Money Review
Στο υψηλότερο επίπεδο εδώ και έναν αιώνα διαμορφώνονται πλέον οι δασμοί εισαγωγής προϊόντων στις ΗΠΑ, καθώς χθες στις 12:01 π.μ. ώρα Ουάσιγκτον τέθηκαν σε ισχύ οι νέοι συντελεστές στο εμπόριο. Πρόκειται για μία νέα εποχή εμπορικής αντιπαλότητας, ύστερα από μήνες χαοτικών απειλών και υπαναχωρήσεων από τον πρόεδρο των ΗΠΑ, Donald Trump, παρά τις επανειλημμένες εκκλήσεις των ξένων επενδυτών και των ηγετών για αποφυγή των εντάσεων.
Σύμφωνα με όσα ισχύουν μέχρι στιγμής, ο μέσος δασμολογικός συντελεστής στις ΗΠΑ ανέρχεται πια στο 15,2%, σύμφωνα με υπολογισμούς του Bloomberg, πολύ υψηλότερα από το 2,3% του 2024 και στο υψηλότερο επίπεδο από την περίοδο του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου.
Οι προσπάθειες ορισμένων χωρών να επιτύχουν καλύτερες συμφωνίες δεν απέδωσαν καρπούς. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της προέδρου της Ελβετίας, Karin Keller-Sutter, η οποία έφυγε από την Ουάσιγκτον την Τετάρτη χωρίς να καταφέρει να μειώσει τον δασμό ύψους 39% που επιβλήθηκε στις εισαγωγές από τη χώρα της. Επίσης, ο Trump διπλασίασε τον δασμό στις εισαγωγές από Ινδία στο 50%, λέγοντας ότι πρόκειται για τιμωρία, καθώς συνεχίζει τις αγορές ρωσικού πετρελαίου.
Πάντως, οι διαπραγματεύσεις για τρεις από τους μεγαλύτερους εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ, δηλαδή το Μεξικό, τον Καναδά και την Κίνα συνεχίζονται σε διαφορετικές ταχύτητες.
Σε ό,τι αφορά την Ε.Ε., υπάρχουν σωματεία και στελέχη επιχειρήσεων που παλεύουν για εξαιρέσεις από τους δασμούς. Οι βιομηχανίες ουίσκι της Ιρλανδίας ζητούν για παράδειγμα ξεχωριστό καθεστώς, αλλά παρά τις έντονες πιέσεις από τους Ευρωπαίους αξιωματούχους δεν έχει προχωρήσει κάποια συμφωνία μέχρι στιγμής. Τα φαρμακευτικά σκευάσματα, τα οποία αποτελούν το μεγαλύτερο μερίδιο των ιρλανδικών εξαγωγών, υπόκεινται αυτή τη στιγμή σε δασμό ύψους 15%, αλλά ο Trump πριν μερικές ημέρες απείλησε με κλιμακούμενο φόρο την επόμενη διετία που θα φτάσει έως και το 250%. Για τις εισαγωγές ημιαγωγών, ο Trump απείλησε με δασμούς 100%, χωρίς όμως να πει πότε θα αρχίσουν να ισχύουν, ενώ άφησε να εννοηθεί ότι θα υπάρχει δυνατότητα εξαίρεσης για εταιρείες που έχουν επενδύσει στις ΗΠΑ.
Αξίζει να σημειωθεί ότι όσα αγαθά ήταν ήδη καθ’ οδόν πριν τεθούν σε ισχύ οι δασμοί και φτάσουν στις ΗΠΑ πριν τις 5 Οκτωβρίου δεν υπάγονται στους νέους δασμούς.
Τα πιθανά αποτελέσματα των δασμών
Η αλματώδης αύξηση των δασμών σημαίνει και εκτίναξη των εσόδων για το αμερικανικό κράτος. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, τα έσοδα από τους δασμούς τον Ιούνιο του 2025 ανήλθαν στα 28 δισ. δολάρια, δηλαδή τριπλάσια σε σύγκριση με τα αντίστοιχα έσοδα του Ιουνίου του 2024. Και μάλιστα, στην περίοδο εκείνη δεν είχε εφαρμοστεί πλήρως το δασμολογικό καθεστώς, καθώς επιβαλλόταν σε γενικές γραμμές ένας οριζόντιος υψηλότερος φόρος στις περισσότερες χώρες.
Ο ανεξάρτητος φορέας του Γραφείου Προϋπολογισμού του Κογκρέσου (CBO) υπολόγιζε τον Ιούνιο ότι η αύξηση των εσόδων από δασμούς, βάσει αυτών που επιβλήθηκαν μεταξύ της 6ης Ιανουαρίου και της 13ης Μαΐου του 2025, θα μειώσει τον κρατικό δανεισμό των ΗΠΑ κατά 2,5 τρισ. δολάρια σε βάθος δεκαετίας.
Βέβαια, το CBO έκρινε επίσης ότι οι δασμοί θα συρρικνώσουν την αμερικανική οικονομία σε σύγκριση με την επίδοση που θα είχε χωρίς δασμούς. Επίσης, προέβλεψε ότι μέσα στην επόμενη δεκαετία, τα επιπλέον έσοδα από τους δασμούς ουσιαστικά θα αντισταθμιστούν πλήρως από τα χαμένα έσοδα που θα προκύψουν από τις φοροαπαλλαγές που προωθεί ο Trump.
Σίγουρα, τους επόμενους μήνες θα δοκιμαστούν οι προβλέψεις και του Trump και των επικριτών του. Θα προκαλέσουν τεκτονικές αλλαγές στην αμερικανική οικονομία; Ο Trump δεσμεύτηκε ότι οι υψηλότεροι δασμοί θα αντισταθμίσουν τα εμπορικά ελλείμματα και θα δώσουν κίνητρο στις εταιρείες να μετακινήσουν την παραγωγή τους στις ΗΠΑ. Επιμένει ότι θα ξεκινήσει μία νέα χρυσή εποχή για την οικονομία και έχει απορρίψει τα στοιχεία που δεν ταιριάζουν με τα πιστεύω του, απολύοντας την επικεφαλής της στατιστικής υπηρεσίας, η οποία δημοσίευσε την τελευταία έκθεση των θέσεων εργασίας. Από την πλευρά τους όμως, οι επικριτές του λένε ότι οι δασμοί θα προκαλέσουν ανεξέλεγκτο πληθωρισμό και θα οδηγήσουν σε ελλείψεις προϊόντων.
