Της Δωρίτας Γιαννακού
Επεξεργαζόµαστε στοχευµένα κίνητρα για την ενίσχυση του διαµετακοµιστικού εµπορίου στα λιµάνια της Κύπρου, µε στόχο να καταστήσουµε τη χώρα µας ανταγωνιστικό κόµβο στην ευρύτερη περιοχή, ανέφερε στην «Κ» ο υπουργός Μεταφορών Επικοινωνιών και Έργων, Αλέξης Βαφεάδης. Οι ευρωπαϊκοί διάδροµοι συνδεσιµότητας πρέπει να επεκταθούν πέραν των υφιστάµενων ορίων προς την Ανατολική Μεσόγειο και τη Βόρεια Αφρική, επισήµανε. Αναφορικά µε τις επενδύσεις στους αερολιµένες της χώρας, ο κ. Βαφεάδης υπογράµµισε ότι στόχος της κυβέρνησης είναι η δηµιουργία των κατάλληλων συνθηκών ώστε να διασφαλιστεί η απρόσκοπτη συνέχιση της λειτουργίας των εταιρειών και υπό τον επόµενο ανάδοχο, στο πλαίσιο της νέας σύµβασης. Για το συγκεκριµένο ζήτηµα το αρµόδιο υπουργείο ζήτησε και αναµένει τη συµβουλή της Νοµικής Υπηρεσίας.
-Ποια είναι σήµερα η κατάσταση στα αεροδρόµια της χώρας; Υπάρχουν ζητήµατα που σας προβληµατίζουν λόγω και των πρωτοφανών αριθµών που σηµειώνει η επιβατική κίνηση και πώς σκοπεύετε να τα διαχειριστείτε;
-Τα όποια προβλήµατα δηµιουργούνται προκύπτουν από την αύξηση της επιβατικής κίνησης στους αερολιµένες της Κύπρου. Την ίδια ώρα, δεν φαίνεται να λειτουργεί βοηθητικά στην κατάσταση ο τρόπος µε τον οποίο οι τουριστικοί πράκτορες διαχειρίζονται τους επιβάτες. Αυτό µπορεί να τύχει διαχείρισης µε πλήρη στελέχωση των σχετικών πόστων, η αστυνοµία κάνει ιδιαίτερα µεγάλες προσπάθειες για να διαχειριστεί το ζήτηµα. Σε δεύτερη φάση θα επιλυθεί το ζήτηµα των υποδοµών των αερολιµένων της χώρας µας µε την ολοκλήρωση της φάσης 2 ανάπτυξής τους. Παράλληλα, γίνεται προσπάθεια αναδιάταξης των αφίξεων των πτήσεων, ώστε να κατανεµηθεί ο φόρτος. Έχουµε επίσης ζητήµατα µε τα ταξί, την τιµολογιακή πολιτική, αλλά και την επίγεια εξυπηρέτηση, που επηρεάζουν την εµπειρία των επιβατών. Αξίζει να σηµειώσουµε ότι ξεκινούν άµεσα οι διαδικασίες προσφορών για διορισµό εµπειρογνωµόνων για ετοιµασία των εγγράφων προσφοράς και για πρόσκληση προσφορών για ανάδειξη του νέου ανάδοχου που θα διαχειρίζεται τα αεροδρόµια. Η υφιστάµενη σύµβαση µε τη Hermes Airports εκπνέει το 2032, ενώ η περίοδος «µετάβασης» θα ξεκινήσει γύρω στο 2027.
