Γράφει ο Τάσος Ντάφλος
Ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε ότι το Ισραήλ και η Χαμάς συμφώνησαν για την πρώτη φάση του ειρηνευτικού σχεδίου του για τη Γάζα, σε ένα σημαντικό βήμα προς τον οριστικό τερματισμό του πολέμου.
Η εν λόγω συμφωνία έρχεται δύο χρόνια και δύο ημέρες μετά την επίθεση της Χαμάς στο νότιο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου του 2023, κατά την οποία σκοτώθηκαν περίπου 1.200 άνθρωποι και 251 ακόμη απήχθησαν ως όμηροι.
Η φρικιαστική αυτή επίθεση πυροδότησε μια μακροχρόνια και πολύνεκρη στρατιωτική επιχείρηση του Ισραήλ κατά της Γάζας, κατά την οποία έχουν σκοτωθεί μέχρι σήμερα περισσότεροι από 67.100 άνθρωποι, σύμφωνα με το υπουργείο Υγείας του θυλάκου το οποίο και ελέγχει η Χαμάς.
Τι γνωρίζουμε όμως μέχρι στιγμής για τη συμφωνία και ποια είναι τα ερωτηματικά που παραμένουν;
Τι γνωρίζουμε μέχρι στιγμής;
Μετά από τρεις ημέρες εντατικών έμμεσων διαπραγματεύσεων στην Αίγυπτο, το Ισραήλ και η Χαμάς υπέγραψαν την πρώτη φάση του ειρηνευτικού μας σχεδίου.
«Αυτό σημαίνει ότι ΟΛΟΙ οι όμηροι θα απελευθερωθούν πολύ σύντομα και το Ισραήλ θα αποσύρει τα στρατεύματά του σε σημείο που προβλέπεται από τη συμφωνία ως πρώτα βήμα προς μια Ισχυρή, Διαρκή και Μόνιμη Ειρήνη», πρόσθεσε ο Αμερικανός πρόεδρος. «Ολες οι πλευρές θα αντιμετωπιστούν δίκαια».
Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός, Μπέντζαμιν Νετανιάχου, έκανε λόγο για «σπουδαία ημέρα για το Ισραήλ», ενώ τόνισε ότι η κυβέρνησή του θα συνεδριάσει σήμερα Πέμπτη για την έγκριση της συμφωνίας και «την επιστροφή όλων των αγαπημένων μας ομήρων στα σπίτια τους. Το Ισραήλ αναφέρει ότι υπάρχουν ακόμη 48 όμηροι στη Γάζα, έως και 20 εκ των οποίων εκτιμάται ότι είναι ακόμα ζωντανοί.
Επιβεβαιώνοντας την ανακοίνωση, η Χαμάς δήλωσε ότι «θα βάλει τέλος στον πόλεμο στη Γάζα», «θα εξασφαλίσει την πλήρη απόσυρση» των ισραηλινών δυνάμεων, θα επιτρέψει την είσοδο ανθρωπιστικής βοήθειας και θα οδηγήσει στην ανταλλαγή των ομήρων με Παλαιστίνιους που βρίσκονται σε ισραηλινές φυλακές.
Οι εκπρόσωποι του Ισραήλ και της Χαμάς δεν είχαν άμεσες συνομιλίες. Για τις διαπραγματεύσεις μεσολάβησαν ο απεσταλμένος του Τραμπ στη Μέση Ανατολή, Στιβ Γουίτκοφ, ο γαμπρός του προέδρου των ΗΠΑ, Τζάρεντ Κούσνερ, και ανώτατοι αξιωματούχοι από την Αίγυπτο, το Κατάρ και την Τουρκία.
Τι θα συμβεί στη συνέχεια;
Η συμφωνία αναμένεται να υπογραφεί το μεσημέρι, ενώ η ισραηλινή κυβέρνηση θα την θέσει σε ψηφοφορία το απόγευμα.
Εάν οι υπουργοί την εγκρίνουν και επίσημα, το Ισραήλ θα πρέπει να αποσύρει τα στρατεύματά του από τη Γάζα στη συμπεφωνημένη γραμμή, όπως ανέφερε ένας αξιωματούχος του Λευκού Οίκου στο CBS News. Η απόσυρση αυτή πιθανόν να πραγματοποιηθεί εντός ενός 24ωρου, τόνισε ο ίδιος.
Αφού συμβεί αυτό, πρόσθεσε, θα ακολουθήσει ένα χρονικό περιθώριο 72 ωρών κατά το οποίο η Χαμάς θα πρέπει να απελευθερώσει τους ζωντανούς ομήρους.
