Είναι αποδεδειγμένο ότι το ίντερνετ μέσα σε πέντε χρόνια από την έλευση του έχει αλλάξει τη ζωή των πολιτών περισσότερο από ότι η τηλεόραση που ξεκίνησε πενήντα χρόνια πριν. Το μεγαλύτερο επίτευγμα του ίντερνετ είναι η αμφίδρομη επικοινωνία μεταξύ των πολιτών και των διαφόρων άλλων υπηρεσιών για ανταλλαγή πληροφοριών. Οι διάφορες χώρες, άλλες λίγο άλλες πολύ, άρχισαν να ψηφιοποιούν τις κρατικές τους υπηρεσίες προκειμένου να εξοικονομήσουν ανθρώπινους πόρους και να επιταχύνουν την ανάπτυξη της οικονομίας μέσω της επιτάχυνσης των κρατικών διαδικασιών.
Δυστυχώς η Κύπρος βρίσκεται στον πάτο της ευρωπαϊκής αξιολόγησης για την ηλεκτρονική διακυβέρνηση και αυτό δυσχεραίνει την ανάπτυξη της κυπριακής οικονομίας και δυσκολεύει αφάνταστα την καθημερινή ζωή των πολιτών. Παρόλη την επιτάχυνση της χρήσης των διαδικτυακών υπηρεσιών από την πρόσφατη πανδημία, εν τούτοις η ανάπτυξη της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης είναι πρωτόλεια και έχει διαπιστωθεί από όλους τους πολίτες που περιμένουν υπομονετικά, σε ουρές στα πεζοδρόμια για εξυπηρέτηση από τις διάφορες κρατικές υπηρεσίες, τη στιγμή που η δουλειά τους θα μπορούσε να γίνει σε λεπτά από το σπίτι τους.
Η ψηφιοποίηση των κυβερνητικών υπηρεσιών είχε ξεκινήσει με εντατικό ρυθμό στις άλλες χώρες από το 2000, όταν αντικαταστάθηκαν όλα σχεδόν τα συστήματα πληροφορικής, με το e-Government (Government 1.0), συνέχισε από το 2010 και μετά σε προηγμένες κυβερνήσεις εφαρμόζοντας προηγμένες τεχνολογίες με το Smart-Government (Government 2.0) και σήμερα με τις δυνατότητες που παρέχονται από την Τεχνητή Νοημοσύνη για την ταχύτατη και έξυπνη επεξεργασία μεγάλου όγκου δεδομένων (Data Science), αναγνώρισης προτύπων (Pattern Recognition) και επαυξημένης πραγματικότητας (Augmented Reality) μπορούμε να πούμε ότι βρισκόμαστε στο ξεκίνημα της Νοήμονης Κυβέρνησης (Intelligent Government ή Government 3.0).
Η Κύπρος έχει εφαρμόσει σε πολύ περιορισμένο βαθμό μόνο το Government 1.0 σε πολύ λίγες υπηρεσίες και παρόλο που εδώ και ένα χρόνο είχε εξαγγελθεί η νομιμοποίηση της ηλεκτρονικής υπογραφής, εν τούτοις αυτή ακόμα δεν γίνεται αποδεκτή από τις κυβερνητικές υπηρεσίες, οι οποίες επιμένουν στο φαξ και την ηλεκτρονική αποστολή συμπληρωμένων με το χέρι εντύπων.
Το μειονέκτημα ότι στην Κύπρο δεν έχουμε εισέλθει καν στο Government 1.0, μπορεί να θεωρηθεί και ως πλεονέκτημα γιατί μπορεί να εφαρμοστεί εξ υπαρχής η τεχνολογία του Government 3.0, αλλάζοντας άρδην την καθημερινότητα των πολιτών. Η νέα τεχνολογία με τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης απλοποιεί πολύπλοκους αλγορίθμους επεξεργασίας δεδομένων που προέρχονται από διάφορες πηγές και το τελικό αποτέλεσμα είναι πιο εντυπωσιακό, αφού η όλη διαδικασία προσεγγίζει τον τρόπο της ανθρώπινης νόησης.
