Του Παύλου Ξανθούλη
Για πρώτη φορά, οι Βρυξέλλες επιχειρούν βήματα προς την κατεύθυνση λήψης μέτρων κατά του Ισραήλ συνεπεία της ανθρωπιστικής κρίσης στη Γάζα. Η Κομισιόν πρότεινε τη μερική αναστολή πρόσβασης οντοτήτων του Ισραήλ στα κονδύλια του προγράμματος ερευνών Horizon Research fund, κάτι που θεωρείται μάλλον περιορισμένης οικονομικής σημασίας για τη χώρα. Ωστόσο, η Κομισιόν θεωρεί ότι η πολιτική βαρύτητα της πρότασής της, στέλνει ισχυρά μηνύματα, αφενός καθιστώντας σαφές ότι η υπομονή της Ε.Ε. εξαντλείται και αφετέρου καταδεικνύοντας ότι η «άτυπη ασυλία» την οποία απολάμβανε μέχρι στιγμής το καθεστώς Νετανιάχου από την ενωμένη Ευρώπη, ενδέχεται να υποχωρήσει μπροστά στη συνεχιζόμενη καταστροφή που συντελείται στη Γάζα. «Κυρίως εάν δεν υπάρξει άμεσα ουσιαστική διαφοροποίηση της κατάστασης», όπως έλεγε στην «Κ» ξένη διπλωματική πηγή.
Η πρόταση του Κολεγίου Επιτρόπων που υποβλήθηκε προχθές το βράδυ, λαμβάνει προφανώς χαρακτήρα ύστατης προειδοποίησης και τέθηκε χθες προς συζήτηση στην Επιτροπή Μονίμων Αντιπροσώπων COREPER. Απόφαση δεν λήφθηκε, καθώς πολλά κράτη-μέλη φέρονται να ανέφεραν ότι την εξετάζουν, αλλά το ζήτημα εξακολουθεί να παραμένει ανοικτό.
Σε περίπτωση ψηφοφορίας επί της πρότασης της Κομισιόν, εκτιμάται ότι η Λευκωσία θα πορευθεί με την ομάδα που θα συγκροτήσει την πλειοψηφία.
Σημειώνεται ότι η πρόταση της Κομισιόν υποβλήθηκε υπό το φως της διαπιστωμένης παραβίασης των υποχρεώσεων του καθεστώτος Νετανιάχου, όπως αυτές απορρέουν από το άρθρο 2 της Συμφωνίας Σύνδεσης Ε.Ε.-Ισραήλ. Η Κομισιόν πάντως δεν πρότεινε την αναστολή του συνόλου της Συμφωνίας Σύνδεσης, καθώς η λήψη μιας τέτοιας απόφασης προϋποθέτει ομοφωνία των κρατών-μελών, κάτι που θεωρείτο απίθανο να εξασφαλιστεί. Ενώ, η μερική αναστολή της πρόσβασης οντοτήτων του Ισραήλ στο πρόγραμμα Horizon, δύναται να εγκριθεί με ειδική πλειοψηφία. Κάτι που θεωρείται μεν ευκολότερο, αλλά όχι και δεδομένο, καθώς η πρόταση της Κομισιόν «πρέπει να υπερψηφιστεί από το 55% των κρατών μελών — στην πράξη αυτό σημαίνει 15 από τα 27 κράτη μέλη» και παράλληλα να «να υποστηριχθεί από κράτη-μέλη που αντιπροσωπεύουν τουλάχιστον το 65% του συνολικού πληθυσμού της Ε.Ε.».
Εκστρατεία Ισραήλ
Όπως πληροφορείται η «Κ», το Ισραήλ έχει επιδοθεί σε διπλωματική εκστρατεία και έχει στραφεί τόσο προς τις Βρυξέλλες, όσο και προς πολλά κράτη μέλη, χαρακτηρίζοντας ως «αντιπαραγωγική» τη λήψη ευρωπαϊκών μέτρων κατά της χώρας, ενώ φέρεται να προειδοποίησε την Ε.Ε να μην κλιμακώσει τις αντιδράσεις της. Δεν είναι προφανώς τυχαίο ότι ο πρόεδρος του Ισραήλ Isaac Herzog, με ανάρτηση στην πλατφόρμα X υπέδειξε ότι «θα είναι ένα τεράστιο λάθος, εάν η Ε.Ε. λάβει τέτοια μέτρα, ειδικά υπό το φως των εν εξελίξει ενισχυμένων ανθρωπιστικών προσπαθειών του Ισραήλ». Παράλληλα, το ΥΠΕΞ του Ισραήλ, επίσης στην πλατφόρμα X, χαρακτήρισε ως «λανθασμένη, λυπηρή και αδικαιολόγητη» την πρόταση της Κομισιόν και προειδοποίησε ότι μια ενδεχόμενη απόφαση μερικής αναστολής του προγράμματος Horizon «χρησιμεύει μόνο στην ενίσχυση της Χαμάς και ως εκ τούτου υπονομεύει τις πιθανότητες επίτευξης εκεχειρίας».
