ΚΥΠΕ
Ένα βήμα προς τα πίσω έγινε τη δεύτερη μόλις χρονιά εφαρμογής του νέου συστήματος αξιολόγησης των δημόσιων υπαλλήλων ενώ αν συνεχιστεί η ίδια τακτική είναι βέβαιο πως θα φτάσουμε στο σημείο πριν την εφαρμογή της μεταρρύθμισης για τη Δημόσια Υπηρεσία, με όλους τους υπαλλήλους να αξιολογούνται κοντά στο άριστα 10.
Αυτό δήλωσε ο Πρόεδρος της Επιτροπής Δημόσιας Υπηρεσίας Γιώργος Παπαγεωργίου ενώπιον της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Θεσμών της Βουλής κατά τη σημερινή συζήτηση για την εύρυθμη λειτουργία των θεσμών της Κυπριακής Δημοκρατίας με επίκεντρο την ΕΔΥ, μετά από εισήγηση των Βουλευτών ΔΗΣΥ Δημήτρη Δημητρίου και ΑΚΕΛ Ειρήνης Χαραλαμπίδου.
Ο κ. Παπαγεωργίου σημείωσε πως δυστυχώς δεν αλλάξαμε νοοτροπία και συνεπώς έχουμε φτάσει στο σημείο, το 2024 ο μέσος όρος βαθμολογίας των δημοσίων υπαλλήλων να ανέλθει στο 9,01 με άριστα το 10. Πριν την εφαρμογή του νέου τρόπου αξιολόγησης δηλαδή πριν από το 2022, ο μέσος όρος βρισκόταν στο 9,98, ενώ το 2023 ο μέσος όρος είχε πέσει στο 8,74.
Μας ανησυχεί ιδιαίτερα η εξέλιξη αυτή, ανέφερε τοποθετούμενος ενώπιον της Επιτροπής ο κ. Παπαγεωργίου, σημειώνοντας πως αν δεν βρούμε τρόπους να καταστείλουμε αυτό το φαινόμενο, δυστυχώς θα πάμε ξανά πίσω στις βαθμολογίες προ του νέου συστήματος αξιολόγησης. Όπως επεσήμανε, είναι ευθύνη των Γενικών Διευθυντών, των Διευθυντών των Τμημάτων και των Προϊσταμένων να εφαρμόσουν ένα πιο αξιοκρατικό σύστημα αξιολόγησης.
Ο Πρόεδρος της ΕΔΥ ανέφερε πως αυτή η εικόνα δεν έχει καμία σχέση με την εικόνα που έχουν οι ίδιοι οι προϊστάμενοι και διευθυντές όταν καλούνται να αξιολογήσουν το ποιος αξίζει να προαχθεί σε μια πιο ψηλή θέση.
Ο κ. Παπαγεωργίου εξήγησε στους Βουλευτές της Επιτροπής ότι η μεταρρύθμιση του τρόπου πλήρωσης των θέσεων στη Δημόσια Υπηρεσία και του νέου συστήματος αξιολόγησης το οποίο βασίζεται σε τρεις άξονες. Ο πρώτος αφορά τα καθορισμένα κριτήρια με συγκεκριμένες βαρύτητες σε όλες τις διαδικασίες, ο δεύτερος τα εξεταστικά κέντρα για πλήρωση θέσεων στα ανώτερα και ανώτατα στελέχη δηλαδή από τις θέσεις Α13 και πάνω και ο τρίτος άξονας το νέο σύστημα αξιολόγησης.
Είπε πως για τις προαγωγές ουσιαστικά η ΕΔΥ δεν έχει ουσιαστικό ρόλο καθώς δεν μπορεί να βάλει ούτε μια μονάδα ενώ για θέσεις πρώτου διορισμού, μεγάλη βαρύτητα έχουν οι γραπτές εξετάσεις, στη συνέχεια έχουν τα κριτήρια που έχουν τεθεί και ακόμη πιο μικρή βαρύτητα η βαθμολογία της ΕΔΥ.
Σύμφωνα με το νέο σύστημα αξιολόγησης, οι υπάλληλοι κάτω από τη θέση Α13, τυγχάνουν αξιολόγησης από τους προϊσταμένους τους με βαθμολογία από 0-10, για τους υπαλλήλους πάνω από τη θέση Α13 η αξιολόγηση δεν είναι αριθμητική αλλά γίνεται για σκοπούς ανάπτυξης των ικανοτήτων τους και δεν υποβάλλεται στην ΕΔΥ. Επίσης, η νομοθεσία προβλέπει και ανώνυμη αξιολόγηση των προϊστάμενων από τους υφιστάμενους τους.
Ο κ. Παπαγεωργίου ανέφερε πως ο ρόλος της ΕΔΥ εστιάζεται στο να εποπτεύει το σύστημα, να προχωρεί στο να κατονομάζει και να δημοσιοποιεί τα κακώς έχοντα (name and shame) για τις υπηρεσίες που δεν γίνονται σωστά οι αξιολογήσεις και, τέλος, να υποβάλλει εισηγήσεις.
Μέσα στο πλαίσιο του ρόλου της για "name and shame", ο κ. Παπαγεωργίου αναφέρθηκε στις περιπτώσεις των υπηρεσιών που λειτούργησαν αρνητικά αλλά και σε αυτές που λειτούργησαν θετικά. Όπως είπε, στην Επαρχιακή Διοίκηση Αμμοχώστου, ο μέσος όρος βαθμολογίας των υπαλλήλων από 8,71 το 2023 πήγε στο 10 το 2024, στο Τμήμα Φυλακών από 7,66 το 2023 στο 8,32 το 2024, στο Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας από 7,58 το 2023 στο 8,45 το 2024 και στη Δικαστική Υπηρεσία από 9,14 το 2023 στο 9,55 το 2024. Από την άλλη, στο Υφυπουργείο Ναυτιλίας, η κατάσταση βελτιώθηκε καθώς ο μέσος όρος βαθμολογίας από 9,73 το 2023 κατέβηκε στο 8,62 το 2024 και στην Υπηρεσία Πληροφοριών από 9,13 το 2023 έπεσε στο 8,48 το 2024.