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι τα έξυπνα φώτα τροχαίας. Για τα έξυπνα φώτα τροχαίας της προηγούμενης γενιάς (Government 2.0), θα έπρεπε να υπάρχουν στην άσφαλτο και στα πεζοδρόμια αισθητήρες για τα αυτοκίνητα, ειδικά συστήματα συλλογής και επεξεργασίας δεδομένων, διασύνδεσης των φώτων μεταξύ τους και ένα πολύπλοκο σύστημα αλγορίθμων για την κατανομή του χρόνου στα φανάρια τροχαίας. Στην Κύπρο δεν υπάρχει καν το σύστημα αυτό και είναι πολύ εύκολο να γίνει η μετάβαση στο Government 3.0. Με τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης, τέσσερις κάμερες είναι αρκετές για να ανιχνεύουν την κίνηση στους δρόμους όπου είναι εγκατεστημένα τα φώτα τροχαίας και ένα μικρό σύστημα προγραμματισμού του χρόνου για τα φώτα. Μια τέτοια εφαρμογή μπορεί να διευκολύνει αφάνταστα τους ταλαιπωρημένους σήμερα πολίτες από τα κυκλοφοριακά προβλήματα.
Η σωστή ψηφιοποίηση της Δημόσιας Υπηρεσίας υποβοηθά στην πάταξη της διαφθοράς και την προώθηση της διαφάνειας γιατί με το ενιαίο ηλεκτρονικό πρωτόκολλο και τις άλλες μορφές ψηφιοποίησης, θα υπάρχει ακριβής σειρά προτεραιότητας στις υποθέσεις των πολιτών, θα υπολογίζεται ο χρόνος εξέτασης της αίτησης από τον κάθε λειτουργό, θα υπάρχει διαφάνεια με τις ανακοινώσεις των όρων αδειοδότησης, αλλά και σύμπτυξη του χρόνου επεξεργασίας των υποθέσεων. Η διασύνδεση των βάσεων δεδομένων μεταξύ των υπηρεσιών θα μπορεί να ανακαλύπτει οικονομικά εγκλήματα και υποθέσεις διαφθοράς αλλά και με τη σωστή και εύκολη επικοινωνία θα ανακτήσει το κράτος την εμπιστοσύνη των πολιτών. Υπάρχουν μάλιστα ειδικά νοήμονα συστήματα που εφαρμόζονται στις άλλες χώρες, τα οποία εξετάζουν τις υποθέσεις με βάση ειδικό προκαθορισμένο συλλογισμό χωρίς την ανθρώπινη παρέμβαση και προχωρούν χρονοβόρες υποθέσεις σε δευτερόλεπτα.
Η ανατέλλουσα χρήση της Τεχνητής Νοημοσύνης στα πληροφοριακά συστήματα και σε άλλες επιστημονικές εφαρμογές θα πρέπει να γίνεται με μεγάλη προσοχή για να μην καταπατούνται οι προσωπικές ελευθερίες των πολιτών και αυτό μπορεί να επιτευχθεί με την εφαρμογή ειδικών κανονισμών για την χρήση της τεχνολογίας της Τεχνητής Νοημοσύνης. Παράλληλα η Κύπρος θα πρέπει να ξεκινήσει στην κατάρτιση του προσωπικού και των επιστημόνων στις νέες αυτές τεχνολογίες ώστε ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού να αποκτήσει οικειότητα και δεξιότητα για να μην δαιμονοποιηθεί η τεχνολογική πρόοδος. Μόνο έτσι θα είναι ομαλή η μετάβαση από το Government 0.0 στο Government 3.0.
*Ο κ. Χριστόδουλος Α. Πρωτοπαπάς είναι CEO της Hellas Sat
