ΚΛΕΙΣΙΜΟ
Loading...
 

Πώς η Φανερωμένη μετατράπηκε σε κομμάτι ιστορίας

Το σχολείο, βάζει λουκέτο, μετατρέπεται σε αρχιτεκτονική σχολή

Της Ιωάννας Κυριάκου

Παιδικές φωνές και χαμόγελα κατέκλυσαν σήμερα τα σχολεία του τόπου, οι πόρτες των οποίων άνοιξαν για να υποδεχτούν πίσω στα θρανία χιλιάδες μαθητές και μαθήτριες. Ωστόσο, η πόρτα ενός από τα αρχαιότερα σχολεία της Κύπρου παρέμεινε για πρώτη φορά κλειστή, αφήνοντας πίσω της τοίχους βουβούς, μια ιστορία 172 χρόνων αλλά και πολλά αναπάντητα ερωτήματα. Κι αυτό γιατί ένα καινούργιο κεφάλαιο αναμένεται να ξεκινήσει για το ιστορικό σχολείο της Φανερωμένης, στην καρδιά της Λευκωσίας. Τον Ιούνιο το σχολείο έκλεισε για πάντα τις πόρτες του σε δεκάδες παιδιά με μεταναστευτική βιογραφία προκειμένου να αρχίσει τις προετοιμασίες για να υποδεχθεί τους φοιτητές της Αρχιτεκτονικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κύπρου. H εξέλιξη αυτή έχει προκαλέσει ανάμικτες αντιδράσεις στους εμπλεκόμενους φορείς και τους ανθρώπους που έζησαν εκεί τα μαθητικά τους χρόνια, καθώς πρόκειται για ένα σχολείο - ορόσημο για την παιδεία της Κύπρου, η συμβολή του οποίου ξεκίνησε τον 19ο αιώνα. Αποτελεί, μάλιστα, ένα από τα κατ΄εξοχήν σπουδαιότερα σχολεία για την γυναικεία εκπαίδευση, όπως χαρακτηριστικά δήλωσε στην «Κ» ο ιστορικός Πέτρος Παπαπολυβίου, αφού το 1860 λειτούργησε ως παρθεναγωγείο, έναν χώρο όπου φοίτησαν πολλές γενιές Κυπρίων κορασίδων, εκφράζοντας την ελπίδα πως με τη λειτουργία της αρχιτεκτονικής σχολής η παράμετρος αυτή θα αναδειχθεί. Χαρακτηριστικό είναι και το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια το σχολείο της Φανερωμένης αποτέλεσε ένα πολυπολιτισμικό σχολείο, με μαθητές τόσο από την Κύπρο όσο και από χώρες μεταναστών.

Υπό άλλες συνθήκες αυτές τις μέρες, η αυλή της Φανερωμένης θα γέμιζε με παιδικές φωνές, πλέον γίνονται οι διεργασίες για τη μεταστέγαση της αρχιτεκτονικής σχολής η οποία για πολλούς θα βοηθήσει στην αναγέννηση της πόλης.


Μαθήτριες του Γυμνασίου Θηλέων Φανερωμένης. 

«Ένα έμψυχο μωσαϊκό»

Μετά τα τραγικά γεγονότα του 1974 το Παρθεναγωγείο Φανερωμένης μεταφέρθηκε στον χώρο της Παιδαγωγικής Ακαδημίας Κύπρου και μετά από ένα χρόνο επαναλειτούργησε ως Μικτό Γυμνάσιο Φανερωμένης για να υποδεχθεί πολλούς πρόσφυγες στα θρανία του. Ωστόσο, η τουρκική εισβολή και η μικρή απόσταση από την πράσινη γραμμή εξανάγκασε πολλούς κατοίκους της περιοχής να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους μετατρέποντας έτσι το άλλοτε αστικό και εμπορικό κέντρο της Λευκωσίας, τη Φανερωμένη, σε παραμεθόρια περιοχή και συνεπώς τη μείωση των μαθητών που φοιτούν στο σχολείο. Έτσι, πολλοί άνθρωποι που μετανάστευσαν στην Κύπρο βρήκαν στέγη στα εγκαταλελειμμένα από τους κατοίκους τους σπίτια της περιοχής, με αποτέλεσμα το συγκρότημα των σχολείων Φανερωμένης (Νηπιαγωγείο, Δημοτικό, Γυμνάσιο) να μετατραπεί σε ένα «πολυπολιτισμικό» σχολείο στο οποίο φοιτούσαν παιδιά με σύγχρονη μεταναστευτική βιογραφία, με ελάχιστο ποσοστό Κυπρίων. «Σχεδόν το κάθε παιδί είχε τη δική του γλώσσα, θρησκεία και πολιτισμό και όλα μαζί σχημάτιζαν ένα πολύχρωμο έμψυχο μωσαϊκό», ανέφερε στη «Κ» η Πρόεδρος του Συνδέσμου Αποφοίτων Παγκυπρίου Γυμνασίου Φανερωμένης κ. Αναστασία Ασλανίδου, κληθείσα να σχολιάσει το πολυπολιτισμικό περιβάλλον που άρχισε να δημιουργείται στο σχολείο κατά τη δεκαετία του 2000. «Ακόμη και τα παιδιά που δεν μιλούσαν καθόλου ελληνικά κατάφερναν να επικοινωνούν μεταξύ τους με τον δικό τους κώδικα και μέχρι το τέλος του πρώτου τριμήνου να κατέχουν την ελληνική αρκετά καλά», συμπλήρωσε.

