλ. Οσον αφορά τα επόμενα βήματα, η Κομισιόν θα ολοκληρώσει τις επόμενες εβδομάδες την αξιολόγηση των εθνικών σχεδίων. Εάν είναι θετική, ακολούθως θα ζητήσει την έγκρισή τους από το Συμβούλιο της Ε.Ε., ώστε να γίνει στα τέλη του χρόνου η πρώτη εκταμίευση έως 15% των δανείων που έχει αιτηθεί κάθε χώρα.