-Ποια είναι η πρόοδος στον σχεδιασµό της εµπορικής ζώνης στα παλαιά και νέα αεροδρόµια Λάρνακας, µε στρατηγικό στόχο την προσέλκυση διεθνών παικτών και την εδραίωση της Κύπρου ως περιφερειακού κόµβου εµπορίου και αεροπορικών υπηρεσιών στην Ανατολική Μεσόγειο;
-Έχουµε το παλιό αεροδρόµιο που πρέπει να το σκεφτόµαστε σαν έναν ανεκµετάλλευτο χώρο χωρίς ιδιαίτερες υποδοµές. Εκεί όπως ξέρουµε δραστηριοποιείται η εταιρεία BIRD AVIATION, η οποία παρέχει υπηρεσίες συντήρησης και επισκευής αεροσκαφών (MRO). Αυτή είναι µια επιθυµητή δραστηριότητα αλλά δεν πρέπει να είναι η µόνη επιθυµητή δραστηριότητα. Έχουµε ένα χώρο στην περιοχή του παλιού αεροδροµίου και ένα χώρο στην περιοχή του καινούργιου αεροδροµίου ανεκµετάλλευτο και προσανατολιζόµαστε στη δηµιουργία ενός εµπορικού χωριού (cargo village). Εδώ είναι που εγείρονται και οι προβληµατισµοί µας, καθώς το cargo hub που βρίσκεται στο παλιό αεροδρόµιο υπολειτουργεί και δεν διαθέτει τις κατάλληλες υποδοµές. Οπότε θα πρέπει πρώτα να καταλήξουµε στο πού θα πάει ο εµπορικός κόµβος, στο παλιό ή στο καινούργιο αεροδρόµιο. Βάζοντας κάτω ορισµένες παραµέτρους, που θα πρέπει να προσµετρήσουµε πριν καταλήξουµε έχοντας φυσικά στα υπόψιν και τη µελέτη την οποία θα διαθέσουµε σε εξειδικευµένο συµβουλευτικό οίκο, στο παλιό αεροδρόµιο έχει πρόσβαση ο δίαυλος που σηµαίνει ότι τα αεροπλάνα µπορούν να προσγειωθούν κοντά στις υποδοµές. Επίσης, στο νέο αεροδρόµιο προσγειώνονται τα επιβατικά αεροσκάφη, ενώ στο παλιό αεροδρόµιο µπορεί να προσγειωθούν και τα εµπορικά αεροσκάφη. Με τα επιβατικά αεροσκάφη µπορούµε να µεταφέρουµε εµπορεύµατα στην κοιλιά του αεροσκάφους και αυτό αποτελεί και µια ευκαιρία από εµπορικής άποψης. Ωστόσο, ο χώρος του αεροπλάνου δεν κάνει για όλες τις χρήσεις αφού ορισµένες χρήσεις προσφέρονται για το καινούργιο και ορισµένες άλλες για το παλιό αεροδρόµιο. Πρέπει να σταθµίσουµε τη ζήτηση της αγοράς και πρέπει να έχουµε υπόψη µας ότι δεν έχουµε την πολυτέλεια να αποτύχουµε στη διαδικασία της προσφοράς. Ένα άλλο δυνητικό σενάριο είναι να προχωρήσουµε µε εµπορική ζώνη και στα δυο αεροδρόµια της Λάρνακας.
-Καταγράφεται ενδιαφέρον από δυνητικούς επενδυτές για επενδύσεις εντός των εγκαταστάσεων του αεροδροµίου Λάρνακας, µε επίκεντρο την αξιοποίηση δυνατοτήτων στον τοµέα του διαµετακοµιστικού εµπορίου;
-Όπως ανέφερα η υφιστάµενη σύµβαση µε τη Hermes Airports εκπνέει το 2032, ενώ η περίοδος «µετάβασης» θα ξεκινήσει γύρω στο 2027. Εποµένως αυτό που µας προβληµατίζει είναι ο τρόπος µε τον οποίο µπορούµε να δηµιουργήσουµε τις συνθήκες προκειµένου να συνεχιστεί η λειτουργία της οποιασδήποτε εταιρείας και στην επόµενη σύµβαση µε τον επόµενο ανάδοχο. Αναµένουµε τη συµβουλή της Νοµικής Υπηρεσίας για το συγκεκριµένο ζήτηµα. Η Hermes µέχρι το 2032 διαχειρίζεται τους χώρους συνάπτοντας συνεργασίες µε διάφορες εταιρείες. Εµείς ως κυβέρνηση θέλουµε να προσελκύσουµε επενδύσεις οι οποίες να είναι βιώσιµες και µετά το 2032, διότι ο κάθε επενδυτής που θα έρθει να επενδύσει θα ζητήσει εξασφαλίσεις προκειµένου να παραµείνει. Ωστόσο, εµείς δεν µπορούµε να δώσουµε αυτές τις εξασφαλίσεις τη στιγµή που η κάθε εταιρεία κέρδισε τη σύµβαση µέσα από µια διαδικασία που δεν περιγράφεται µέσα στον νόµο των δηµόσιων συµβάσεων. Αυτό µας δηµιουργεί άλλα προβλήµατα και θα πρέπει να ξεκαθαριστεί διότι κρατά πίσω δυνητικούς επενδυτές. Θέλουµε να προσελκύσουµε βιώσιµες επενδύσεις που θα συνεχίσουν και µετά το 2032, αλλά δεν µπορούµε να προσφέρουµε τις απαραίτητες εξασφαλίσεις, λόγω της φύσης της σύµβασης.