Η απελευθέρωση των ομήρων πιθανόν να πραγματοποιηθεί τη Δευτέρα, σημειώνει ο αξιωματούχος.
Τα ερωτηματικά και τα… ακανθώδη
1. Ο αφοπλισμός της Χαμάς
Οσα έχουν ανακοινωθεί μέχρι στιγμής, ωστόσο, αντιπροσωπεύουν μόνο ένα μέρος του σχεδίου 20 σημείων που παρουσίασε ο Τραμπ την περασμένη εβδομάδα, με το οποίο συμφώνησε το Ισραήλ, ενώ η Χαμάς το δέχθηκε εν μέρει.
Οι ανακοινώσεις δεν καλύπτουν κάποια από τα ακανθώδη ζητήματα για τα οποία δεν έχουν αποφασίσει ακόμα οι δύο πλευρές.
Ειδικότερα, όπως σημειώνουν οι New York Times, ο Τραμπ δεν κατέστησε σαφές το πότε ακριβώς θα τεθεί σε εφαρμογή η κατάπαυση του πυρός.
Επιπλέον, δεν υπάρχουν ακόμη λεπτομέρειες σχετικά με τον αφοπλισμό της Χαμάς – ένα σημείο «κλειδί» στο σχέδιο Τραμπ. Η Χαμάς είχε αρνηθεί στο παρελθόν να καταθέσει τα όπλα, λέγοντας ότι θα το κάνει μόνο όταν θα έχει ιδρυθεί επίσημα ένα παλαιστινιακό κράτος.
2. Η διακυβέρνηση της Γάζας
Επιπλέον, θολό σημείο αποτελεί και η μελλοντική διακυβέρνηση της Γάζας. Το σχέδιο του Τραμπ αναφέρει ότι η Χαμάς δεν θα έχει πλέον ρόλο στη διακυβέρνηση της Λωρίδας, ενώ προτείνει να την κυβερνήσει προσωρινά μια «τεχνοκρατική, μη πολιτική παλαιστινιακή επιτροπή», προτού περάσει στα χέρια της Παλαιστινιακής Αρχής.
Ο Νετανιάχου, πάντως, φάνηκε να αντιτίθεται στην εμπλοκή της Παλαιστινιακής Αρχής την περασμένη εβδομάδα, παρά το γεγονός ότι δέχθηκε το σχέδιο Τραμπ.
Οι υπερεθνικιστικές φωνές εντός της κυβερνητικής συμμαχίας του Νετανιάχου, πολλές από τις οποίες επιθυμούν την ανοικοδόμηση εβραϊκών οικισμών στη Γάζα, είναι επίσης πιθανόν να απορρίψουν αυτό το σημείο.
Η Χαμάς, σε απάντηση, δήλωσε ότι αναμένει να διατηρήσει έναν ρόλο στη διακυβέρνηση της Γάζας.
3. Η απόσυρση του ισραηλινού στρατού
Τονίζεται, μάλιστα, ότι ενώ το σχέδιο προβλέπει την απόσυρση των ισραηλινών δυνάμεων προς μια γραμμή που έχει συμφωνηθεί, προς το παρόν δεν είναι απόλυτα σαφές ποια θα είναι η συνέχεια.
Το Al Jazeera σημειώνει πάντως πως αυτό φαίνεται να είναι το πρώτο βήμα προς τη γενικότερη απόσυρσή τους.
Οι New York Times επισημαίνουν ωστόσο ότι δεν έχει ακόμα αποσαφηνιστεί το ακριβές σημείο όπου βρίσκεται αυτή η συμπεφωνημένη γραμμή.
4. Ανταλλαγή ομήρων και κρατουμένων
Επιπλέον, μέχρι το βράδυ της Τετάρτης, η Χαμάς δεν είχε ακόμη λάβει την τελική λίστα των Παλαιστινίων κρατουμένων που το Ισραήλ σχεδιάζει να αφήσει ελεύθερους σε ανταλλαγή με τους ομήρους, όπως δήλωσε στο BBC μια παλαιστινιακή πηγή.
Σημειώνεται ότι το σχέδιο 20 σημείων του Τραμπ αναφέρει ότι 250 ισοβίτες και άλλοι 1.700 κάτοικοι της Γάζας που φυλακίστηκαν μετά την επίθεση της 7ης Οκτωβρίου, θα απελευθερωθούν.
Αξίζει παράλληλα να σημειωθεί ότι ενώ η πρώτη φάση του σχεδίου προβλέπει την επιστροφή των ζωντανών Ισραηλινών ομήρων, δεν υπάρχουν ακόμη λεπτομέρειες σε ό,τι αφορά τους νεκρούς ομήρους, οι σοροί των οποίων παραμένουν στη Γάζα.
