Της Δωρίτας Γιαννακού
Ρεκόρ αφίξεων από τη γερμανική αγορά αναμένεται μέχρι το τέλος του έτους, σύμφωνα με τον υφυπουργό Τουρισμού Κώστα Κουμή. Ο κ. Κουμής ανέφερε ότι καταγράφεται σημαντική άνοδος σε σχέση με το προηγούμενο έτος και μεγάλη άνοδος σε ορίζοντα τριετίας αναφορικά με τις αφίξεις, ενώ από πλευράς εσόδων επισήμανε ότι καταγράφεται άνοδος που ξεπερνά το 20% και αποτελεί την υψηλότερη άνοδο μεταξύ όλων των μεσογειακών ευρωπαϊκών χωρών. Πρόκληση αποτελεί τo φαινόμενο coolcation που έχει ήδη αρχίσει να δείχνει τα δόντια του σε προορισμούς με υψηλές θερμοκρασίες.
-Πώς αξιολογείτε τη φετινή τουριστική περίοδο για την Κύπρο σε σχέση με τις προβλέψεις και τους στόχους που είχατε θέσει;
-Το έτος τρέχει όπως ακριβώς αναμέναμε. Ως κυβέρνηση είμαστε ικανοποιημένοι με τα μέχρι στιγμής αποτελέσματα και εκτιμώ ότι το ίδιο ικανοποιημένη είναι και η συντριπτική πλειονότητα της τουριστικής βιομηχανίας.
Καταγράφεται μια σημαντική άνοδος σε σχέση με το προηγούμενο έτος και μια πολύ μεγάλη άνοδος σε ορίζοντα τριετίας. Το πιο σημαντικό για εμάς είναι οι τουριστικές επιχειρήσεις να βιώνουν καλές οικονομικές περιόδους, προκειμένου να συσσωρεύουν έσοδα για να μπορούν να παραμένουν ανταγωνιστικές. Ειδικότερα, σε σχέση με το προηγούμενο έτος καταγράφεται άνοδος στις αφίξεις της τάξης του 10% και σε ορίζοντα τριετίας άνοδος που ξεπερνά το 40%. Αξιοσημείωτο είναι ότι, είχαμε βιώσει ένα πάρα πολύ καλό Απρίλιο, όπου για πρώτη φορά ξεπεράσαμε τις 400 χιλιάδες αφίξεις και θεωρείται ο καλύτερος Απρίλιος στην ιστορία του τουρισμού της χώρας μας, και ευελπιστούμε ότι παρόμοια αποτελέσματα θα καταγράψουν και οι μήνες που βρίσκονται στο τέλος της τουριστικής περιόδου.
Από πλευράς εσόδων καταγράφεται άνοδος που ξεπερνά το 20%, αριθμός που αποτελεί την υψηλότερη άνοδο μεταξύ όλων των ευρωπαϊκών χωρών της Μεσογείου. Θα ήθελα να προσθέσω ότι σε παγκόσμιο επίπεδο παρατηρείται μείωση της μέσης κατά κεφαλή δαπάνης τα τελευταία χρόνια και αυτό διότι οι επισκέπτες επιμένουν να ταξιδεύουν συχνότερα και να ξοδεύουν λιγότερα στους προορισμούς. Είμαστε επίσης στην εποχή που πάνε να επικρατήσουν οι αεροπορικές εταιρείες χαμηλού κόστους και ως εκ τούτου ταξιδεύουν και πρόσωπα που δεν έχουν την υψηλή εισοδηματική δύναμη που είχαν στο παρελθόν. Ως αποτέλεσμα, δαπανούνται λιγότερα στους προορισμούς. Στη χώρα μας ευτυχώς η μέση κατά κεφαλή δαπάνη ακόμα συγκρατείται, και μάλιστα καταγράφεται και μια πολύ μικρή άνοδος σε σύγκριση με το 2019. Εκείνο που φαίνεται να μειώνεται στη χώρα μας είναι η μέση διάρκεια παραμονής λόγω του ότι μειώνεται η αγοραστική δύναμη των επισκεπτών, αλλά και ως αποτέλεσμα της αλλαγής του μείγματος της αγοράς.