Η συμβολή των δασκάλων

Καθοριστικής σημασίας για την ενσωμάτωση, προσαρμογή και στήριξη των παιδιών με σύγχρονη μεταναστευτική βιογραφία ήταν η συμβολή των δασκάλων του σχολείου της Φανερωμένης. Σύμφωνα με την κ. Ασλανίδου, το 2003 εισήχθη στο σχολείο ο θεσμός Ζ.Ε.Π. (Ζώνη Εκπαιδευτικής Προτεραιότητας) με σκοπό τη βελτίωση της παρεχόμενης εκπαίδευσης καθώς και της επίδοσης των μαθητών. Στο πλαίσιο αυτού του προγράμματος, οι υπεύθυνοι καθηγητές παρατηρούσαν τις ανάγκες των μαθητών εντός και εκτός του σχολείου, εισηγούνταν λύσεις και αναλάμβαναν δράσεις προς επίλυση των προβλημάτων και βελτίωσης του μαθησιακού κλίματος, αλλά και άλλων δυσκολιών που σχετίζονται κυρίως με την εγκατάσταση σε ξένο τόπο. Ο μικρός αριθμός των μαθητών επέτρεπε καλύτερο έλεγχο από την πλευρά των εκπαιδευτικών καθώς και συνεχείς επαφές με τους γονείς. Το απόγευμα υπήρχαν προγράμματα με διάφορες δραστηριότητες που αξιοποιούσαν δημιουργικά τις ελεύθερές τους ώρες και συνέβαλαν στην επίλυση διαφόρων κοινωνικών και άλλων προβλημάτων στα πλαίσια του εθελοντισμού, της αλληλεγγύης και της προσφοράς.

«Όνειρα σε άλλη γλώσσα»

Η πραγματικότητα του σχολείου και της ζωής στην Κύπρο ή στις πατρίδες των παιδιών της Φανερωμένης αποτυπώνεται στο ντοκιμαντέρ «Όνειρα σε άλλη γλώσσα» (2010) το οποίο καταγράφει τα όνειρα και τις προσδοκίες των μαθητών αυτών αλλά και την προσπάθεια που καταβάλλουν οι δάσκαλοι στη Φανερωμένη για να βελτιώσουν την κοινωνία των παιδιών του σχολείου και να ανταποκριθούν στις ανάγκες τους. Χαρακτηριστικές είναι μερικές από τις δηλώσεις των μαθητών.

  •  Ραφαέλος από τη Γεωργία: «Όταν κοιμάμαι ονειρεύομαι Αρμένικα. Στο σχολείο της Φανερωμένης ήταν όλοι Κύπριοι αλλά τώρα είναι έγιναν όλοι Πόντιοι».
  •  Ηλίας από τη Ρωσία: «Είναι δύσκολο γιατί είναι σαν να αφήνεις κάτι δικό σου πολύτιμο στη χώρα σου και έρχεσαι και το ξανά χτίζεις».
  • Ανδρέας από τη Ρωσία: «Αν θέλουνε να μ’ αγαπάνε, να μ’ αγαπάνε όπως είμαι, όχι όπως θα θέλανε να είμαι. Και εγώ δεν θα αλλάξω για κανέναν».
  • Νταβίντ: «Πότε φτερουγίζει η ψυχή μας; Η δική μου φτερούγισε μια φορά, αλλά ήταν σαν να φτερούγισε και κάποιος να την πυροβόλησε»
  • Νικολέττα από την Κύπρο: «Όλοι φοβούνται το διαφορετικό, το ξένο αλλά εμείς οι Κύπριοι στην Φανερωμένη έχουμε σταματήσει να το προσέχουμε αυτό. Είναι απλώς άνθρωποι».
  • Περβίν από την Τουρκία: « Ο άνθρωπος είναι σαν ένας κύβος ζάχαρη. Τον βάζεις στο τσάι σου και νομίζεις ότι του δίνει γεύση. Όταν όμως το καταλάβεις έχεις πια λιώσει». «Η ζωή είναι δύσκολη, αλλά κι εγώ εύκολη δεν είμαι» έγραφε η τσάντα της Περβίν από την Τουρκία, στα Ελληνικά και στα Τούρκικα.