Κλίμα δυσφορίας
Κοινοτικές πηγές έλεγαν στην «Κ» ότι το κλίμα δυσφορίας για τη στάση της κυβέρνησης Νετανιάχου εντάθηκε τις τελευταίες μέρες, υπό το φως ενημέρωσης των Ηνωμένων Εθνών, σύμφωνα με την οποία περισσότεροι από 1.000 άνθρωποι έχουν σκοτωθεί σε χώρους διανομής τροφίμων και δεκάδες έχουν πεθάνει από την πείνα. Οι ίδιες πηγές έλεγαν ότι παρά τη συμφωνία στην οποία φέρονται να έχουν καταλήξει Ε.Ε.-Ισραήλ και η οποία είχε οδηγήσει στην αναστολή λήψης απόφασης στο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων στις 15 Ιουλίου, «οι εξελίξεις στη Γάζα δεν επιτρέπουν στην Ε.Ε. να τηρεί στάση παρατηρητή».
Η ενημέρωση του ΟΗΕ για την κατάσταση επί του εδάφους, θα πρέπει να τύχει ανάγνωσης παράλληλα με την τοποθέτηση, για πρώτη φορά, του Καγκελαρίου της Γερμανίας Φρίντριχ Μερτς, ο οποίος χαρακτήρισε «καταστροφική» την κατάσταση στη Γάζα, ενώ απαντώντας σε ερώτηση, δεν δίστασε να πει ότι «διατηρούμε το δικαίωμα να λάβουμε τέτοια μέτρα», όπως αυτά που έχει προτείνει η Κομισιόν.
Στις δηλώσεις Μερτς θα πρέπει να συνυπολογιστεί και η έκθεση των αντιτρομοκρατικών υπηρεσιών της Ολλανδίας, για την «αξιολόγηση απειλών από ξένα κράτη 2025», η οποία κατατάσσει το Ισραήλ επίσης, για πρώτη φορά, ως μια εκ των χωρών που αποτελούν ενδεχόμενη απειλή για την εθνική ασφάλεια της Ολλανδίας. Σύμφωνα με την έκθεση, το Ισραήλ επιχειρεί να χειραγωγήσει την κοινή γνώμη στην Ολλανδία και να οδηγήσει στη λήψη πολιτικών αποφάσεων στη χώρα, μέσω εκστρατειών παραπληροφόρησης.
Στα ενδιαφέροντα στοιχεία που έχουν καταγραφεί στις Βρυξέλλες, περιλαμβάνεται και η τοποθέτηση του προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος έκανε λόγο για «πραγματική λιμοκτονία» και ζήτησε να δημιουργηθούν κέντρα διάθεσης τροφίμων.
Με τους πολλούς
Σε περίπτωση ψηφοφορίας επί της πρότασης της Κομισιόν, εκτιμάται ότι η Λευκωσία θα πορευθεί με την ομάδα που θα συγκροτήσει την πλειοψηφία, αναφορικά με την έγκριση ή όχι της αναστολής πρόσβασης οντοτήτων του Ισραήλ στα κονδύλια του προγράμματος ερευνών Horizon. Σημειώνεται ότι η Κύπρος περιλαμβάνεται μεταξύ των εννέα κρατών που είχαν αντιταχθεί στην «ολλανδική πρόταση» για αξιολόγηση της Συμφωνίας Σύνδεσης Ε.Ε.-Ισραήλ, κάτι που γνωστοποιήθηκε από κοινοτικούς κύκλους και δημοσιεύθηκε σε όλα τα ευρωπαϊκά έντυπα. Η αξιολόγηση πάντως έλαβε χώρα, καθώς στηρίχθηκε από 17 κράτη-μέλη και η Ε.Ε. (ΕΥΕΔ) διαπίστωσε ότι το Ισραήλ έχει παραβιάσει τις υποχρεώσεις του, όπως αυτές απορρέουν από το άρθρο 2.
Σημειώνεται ότι η Κύπρος έχει ήδη συνυπογράψει «βρετανική πρωτοβουλία-δήλωση» για τη Γάζα, μαζί με είκοσι περίπου κράτη-μέλη της Ε.Ε. Ωστόσο, αισθάνθηκε την ανάγκη να διευκρινίσει ότι η συνυπογραφή τή ς εν λόγω δήλωσης, λαμβάνει χώρα «με διαρκή προτεραιότητα στον διάλογο με το Ισραήλ ως φίλη χώρα».