-Πόσο κοντά είμαστε στον στόχο του ολόχρονου τουριστικού προορισμού και σε ποιες επαρχίες σημειώνονται απτά αποτελέσματα αναφορικά με την άμβλυνση της εποχικότητας;
-Η μετεξέλιξη της χώρας μας από εποχικό καλοκαιρινό προορισμό σε ολόχρονο τουριστικό προορισμό αποτελεί διαχρονικό στόχο της πολιτείας και δεν μπορεί να επιτευχθεί από τη μια μέρα στην άλλη.
Οι επιτυχίες του τουρισμού εξαρτώνται τόσο από την αεροπορική σύνδεση όσο και από την ύπαρξη ή τη μη ύπαρξη των υποδομών. Δεν έχουν όλες οι επαρχίες την ίδια δυναμική, επειδή πολύ απλά διαφέρουν μεταξύ τους, κυρίως ως προς την ύπαρξη υποδομών, ή και τον πολεοδομικό σχεδιασμό. Η επαρχία της Πάφου για παράδειγμα οδεύει με ταχύτερους ρυθμούς προς τον ολόχρονο τουρισμό, επειδή καταρχάς το θέρετρο είναι συνδεδεμένο με την πόλη άρα υπάρχει ζωή ολόχρονα. Την ίδια ώρα, η Πάφος απολαμβάνει την αεροπορική σύνδεση η οποία λειτουργεί ενισχυτικά. Επίσης, το θέρετρο και η πόλη έχουν εμπλουτιστεί με νέα στοιχεία, όπως για παράδειγμα την ύπαρξη πανεπιστημίων. Θα πρέπει βέβαια να προσθέσουμε ακόμα τη βελτίωση της αισθητικής των χωριών της ορεινής Πάφου.
Ως υφυπουργείο διεξάγουμε άσκηση για να συλλεχθούν πληροφορίες και στοιχεία αναφορικά με τον κάθε επιμέρους προορισμό, με απώτερο σκοπό τη βελτίωσή τους, σε συνεργασία με τις τοπικές αρχές και τους άλλους φορείς.
Είναι πολύ σημαντικό, ο κάθε προορισμός να προχωρεί σε δράσεις εμπλουτισμού του προσφερόμενου προϊόντος και είναι επίσης σημαντικό οι όποιες αδυναμίες που αναδύονται να τυγχάνουν χειρισμού. Ας μην ξεχνάμε ότι ο τουρισμός είναι ένας τομέας πολύ ανταγωνιστικός, ότι σε διεθνές επίπεδο ο ανταγωνισμός εντείνεται, και ότι στον τομέα του τουρισμού η επιτυχία δεν είναι ποτέ δεδομένη.
-Πόσο έχει βελτιωθεί η αεροπορική σύνδεση της Κύπρου;
-Η τελευταία έκδοση του Aviation Council International καταδεικνύει ότι η Κύπρος είναι στη 2η θέση σε πανευρωπαϊκό επίπεδο ως προς την αύξηση της άμεσης συνδεσιμότητας συγκρινόμενη με το 2019.
Ταυτόχρονα, σημειώνεται ότι η Κύπρος βρίσκεται στην 1η θέση στην Ευρώπη ως προς το ποσοστό αύξησης στην άμεση αεροπορική συνδεσιμότητα, σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος.
-Ποιες είναι οι ενδείξεις για την τουριστική κίνηση το φθινόπωρο φέτος; Αναμένετε να ξεπεράσουμε τις περσινές αφίξεις;
-Αναμένουμε ότι θα έχουμε έναν πολύ καλό Σεπτέμβριο και έναν πολύ καλό Οκτώβριο. Εξάλλου ο περσινός Οκτώβρης ήταν ο καλύτερος όλων των εποχών. Εκτιμούμε ότι και ο Νοέμβριος θα είναι σε καλά επίπεδα διότι υπάρχουν τουριστικές αφίξεις μέχρι τα μέσα Νοεμβρίου όπου πολλές τουριστικές μονάδες έχουν επιλέξει να παραμείνουν ανοικτές. Για να κερδίσουμε το στοίχημα των αφίξεων και των εσόδων τον Νοέμβριο είναι σημαντικό να ληφθεί συνειδητή απόφαση από τις τουριστικές επιχειρήσεις να παραμείνουν ανοικτές. Αντιλαμβάνομαι ότι σ’ αυτή την περίπτωση δεν υπάρχει εγγυημένη επιτυχία, ή εγγυημένο κέρδος αλλά η λήψη συνειδητής απόφασης είναι επιτακτική με ενδεχόμενο κόστος βεβαίως, για μικρό αριθμό ετών, μέχρι να επικοινωνηθεί το μήνυμα ότι ο προορισμός είναι πλέον σε λειτουργία.
