ΚΥΠΕ
Η τεχνητή νοημοσύνη εισχωρεί ραγδαία σε όλους τους τομείς της ζωής και οι φυλακές αποτελούν μέρος αυτής της διαδικασίας, λέει ο Γιαν Κλάισεν, Επικεφαλής της Διεύθυνσης της Κοινωνίας της Πληροφορίας και Δράσης κατά του Εγκλήματος του Συμβουλίου της Ευρώπης (ΣτΕ), ο οποίος κάνει λόγο για «ψηφιακό μετασχηματισμό» στον τομέα αυτό.
Ο κ. Κλάισεν, ο οποίος συμμετείχε πρόσφατα στο 24ο Συνέδριο των Διευθυντών Φυλακών και Υπηρεσιών Επιτήρησης του Συμβουλίου της Ευρώπης, στην Αγία Νάπα, λέει σε συνέντευξή του στο ΚΥΠΕ ότι οι αρχές των φυλακών και των υπηρεσιών επιτήρησης θα πρέπει να προετοιμαστούν για τον μετασχηματισμό που θα προκαλέσει η τεχνολογία στην οργανωτική και διοικητική τους δομή πολύ σύντομα.
Λέει επίσης ότι οι χώρες θα πρέπει να προβούν σε εκτίμηση των αναγκών τους, της αποστολής τους και των απαραίτητων οργανωτικών μεταρρυθμίσεων για να ανταποκριθούν στις αλλαγές.
Κληθείς να παραθέσει μερικά παραδείγματα για τον τρόπο με τον οποίο η προηγμένη τεχνολογία μπορεί να αλλάξει τις φυλακές, ο κ. Κλάισεν λέει μεταξύ άλλων ότι η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να ανακουφίσει το βάρος από επαναλαμβανόμενες καθημερινές εργασίες, όπως το άνοιγμα και κλείσιμο των θυρών, η παρακολούθηση ύποπτης συμπεριφοράς (αυτοκαταστροφικής ή επιθετικής) και η πρόληψη του λαθρεμπορίου παράνομων αντικειμένων. Ακόμη αναφέρεται στη βελτίωση και ενίσχυση των εξ αποστάσεως επαφών των παραβατών με τις οικογένειές τους και στην προετοιμασία για νέες ευκαιρίες απασχόλησης μετά την αποφυλάκιση.
«Αυτό που έχει περισσότερη σημασία, όμως, είναι ότι μπορεί να συμβάλει στη δημιουργία περισσότερου ποιοτικού χρόνου για αλληλεπίδρασης μεταξύ του προσωπικού και των κρατουμένων, καθώς μόνο μια θετική ανθρώπινη επαφή, στη βάση μιας ακέραιας επαγγελματικής δεοντολογίας, μπορεί να αλλάξει τη ζωή ενός φυλακισμένου», λέει ο κ. Κλάισεν, προσθέτοντας ότι μια μηχανή δεν μπορεί να κάνει κάτι τέτοιο.
Ο αξιωματούχος του ΣτΕ ρωτήθηκε επίσης για τη μεταρρύθμιση του σωφρονιστικού συστήματος στην Κύπρο, λέγοντας ότι έφερε πολλά θετικά αποτελέσματα. «Είμαι πεπεισμένος ότι η Κύπρος βρίσκεται στο σωστό δρόμο» συμπληρώνει. Παραπέμπει παράλληλα στην αναφορά του Υπουργού Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης Ιωνά Νικολάου κατά τη διάρκεια του συνεδρίου, ότι πέραν του 60% των φυλακισμένων συμμετέχει σε εκπαιδευτικές δραστηριότητες, που είναι το μεγαλύτερο ποσοστό στην Ευρώπη. Η γνώση και η μάθηση είναι οι πιο σημαντικοί παράγοντες που επιφέρουν την αλλαγή στους ανθρώπους, λέει ο κ. Κλάισεν.