Εµείς θεωρούµε ότι µπορεί να γίνει η Κύπρος µια εµπορική ζώνη - Cargo hub της γύρω περιοχής. Εξάλλου, το διαµετακοµιστικό εµπόριο είναι δύσκολο εγχείρηµα για την Κύπρο. Αυτό που µπορούµε να εκµεταλλευτούµε και αυτό για το οποίο προσφέρεται η Κύπρος είναι η φύλαξη των εµπορευµάτων. Για παράδειγµα, εάν µια εταιρεία θέλει να εξάγει σε µια γειτονική χώρα της συµφέρει να αφήσουν τα εµπορεύµατά τους στην Κύπρο. Αυτό επιδιώκουµε προσπαθώντας να ενδυναµώσουµε όλες τις υποδοµές της εφοδιαστικής αλυσίδας τόσο προς τα µέσα όσο και προς τα έξω. Πιστεύουµε ότι η Κύπρος µπορεί να αναπτυχθεί ως cargo hub, κυρίως στο κοµµάτι της φύλαξης εµπορευµάτων. Μπορεί να προσελκύσει εταιρείες που θα εγκαταστήσουν γραφεία ή αποθήκες και θα εξάγουν σε γειτονικές χώρες.
-Σε ποιους σχεδιασµούς προβαίνει το υπουργείο µε στόχο τον εκσυγχρονισµό και την αναβάθµιση των υποδοµών των λιµανιών;
-Είναι γεγονός ότι µετά την πανδηµία έχει δηµιουργηθεί µια υπερδραστηριότητα στο εµπόριο. Τα λιµάνια της περιοχής µας φτάνουν σιγά-σιγά στα όρια τους. Ένα από τα βασικά πλεονεκτήµατα της Κύπρου είναι η διαθεσιµότητα γης σε άµεση γειτνίαση µε βασικά σηµεία εισόδου, η οποία µπορεί να αξιοποιηθεί για την ανάπτυξη υποδοµών εφοδιαστικής αλυσίδας. Τα λιµάνια µας κάποτε εξυπηρετούσαν το διαµετακοµιστικό εµπόριο, µετά από κάποια φάση αυτό σταµάτησε.
Η Εurogate, η αποκλειστική διαχειρίστρια εταιρεία των κοντέινερ των λιµανιών µας, κινείται µε στόχο τη διόρθωση των υποδοµών και των δυνατοτήτων των λιµανιών µας. Η κυβέρνηση µελετά την παροχή κινήτρων προκειµένου να δουλέψει το διαµετακοµιστικό µας εµπόριο. Για παράδειγµα, θα µπορούσαµε να δώσουµε κίνητρα στις ναυτιλιακές εταιρείες για να µας φέρουν περισσότερα κοντέινερ και µε το ανάλογο κόστος.