-Έχουν γίνει ουσιαστικές προσπάθειες και ενέργειες από μεριάς του υφυπουργείου αναφορικά με την προσέλκυση χειμερινών επισκεπτών στην Κύπρο;
-Ο τουρισμός λειτουργεί στη βάση της ελκυστικότητας των θερέτρων και του οικονομικού κινήτρου από πλευράς των επιχειρήσεων. Η κυβέρνηση με το κίνητρο του υπουργείου Εργασίας που σπρώχνει τις επιχειρήσεις να μείνουν ανοικτές και κατά τη χειμερινή περίοδο. Ωστόσο, αυτό εναπόκειται στις επιχειρήσεις να το αξιοποιήσουν. Η επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου, που αποτελεί σταθμό για τον ολόχρονο τουρισμό, απαιτεί και «θυσία» από τις τοπικές επιχειρηματικές κοινότητες. Δυστυχώς λόγω της παρατεταμένης εποχικότητας, έχει εδραιωθεί κουλτούρα εργασίας 7-8 ή 9 μηνών για ορισμένους επιχειρηματίες ή και άλλους ενασχολούμενους με την τουριστική βιομηχανία. Αυτά λειτουργούν ανασταλτικά στην ευρύτερη προσπάθεια για μετάβαση στον ολόχρονο τουρισμό.
Ο ολόχρονος προορισμός υπονοεί την ύπαρξη και άλλων στοιχείων που θα προκαλούν αυξημένη ελκυστικότητα για τη χώρα. Μην ξεχνάμε και την προσπάθεια για τη χάραξη πολιτικής για την κάθοδο θεματικών πάρκων στη χώρα μας, μια πολιτική που έχει ξεκινήσει εδώ και κάποιους μήνες και που ανέλαβε το υφυπουργείο Τουρισμού.
-Έχουμε καταφέρει να προσεγγίσουμε το προφίλ του χειμερινού τουρίστα; Σε ποιες μορφές τουρισμού ποντάρουμε;
-Σύμφωνα με τα στοιχεία της στατιστικής υπηρεσίας, οι επισκέπτες κατά τη χειμερινή περίοδο του 2024-2025, ήταν κατά 23% αυξημένοι σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος, και φέτος ευελπιστούμε σε ακόμη καλύτερα αποτελέσματα. Διαπιστώνεται αυξημένη επισκεψιμότητα από τουρίστες με επίκεντρο τον αθλητικό τουρισμό κατά τη χειμερινή περίοδο. Οι μαραθώνιοι, οι αγώνες τριάθλου και η κάθοδος ομάδων στην Κύπρο για προετοιμασία δρουν ενισχυτικά. Την ίδια ώρα, ο συνεδριακός τουρισμός κινείται προς μια ανοδική πορεία. Στον αντίποδα, ο θρησκευτικός τουρισμός βιώνει μειωμένο ενδιαφέρον λόγω του ότι έχει αλλάξει το τουριστικό μείγμα.