Σοβαρές διαφωνίες

Η απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου και η συμφωνία Αρχιεπισκοπής, Υπουργείου Οικονομικών, Δήμου Λευκωσίας και Πανεπιστημίου Κύπρου να μεταστεγαστεί το Τμήμα Αρχιτεκτονικής στο εν λόγω κτήριο έχουν προκαλέσει ποικίλες αντιδράσεις από άμεσα επηρεαζόμενους και διάφορους φορείς, με πολλούς να κάνουν λόγο για καταπάτηση των δικαιωμάτων των παιδιών και άλλους να υποστηρίζουν ότι η απόφαση αυτή θα συμβάλει στην ανάπτυξη της περιοχής. Το θέμα άλλωστε αναμένεται να απασχολήσει και τη Βουλή σε μεταγενέστερο στάδιο.Μεταξύ άλλων, η Επίτροπος Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού Δέσπω Μιχαηλίδου διατύπωσε τη θέση ότι το Υπουργείο Παιδείας, Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας (ΥΠΠΑΝ) «απέτυχε να μελετήσει τις ψυχοκοινωνικές συνέπειες που προκύπτουν από κάθε αλλαγή και ιδίως σε σχέση με τους δεσμούς που είχαν αναπτυχθεί μεταξύ των μαθητών του σχολείου».

Επιπρόσθετα, αναφέρει ότι από σχετική ενημέρωση που έλαβε από το ΥΠΠΑΝ δεν προκύπτει αν άλλες Αρχές/αρμόδιες Υπηρεσίες ή ο Δήμος Λευκωσίας πριν τη λήψη της απόφασης διερεύνησαν τις πολεοδομικές και περιβαλλοντικές συνθήκες στη γύρω περιοχή και τις συνέπειες υποδοχής μιας νέας χρήσης που θα επιφέρει αλλοίωση του χαρακτήρα της περιοχής, ούτε κατά πόσον αξιολογήθηκαν οι συνέπειες που ενδεχομένως θα επιφέρει η μελλοντική απουσία ενός εκπαιδευτικού ιδρύματος δημοτικής και μέσης εκπαίδευσης στην περιοχή.

Κατά της εν λόγω απόφασης τάχθηκαν και οι εκπαιδευτικές οργανώσεις ΟΕΛΜΕΚ και ΠΟΕΔ. Σε κοινή ανακοίνωση που εξέδωσαν στα τέλη Μαρτίου, εξέφρασαν την έντονη διαφωνία τους με τον «εκτοπισμό 120 μαθητών Δημοτικής και Μέσης Εκπαίδευσης από το σχολείο τους», χωρίς καμία διαβούλευση και διάλογο με τους άμεσα επηρεαζόμενους.

Από την πλευρά τους, οι Σύνδεσμοι Γονέων των Σχολείων Φανερωμένης πραγματοποίησαν διαμαρτυρία στα μέσα Απριλίου φωνάζοντας για τα όσα «απαράδεκτα συνεχίζουν να διαδραματίζονται πίσω από κλειστές πόρτες», χωρίς την δική τους συμμετοχή και ενημέρωση και μη ξέροντας το γιατί και το πώς πάρθηκε αυτή η απόφαση και με ποιους παράγοντες.

Ο Σύνδεσμος Αποφοίτων Παγκυπρίου Γυμνασίου Φανερωμένης υποστήριξε στην «Κ» ότι το σχολείο είναι που θα βοηθήσει στην ανάπτυξη της Λευκωσίας και όχι το Πανεπιστήμιο. Εισηγήθηκε όπως το Σχολείο παραμείνει και γίνει και η Αρχιτεκτονική στον ίδιο αρχιτεκτονικό ρυθμό, αφού αυτό είναι που θα στηρίξει την ανάπτυξη. «Αν θες να δημιουργήσεις ή να αναπτύξεις μια περιοχή, το πρώτο πράγμα που θα ιδρύσεις είναι το Σχολείο και τιμητικά να το εξελίξεις. Δεν είναι τα κτήρια που ‘σώζουν’ τις περιοχές αλλά οι ψυχές, η Ιστορία, ο Πολιτισμός, η Ταυτότητα», τόνισε.