Ερωτηθείς για τον υπερπληθυσμό των φυλακών στην Ευρώπη, ο αξιωματούχος του ΣτΕ αναφέρει ότι τουλάχιστον το ένα τρίτο των 47 κρατών μελών του διεθνούς οργανισμού υποφέρουν από το πρόβλημα αυτό, ενώ σε ακόμη περισσότερες χώρες οι φυλακές λειτουργούν έχοντας φτάσει σε πλήρη χωρητικότητα. Ο κ. Κλάισεν αναφέρθηκε σε ένα συνέδριο που διοργανώθηκε τον περασμένο μήνα στο Στρασβούργο, όπου ξεκίνησε ένας διάλογος μεταξύ δικαστών, εισαγγελέων, Υπουργών Δικαιοσύνης και εκπροσώπων από τις φυλακές και τις υπηρεσίες επιτήρησης. «Τους καλούμε να συμφωνήσουν σε βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες στρατηγικές σε εθνικό επίπεδο για να αντιμετωπιστεί ο υπερπληθυσμός των φυλακών», λέει.
Μεταξύ άλλων, σημειώνει ότι ο υπερπληθυσμός στα σωφρονιστικά ιδρύματα μπορεί να οφείλεται στη μεγάλη διάρκεια των δικαστικών διαδικασιών που επιβαρύνουν τα κέντρα κράτησης, στις εξαιρετικά μεγάλης διάρκειας ποινές φυλάκισης, στην περιορισμένη χρήση υπαλλακτικών της κράτησης και της φυλάκισης μεθόδων πριν και μετά τη δίκη, αλλά και της απελευθέρωσης υπό όρους, καθώς και του μεγάλου αριθμού ξένων υπηκόων στις φυλακές οι οποίοι δεν είναι δικαιούχοι για κοινωφελή εργασία.
Ο κ. Κλάισεν ρωτήθηκε επίσης για την έρευνα SPACE II που παρουσιάστηκε κατά τη διάρκεια του συνεδρίου και η οποία δείχνει ότι στην Κύπρο το ποσοστό των παραβατών υπό επιτήρηση, στους οποίους επιβάλλονται υπαλλακτικές της φυλάκισης ποινές, είναι χαμηλότερο του ευρωπαϊκού μέσου όρου. Ο Διευθυντής της Κοινωνίας της Πληροφορίας και Δράσης κατά του Εγκλήματος του ΣτΕ σημειώνει ότι η Κύπρος άρχισε να αναπτύσσει σχετικά πρόσφατα τις υπηρεσίες επιτήρησης και χρειάζεται χρόνος έως ότου μπορέσουν να λειτουργήσουν σε πλήρη ισχύ.
Επίσης αναφέρει ότι δικαστές και εισαγγελείς χρειάζεται να πεισθούν για την αποτελεσματικότητα αυτής της πρακτικής ενώ αναγκαία είναι και η εμπιστοσύνη του κοινού και η στήριξη των ΜΜΕ. «Οι κυπριακές αρχές έχουν επίγνωση της ανάγκης για ανάπτυξη των κοινοτικών κυρώσεων και μέτρων και της διασφάλισης, παράλληλα, της προστασία του κοινού και λαμβάνουν όλα τα αναγκαία μέτρα προς αυτή την κατεύθυνση», λέει.
Επίσης αναφέρεται στην υποστήριξη που εξέφρασε ο Υπουργός Δικαιοσύνης κατά την έναρξη του συνεδρίου στην Αγία Νάπα, αναφορικά με την καλύτερη χρήση τέτοιων ποινών, αλλά και μέτρων με τα οποία προετοιμάζονται οι κρατούμενοι για την αποφυλάκισή τους, όπως οι εκπαιδευτικές και άλλες δραστηριότητες ουσιώδους σημασίας, αλλά και προγράμματα αποθεραπείας.
«Τα οφέλη από την επένδυση σε υπαλλακτικές της φυλάκισης ποινές είναι πολλά», λέει ο κ. Κλάισεν σημειώνοντας ότι κοστίζουν λιγότερο, ο ύποπτος ή ο παραβάτης δεν χάνει εργασία, στέγαση και επαφή με το οικογενειακό περιβάλλον, ενώ δεν απαιτούνται μεγάλες επενδύσεις για την επανένταξη στο κοινωνικό σύνολο, καθώς στην ουσία παραμένει κομμάτι της κοινωνίας.