Μειωµένο ύψος χορηγιών, σχέδιο µεγαλύτερης χρονικής διάρκειας για την ηλεκτροκίνηση
-Το υπουργείο έχει προχωρήσει µε την τέταρτη πρόσκληση καταχώρησης αιτήσεων για επιχορήγηση στο σχέδιο προώθησης της ηλεκτροκίνησης. Εκτιµάτε ότι µε βάση τα κίνητρα που έχουν δοθεί, η Κύπρος θα καταφέρει να επιτύχει τον εθνικό στόχο των 80.000 ηλεκτρικών οχηµάτων µέχρι το 2030;
-Εκτιµώ ότι το νέο σχέδιο για επιχορήγηση στο σχέδιο προώθησης της ηλεκτροκίνησης στην Κύπρο, συνολικού ποσού €5.620.000 θα εξαντληθεί άµεσα. Ωστόσο, θεωρώ ότι απουσιάζει ένα ολοκληρωµένο σχέδιο που θα µας πάρει ώς το 2030 προκειµένου να µπορέσουµε να υλοποιήσουµε τους στόχους µας. Μέχρι τώρα χρησιµοποιούσαµε τους πόρους του Σχεδίου Ανάκαµψης και Ανθεκτικότητας µε στόχο να δηµιουργήσουµε ζήτηση στην αγορά. Πλέον είναι γεγονός ότι υπάρχει ζήτηση στην αγορά καθώς έχουν αυξηθεί οι εγγραφές των ηλεκτροκίνητων οχηµάτων. Ως εκ τούτου, εκτιµώ ότι η παροχή χαµηλότερου ποσού ανά δικαιούχο θα µας επιτρέψει να στηρίξουµε µεγαλύτερο αριθµό ενδιαφεροµένων. Για τον λόγο αυτό, ζήτησα από το υπουργείο Μεταφορών να ετοιµάσει ένα νέο Σχέδιο Ενθάρρυνσης της Ηλεκτροκίνησης, το οποίο θα έχει ορίζοντα εφαρµογής έως το 2030.
Το σχετικό κονδύλι θα προκύψει είτε από εθνικούς πόρους είτε από ευρωπαϊκά ταµεία, ενώ το Σχέδιο θα προκηρύσσεται σε ετήσια βάση, µε δεσµευµένο προϋπολογισµό κάθε χρόνο µέχρι το τέλος της δεκαετίας. Εφόσον οι στόχοι του υλοποιηθούν, αναµένεται να επιτευχθεί ο στόχος των 80.000 ηλεκτρικών οχηµάτων στην Κύπρο µέχρι το 2030.
Παράλληλα, προτίθεµαι να εξετάσω τη δυνατότητα τα σχέδια αυτά να επεκταθούν και στα εµπορικά ή εταιρικά οχήµατα, µέσω παροχής πιο ελκυστικών κινήτρων. Η ανανέωση και ο εκσυγχρονισµός των εταιρικών στόλων πρέπει να αποτελέσει αντικείµενο ιδιαίτερης προσοχής και προτεραιότητας.
-Ποιες είναι οι προτεραιότητες του υπουργείου ενόψει της ανάληψης της προεδρίας από την Κυπριακή ∆ηµοκρατία του Συµβουλίου της Ε.Ε. το πρώτο εξάµηνο του 2026;
-Εµείς αναδεικνύουµε θέµατα για συζήτηση και επικεντρωνόµαστε στο ζήτηµα της συνδεσιµότητας, το οποίο θα συζητηθεί κατά τη διάρκεια του άτυπου συµβουλίου τον Απρίλη. Θα είναι σηµαντική δράση και θα βοηθήσει την Κύπρο σε ό,τι αφορά την ασφάλεια των λιµένων και τη δυνατότητά τους να εξυπηρετούν καλύτερα τους επιβάτες. Μέσω αυτής της στρατηγικής θα καταφέρουµε να ανανεώσουµε τους λιµένες µας τόσο σε διαδικασίες όσο και σε υποδοµές. Επιδίωξή µας είναι οι ευρωπαϊκοί διάδροµοι συνδεσιµότητας να επεκταθούν πέραν των υφιστάµενων ορίων προς την Ανατολική Μεσόγειο και τη Βόρεια Αφρική. Οφείλουµε να δούµε τα λιµάνια και τα αεροδρόµιά µας σε σχέση µε το τι συµβαίνει και γύρω µας, δηλαδή να διευρύνουµε την αντίληψη της λειτουργικής Ευρώπης. Εξάλλου, θα πρέπει να εκµεταλλευτούµε το γεγονός ότι ο Πρόεδρος της ∆ηµοκρατίας έχει µια εξαιρετική σχέση µε τη γύρω περιοχή και αυτό αποτελεί µια εξαιρετική ευκαιρία για διεύρυνση των σχέσεών µας µε αυτές τις περιοχές υπό την άποψη και του εµπορίου και των συνδέσεων. Για παράδειγµα, υπάρχουν µεγάλες προοπτικές επιχειρηµατικής συνεργασίας µε την Ινδία, τα Ηνωµένα Αραβικά Εµιράτα, το Ισραήλ, τη Συρία, την Αίγυπτο, το Κατάρ, τον Λίβανο αλλά και το Οµάν. Πρέπει να επωφεληθούµε επιχειρηµατικά το µοµέντουµ και των καλών µας σχέσεων.