-Έχει διαφοροποιηθεί η πεντάδα των τοπ αγορών μας λόγω της κατάστασης με το Ισραήλ;
-Έχει διαφοροποιηθεί το τοπ πέντε των αγορών που προτιμούν την Κύπρο από το 2022 λόγω της απώλειας της ρωσικής αγοράς. Αν δεν συνέβαινε αυτό που έγινε το 2022, η ρωσική αγορά θα συνέχιζε να είναι δεύτερη αγορά στην Κύπρο κρατώντας κλίνες σε όλα τα τουριστικά θέρετρα, άρα δεν θα έδινε το δικαίωμα σε άλλες αγορές να μεγαλώσουν. Το γεγονός ότι χάθηκε η ρωσική αγορά έδωσε το δικαίωμα στην αγορά της Πολωνίας, την αγορά του Ισραήλ και άλλες να μεγαλώσουν. Η αγορά της Ολλανδίας, της Σουηδίας και της Γερμανίας είναι σε σταθερά ανοδική πορεία. Για τη γερμανική αγορά πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι δεν είναι η αγορά που θα μεγαλώσει κατά 50% από τη μια μέρα στην άλλη αλλά σταδιακά εφόσον ικανοποιούμε τους επισκέπτες και τους τουριστικούς εταίρους. Από το 2019 μέχρι σήμερα έχει μεγαλώσει κατά 50% και από το 2023 έχει μεγαλώσει κατά 25%. Αυτή η πορεία μάς ικανοποιεί και φαίνεται ότι αυτό το έτος ίσως να έχουμε και ένα καινούργιο ρεκόρ αφίξεων σε σχέση με τη γερμανική αγορά. Προσωπικά εκείνο που θα ήθελα να διευκρινίσω, είναι ότι ως αγορά μας ενδιαφέρει τα μέγιστα, και θα κάνουμε ό,τι μπορούμε για να μεγαλώσει περισσότερο.
-Μιλήστε μας για την πρόσφατη προκήρυξη της Μαρίνας Πάφου και τους τρόπους με τους οποίους θα αναβαθμίσει το τουριστικό προϊόν της επαρχίας.
-Το έργο είναι υψηλής σημασίας για τον τουρισμό της χώρας μας. Δεν αποτελεί εξαγγελία πολιτικού χαρακτήρα. Εμείς προχωρήσαμε με τη βολιδοσκόπηση της αγοράς και επικοινωνήσαμε με επενδυτές εντός και εκτός Κύπρου (ευρωπαϊκές εταιρείες και εταιρείες που εδρεύουν στη Μέση Ανατολή και στην Ασία) για να αντιληφθούμε τις απαιτήσεις τους. Θεωρώ ότι υπάρχει ενδιαφέρον. Πρόκειται για ένα μεγάλο έργο, που συμπεριλαμβάνει μαρίνα μεγέθους φιλοξενίας 1.000 σκαφών, με δυνητική δυνατότητα οικοδόμησης ξενοδοχειακής μονάδας ή και ανάπτυξης υποδομής για την υποδοχή κρουαζιερόπλοιων. Εναπόκειται στον επενδυτή τι πλάνο θα καταθέσει. Το επόμενο στάδιο είναι η αξιολόγηση των σχετικών προτάσεων προκειμένου να καταλήξουμε στον επιτυχόντα προσφοροδότη. Ο στόχος που έχει τεθεί είναι το αργότερο μέχρι τον Ιανουάριο του 2027 να έχουμε καταλήξει σε επενδυτή.
To φαινόμενο coolcation χτυπά τις μεσογειακές χώρες
Εκατομμύρια επισκέπτες γυρίζουν την πλάτη σε προορισμούς με υψηλές θερμοκρασίες
-Η κλιματική αλλαγή επηρεάζει άμεσα περιοχές με έντονη τουριστική δραστηριότητα. Πώς προσαρμόζεται η Κύπρος στις νέες συνθήκες;
-Είναι ξεκάθαρο ότι πλέον εκατομμύρια Ευρωπαίοι πολίτες γυρίζουν την πλάτη σε προορισμούς που σημειώνουν υψηλές θερμοκρασίες. Η πρόβλεψή μου είναι ότι τα επόμενα χρόνια ο Ιούλιος και ο Αύγουστος θα εμφανίζουν μειωμένη ζήτηση σε ολόκληρη τη Μεσόγειο όπου υπάρχουν υψηλές θερμοκρασίες. Το φαινόμενο του coolcation άρχισε ήδη να δείχνει τα πρώτα του σημάδια. Εκατομμύρια πολίτες, φαίνεται να προτιμούν προορισμούς με ηπιότερες θερμοκρασίες. Το υφυπουργείο ξεκίνησε ήδη να εφαρμόζει και να ενθαρρύνει δράσεις που οδεύουν προς την πράσινη μετάβαση.