Αναγέννηση της πόλης

Από την πλευρά του, στο πλαίσιο των συναντήσεων που πραγματοποίησε με διάφορες οργανώσεις για την αναβάθμιση του ιστορικού κέντρου της πρωτεύουσας, ο Υπουργός Οικονομικών χαρακτήρισε αδικαιολόγητες τις αντιδράσεις για το κλείσιμο των σχολείων της Φανερωμένης, υποστηρίζοντας ότι πρόκειται για ένα ευρύτερο θέμα αναγέννησης και αναζωογόνησης μιας πόλης, όπως έγινε και σε ιστορικά κέντρα πόλεων του εξωτερικού. Μέλημά μας, τόνισε, είναι και η αναβάθμιση των γύρω σχολείων, τα οποία θα φιλοξενήσουν τους λιγοστούς μαθητές που φοιτούν σήμερα στη Φανερωμένη. Διευκρίνισε μάλιστα ότι το όλο εγχείρημα ενδεχομένως να πάρει δυο ή τρία χρόνια. Παράλληλα, θα έχουν εξαγγελθεί τα μέτρα για τις φοιτητικές εστίες που μπορούν να ξεκινήσουν άμεσα. Αξίζει να σημειωθεί ότι το Μνημόνιο Συναντίληψης, που υπογράφηκε μεταξύ του Δήμου Λευκωσίας, του Υπουργείου Οικονομικών, του Πανεπιστημίου Κύπρου και της Ιεράς Αρχιεπισκοπής για την ανάπλαση και την αναζωογόνηση της εντός των τειχών Λευκωσίας, προνοεί:

-         Τη μεταφορά της Αρχιτεκτονικής Σχολής στο κτήριο της Φανερωμένης (πρώην παρθεναγωγείο).

-         Την εξέταση κατάλληλων κτηρίων της Ιεράς Αρχιεπισκοπής ή και άλλων ιδιοκτητών και τρόποι αξιοποίησής τους με το Δήμο ή το Πανεπιστήμιο για τη δημιουργία φοιτητικών εστιών, πανεπιστημιακών σχολών ή και άλλων εκπαιδευτικών και ερευνητικών λειτουργιών.

-         Τη σύνδεση του ιστορικού πυρήνα με τους χώρους του Πανεπιστημίου στη λεωφόρο Καλλιπόλεως και της Πανεπιστημιούπολης στην Αγλαντζιά, μέσω της επέκτασης του δικτύου των μικρών λεωφορείων του Δήμου.


Τα τελευταία χρόνια η Φανερωμένη αποτέλεσε ένα πολυπολιτισμικό σχολείο. Ο τρόπος που λήφθηκε η απόφαση για μεταφορά των μαθητών σε άλλα σχολεία προκαλεί τεράστιες αντιδράσεις. 

Σε Άγιο Αντώνιο και Άγιο Δομέτιο οι μαθητές

Tα σχολεία της γύρω περιοχής ετοιμάζονται να υποδεχθούν τον Σεπτέμβριο τους περίπου 120 μαθητές των σχολείων Φανερωμένης. Συγκεκριμένα, τα παιδιά του Δημοτικού θα μεταφερθούν στο σχολείο του Αγίου Αντωνίου, το οποίο αναμένεται να λειτουργήσει ως υποχρεωτικό Ολοήμερο. Σε δηλώσεις του στην «Κ» ο Διευθυντής Δημοτικής Εκπαίδευσης Μάριος Στυλιανίδης σημείωσε ότι έγιναν και κάποιες διευθετήσεις ούτως ώστε τα παιδιά αυτά να μοιραστούν την ίδια τάξη με τους φίλους τους. Τα παιδιά του Γυμνασίου, κατά συντριπτική πλειοψηφία, θα πάνε στο Γυμνάσιο Αγίου Δομετίου. Όπως διευκρίνισε στην «K» ο Διευθυντής Μέσης Γενικής Εκπαίδευσης Δρ Κυπριανός Λούης, το Υπουργείο Παιδείας έχει διευθετήσει τους χώρους μέσα στους οποίους τα παιδιά αυτά θα ενταχθούν ομαλά. Τα υπόλοιπα παιδιά, πρόσθεσε, μετά από δική τους επιθυμία, τους προσφέρθηκε η δυνατότητα να πάνε στα πέριξ Γυμνάσια όπως το Γυμνάσιο Ακροπόλεως, Αγλαντζιάς, Παλλουριώτισσας κ.λπ. Σημειώνεται ότι το Υπουργείο Παιδείας θα αναλάβει τόσο τη μεταφορά όσο και τη σίτιση των παιδιών αυτών.

ΣΧΕΤΙΚΑ TAGS
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ

Άλλα άρθρα συγγραφέα

Της Ιωάννας Κυριάκου

Παιδεία: Τελευταία Ενημέρωση

Πραγματοποιήθηκε με επιτυχία η Ημερίδα με θέμα: «Μετανάστευση και Εκπαίδευση: Πολιτικές και πρακτικές σε μια περίοδο αστάθειας» ...
Δελτίο Τύπου
 |  ΠΑΙΔΕΙΑ
X