-Πώς σκοπεύετε να χειριστείτε τα προβλήµατα που προκύπτουν µε τις καθυστερήσεις σηµαντικών έργων και τις προβληµατικές συµβάσεις;
-Να ξεκαθαρίσω ότι εµείς θα συνεχίσουµε να τερµατίζουµε προβληµατικές συµβάσεις, διότι οφείλουµε να γνωρίζουµε ότι µια σύµβαση που δεν πάει καλά δεν θα ωφελήσει κανέναν και ειδικότερα τον Κύπριο φορολογούµενο. Ο δρόµος Πάφου–Πόλης Χρυσοχόους δεν θα τελείωνε µε τη σύµβαση που είχε υπογραφτεί και ως εκ τούτου έπρεπε να την τερµατίσουµε. Εµείς στην παρούσα φάση συνεχίζουµε µε τον νέο διαγωνισµό. Ως ένα δίκαιο κράτος θα συνεχίσουµε να αναπτύσσουµε έργα µε τον τρόπο που προνοούν οι δηµόσιες συµβάσεις. Αυτό που χρειάζεται είναι καλύτερος συντονισµός µεταξύ των υπηρεσιών. Τα δηµόσια έργα κάνουν την προσπάθειά τους, όµως εµείς δεν µπορούµε να διασφαλίσουµε ότι κατά τη διάρκεια υλοποίησης ενός έργου δεν θα εµφανιστούν προβλήµατα. Αυτό που χρειάζεται είναι επισταµένη προετοιµασία των έργων. Θα ήθελα να αναφερθώ στα ώριµα έργα και στα έργα που ωριµάζουν. Πιο συγκεκριµένα, στα ώριµα κατατάσσονται ο αυτοκινητόδροµος ∆ένειας–Αστροµερίτη, για τον οποίο θα βγούµε σε προσφορές το πρώτο τρίµηνο του έτους, ο δρόµος Παλαιχωρίου–Λευκωσίας που αναµένεται να τελειώσει µέχρι τον Οκτώβριο και ο δρόµος Λεµεσού–Σαΐτα όπου αναµένουµε να προχωρήσει άµεσα. Τα έργα που ωριµάζουν αφορούν τη συµπλήρωση του οδικού δικτύου της Λεµεσού, το οποίο θα συµβάλει στην επίλυση του κυκλοφοριακού. Σε ό,τι αφορά τη Λευκωσία επικεντρωνόµαστε στον περιµετρικό αυτοκινητόδροµο Λευκωσίας, ο οποίος αφορά µια τεράστια επένδυση και σύµφωνα µε συγκεκριµένα στοιχεία έχει µειώσει το κυκλοφοριακό κοµφούζιο της πρωτεύουσας. Στη Λάρνακα έχουµε το Σχέδιο Βιώσιµης Αστικής Κινητικότητας (ΣΒΑΚ) και στην Πάφο έχουµε τον δρόµο Τάφοι των Βασιλέων µέχρι την Πέγεια που θα ολοκληρωθεί νωρίτερα από όσο υπολογίζουµε. Οπότε προχωρά το οδικό δίκτυο.
-Ποιες λύσεις εισηγείστε για την αποτελεσµατική διαχείριση και επίλυση του κυκλοφοριακού προβλήµατος;
-∆ίνουµε έµφαση στη δηµιουργία Park & Ride σε Λευκωσία και Λεµεσό για τη µείωση της κυκλοφορίας στο κέντρο των πόλεων. Ειδικότερα είµαστε σε αναζήτηση χώρου στην Κοκκινοτριµιθιά κοντά στο Nicosia Mall. Παράλληλα, σχεδιάζουµε τη δηµιουργία Park & Ride στον χώρο του νοσοκοµείου Λευκωσίας.
Ταυτόχρονα, στόχος µου είναι να αυξήσουµε τα µαθητικά λεωφορεία παγκύπρια προκειµένου να µειωθεί η κίνηση στους δρόµους. Αν καταφέρουµε να οργανώσουµε τις µαζικές µεταφορές για µαθητές και συλλόγους, θα µειώσουµε αισθητά την κυκλοφοριακή συµφόρηση.