Επιβάλλεται συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων φορέων για την αντιμετώπιση του ζητήματος. Πρέπει να επενδύσουμε στο πράσινο για να αλλάξει και η εικόνα των προορισμών.
-Πότε εκτιμάτε ότι θα επιλυθεί οριστικά το ζήτημα της αδειοδότησης των ξενοδοχείων και τουριστικών καταλυμάτων;
-Το 2019 είχε ληφθεί μια απόφαση στη βάση της οποία για πέντε χρόνια θα δινόταν το δικαίωμα στη βιομηχανία να εξασφαλίσει τις σχετικές άδειες. Η πενταετής αυτή περίοδος, αντί να εκληφθεί ως περίοδος εξασφάλισης αδειών, ουσιαστικά λειτούργησε ως περίοδος χάριτος.
Με την ανάληψη των καθηκόντων μας ως κυβέρνηση, αναλάβαμε δράση επί του θέματος και σήμερα το ποσοστό των αδειοδοτημένων μονάδων έφθασε το 19%, σε σύγκριση με 5% -6% που ήταν τον Μάρτιο του 2023. Την ίδια στιγμή, έχει ψηφιστεί από τη Βουλή μετά από νομοσχέδιο που κατέθεσε το υφυπουργείο σχετικός νόμος, ο οποίος παρέχει περιθώριο στις ξενοδοχειακές επιχειρήσεις να εξασφαλίσουν την κατά νόμο άδεια λειτουργίας μέχρι τα μέσα του 2027. Τονίζεται ότι, στις σχετικές πρόνοιες του τροποποιητικού νόμου, προβλέπονται διατάξεις οι οποίες καλύπτουν τα θέματα ασφάλειας και υγείας.
Από εκεί και πέρα, εναπόκειται στις ίδιες τις μονάδες να προβούν σε εκείνες τις ενέργειες για να εξασφαλίσουν τις σχετικές άδειες. Τονίζω ότι, από πλευράς μας, δεν γίνεται καμία έκπτωση στα θέματα ασφάλειας και υγείας.
-Υπήρξαν αντιδράσεις από τους φορείς αναφορικά με το νέο νομοσχέδιο για τα κέντρα αναψυχής που προωθείται στη Βουλή. Πώς τοποθετείστε;
-Θα ήθελα να ξεκαθαρίσω ότι πριν προωθηθεί στη Βουλή το νομοσχέδιο προηγήθηκε δυο φορές διαβούλευση με τους εμπλεκόμενους φορείς και μάλιστα στη δική μου παρουσία. Διαφάνηκε από την πρώτη στιγμή ότι θα υπήρχαν αντιδράσεις, με τη συζήτηση να εστιάζεται γύρω από τα ωράρια.
Για τη διαμόρφωσή τους, λήφθηκε υπόψη με σοβαρότητα το κεκτημένο, οι τρέχουσες τάσεις της αγοράς, το θέμα του διεθνούς ανταγωνισμού και το πρόβλημα της ηχορύπανσης.
Το θέμα για εμάς ήταν να προχωρήσει το νομοσχέδιο, επειδή θεωρούμε ότι απαιτείται εκσυγχρονισμός στον χώρο της εστίασης και διασκέδασης, ο οποίος είναι εφικτό να προκύψει με μία νέα νομοθετική ρύθμιση.
Προσωπικά θεωρώ ότι είναι πλέον αναχρονιστικό εν έτει 2025 οι επιχειρήσεις εστίασης να επιβάλλεται να προσκομίζουν τιμοκαταλόγους προς έγκριση, σε μία εποχή που κυριαρχεί ως τάση η επιλογή και το σερβίρισμα παρασκευών από φρέσκα υλικά, σε μία εποχή που η κυρίαρχη τάση είναι οι εναλλαγές στα προσφερόμενα είδη σε τακτά χρονικά διαστήματα, σε μία εποχή που η ευελιξία γενικότερα έχει μεγάλη αξία.
Αναχρονιστικό είναι επίσης να κατηγοριοποιούνται οι επιχειρήσεις με βάση τα προσφερόμενα είδη και πολλά άλλα.