Σε σχέση με το σύστημα πλήρωσης θέσεων, ο κ. Παπαγεωργίου εξήγησε πως τα πράγματα έχουν βελτιωθεί κατά πολύ. Συγκεκριμένα, όπως είπε, το κυπριακό σύστημα είναι ένα μείγμα των συστημάτων των χωρών της Νότιας Ευρώπης όπου υπάρχουν πιο αντικειμενικά και χειροπιαστά κριτήρια όπως εξετάσεις, κριτήρια όπως πτυχία και αξιολογήσεις και της Βόρειας όπου υπάρχουν περισσότερο η εκτίμηση αυτών που αξιολογούν για το ποιος είναι ο πιο άξιος για να προσληφθεί ή να προαχθεί σε συγκεκριμένες θέσεις.
Στην Κύπρο, όπως είπε ο κ. Παπαγεωργίου, κάναμε κάτι μεικτό, υπό την έννοια πως μέχρι τις θέσεις Α13 υπάρχουν πιο χειροπιαστά κριτήρια όπως στις χώρες του Νότου και για τις θέσεις πάνω από την Α13 με βάση αξιολογήσεις για το ποιος είναι πιο ικανός για συγκεκριμένη θέση.
Ο κ. Παπαγεωργίου σημείωσε πως η δική του εκτίμηση είναι ότι στο ζήτημα της πλήρωσης των θέσεων και των διορισμών έχει γίνει μια πραγματική τομή, ενώ στο θέμα της αξιολόγησης υπάρχει μια απογοήτευση. Τόνισε όμως, προς τους Βουλευτές, πως η μεταρρύθμιση θα πρέπει να στηριχθεί και πως «είναι κρίμα να πάμε πίσω».
Ο Βουλευτής ΔΗΚΟ Ζαχαρίας Κουλίας διερωτήθηκε γιατί κάθε φορά που διορίζονται Γενικοί Διευθυντές, κατά μεγάλο ποσοστό, αυτοί προέρχονται από τη Δημόσια Υπηρεσία με τον ιδιωτικό τομέα να αποτελεί τον φτωχό συγγενή. Ο κ. Παπαγεωργίου απάντησε πως αυτό αλλάζει και πως στις τελευταίες τέσσερις προσφορές που έχουν γίνει (εκκρεμεί η αποδοχή) για διορισμό στη θέση Γενικού Διευθυντή, οι δύο προέρχονται από τον ιδιωτικό τομέα.
Στο ίδιο θέμα, η ανεξάρτητη Βουλευτής Αλεξάνδρα Ατταλίδου ανέφερε πως τα δύο άτομα του ιδιωτικού τομέα έχουν διασυνδέσεις με πολιτικά πρόσωπα, με τον κ. Παπαγεωργίου να δηλώνει πως οι εξετάσεις τους που έγιναν από συγκεκριμένο εξεταστή έχουν δημοσιευθεί.
Η κ. Ατταλίδου και ο Βουλευτής του ΑΚΕΛ Ανδρέας Πασιουρτίδης σημείωσαν επίσης την ανάγκη να υπάρξουν συνέπειες για τους διευθυντές και τους προϊστάμενους που αξιολογούν όλους με άριστα καθώς και την ανάγκη να τεθούν χειροπιαστά κριτήρια για την αξιολόγηση των υπαλλήλων, όπως για παράδειγμα ο αριθμός των φακέλων ή του όγκου της εργασίας που έχει διεκπεραιώσει ένας υπάλληλος.
Η Βουλευτής του ΑΚΕΛ Ειρήνη Χαραλαμπίδου αναφέρθηκε στις πολλές καταγγελίες που φθάνουν στην ίδια για την αντικειμενικότητα της κρίσης της ΕΔΥ. Όπως είπε, υπάρχουν καταγγελίες πως ένα άτομο από 25ο στις εξετάσεις, μετά την προφορική εξέταση στην ΕΔΥ ανέβηκε πολλές θέσεις και τελικά διορίστηκε. Ο κ. Παπαγεωργίου απάντησε πως τα κριτήρια που έχουν πλέον τεθεί είναι πολύ αντικειμενικά και αξιοκρατικά και πως ένας που είναι πιο κάτω στη βαθμολογία στις εξετάσεις, μπορεί να ανέβει θέσεις αν πάρει μονάδες από άλλα κριτήρια.
Ο Βουλευτής της ΔΗΠΑ Μαρίνος Μουσιούττας είπε πως εδώ και τρία χρόνια είχε κάνει εισηγήσεις για να βελτιωθεί το σύστημα και δεν υιοθετήθηκαν, όπως τη διεξαγωγή των εξετάσεων για τη δημόσια υπηρεσία κάθε δύο χρόνια αντί για κάθε χρόνο. Επίσης, είχε εισηγηθεί όποιος πολίτης έχει αποδεχθεί μια θέση μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας διορισμού, να αφαιρείται από τον κατάλογο και να μην μπορεί να διεκδικήσει άλλες θέσεις. Όπως απαντήθηκε εκ μέρους της Επιτροπής, οι εισηγήσεις αυτές είναι πολύ καλές και θα πρέπει να εξεταστούν ώστε να ρυθμιστούν και νομοθετικά.
