Του Αντρέα Κημήτρη
«Δεν θέλουμε μια αστυνομοκρατούμενη φορολογική μεταρρύθμιση», δηλώνει στην «Κ» ο υπουργός Οικονομικών Μάκης Κεραυνός στον απόηχο της έντασης που έχει προκύψει για το θέμα ανάμεσα σε κυβέρνηση και πολιτικές δυνάμεις. Αναφερόμενος στο θέμα των επιπρόσθετων εργαλείων που παραχωρούνται στον έφορο Φορολογίας, τα οποία ερμηνεύτηκαν από κόμματα ως υπερεξουσίες, ο κ. Κεραυνός επισημαίνει ότι η κυβέρνηση αντιλαμβάνεται τις ανησυχίες των κομμάτων και ότι υπάρχουν πράγματα που μπορούν να διορθωθούν. «Πάω στη συνάντηση με τους πολιτικούς αρχηγούς στις 15 Σεπτεμβρίου με εισηγήσεις που θα βελτιώσουν το κλίμα», τονίζει ο υπουργός Οικονομικών. Ο κ. Κεραυνός σημειώνει ότι η ετοιμασία του κρατικού προϋπολογισμού για το 2026 είναι σε τελικό στάδιο και ότι το αργότερο μέχρι τις 17 Σεπτεμβρίου θα πρέπει να εγκριθεί από το Υπουργικό Συμβούλιο και στη συνέχεια να κατατεθεί στη Βουλή για συζήτηση και ψήφιση.
–Απ’ ό,τι φαίνεται και η φορολογική μεταρρύθμιση εξελίσσεται σε πεδίο πολιτικής αντιπαράθεσης. Σας ανησυχεί αυτό;
–Βεβαίως με ανησυχεί, γιατί βρισκόμαστε σε έντονη προεκλογική περίοδο και υπάρχει κλίμα λαϊκισμού. Γι’ αυτό έκανα και τη δήλωση ότι αν η πρόταση τύχει τέτοιας διαφοροποίησης που να αλλάζει η φιλοσοφία, τότε θα την αποσύρω. Και βλέπω τίτλους «ο Κεραυνός βάζει θηλιά στη Βουλή», «ο Κεραυνός απειλεί». Τι πιο ορθολογικό από αυτό που είπα; Αν ένας υπουργός νιώθει ότι η πρόταση όπως έχει διαφοροποιηθεί δεν εξυπηρετεί τον σκοπό, τότε πώς είναι δυνατόν να την προωθήσει; Όμως θέλω να σημειώσω ότι από τις καθημερινές επαφές που έχουμε ως υπουργείο Οικονομικών με τις πιο αρμόδιες οργανώσεις όπως είναι το ΚΕΒΕ, η ΟΕΒ, η TechIsland, ακόμα και το ΧΑΚ και με άλλους παράγοντες διαπιστώνεται μεγάλη σύγκλιση, ασχέτως τι λένε κάποιοι κομματικοί.
–Πέραν της αντιπολίτευσης, φαίνεται πως και συγκυβερνώντα κόμματα έχουν επιφυλάξεις. Είναι και αυτές οι αντιδράσεις στο πλαίσιο προεκλογικών σκοπιμοτήτων;
–Σε μια προεκλογική περίοδο, όταν αρχίσει ο ένας να κάνει έντονες δηλώσεις, ακολουθούν και οι υπόλοιποι.
–Αν, όμως, χρειαστεί να αποσύρετε την πρόταση για τη φορολογική μεταρρύθμιση, σημαίνει ότι ανατρέπεται και το χρονοδιάγραμμα για εφαρμογή της από πρώτη Ιανουαρίου 2026.
–Παραμένει στόχος η εφαρμογή της μεταρρύθμισης από 1η Ιανουαρίου 2026 και υπάρχει αισιοδοξία ότι δεν θα υπάρξουν τέτοιες αντιδράσεις στη Βουλή που να ανατρέπουν τον σχεδιασμό της κυβέρνησης.
–Ευελπιστείτε ότι οι επιφυλάξεις των κομμάτων θα απαντηθούν από εσάς στη συνάντηση που θα έχετε με τους πολιτικούς αρχηγούς στις 15 Σεπτεμβρίου;
–Πρωτίστως, πάω στη συνάντηση για να ακούσω τους αρχηγούς για να εντάξουμε στη μεταρρύθμιση οτιδήποτε θετικό μπορεί να μας έχει διαφύγει. Έχω, όμως, υπόψη και εισηγήσεις που θα κάνω για να βελτιώσουν το όλο κλίμα.
–Ένα από τα ζητήματα που προκαλεί αντιδράσεις είναι τα επιπρόσθετα εργαλεία που δίνονται στον έφορο Φορολογίας για να αντιμετωπιστεί το δημοσιονομικό κόστος που φαίνεται να προκύπτει από την πρόταση για τη φορολογική μεταρρύθμιση. Κόμματα αντιδρούν, κάνοντας λόγο για υπερεξουσίες που δεν μπορούν να γίνουν αποδεκτές, ενώ έγινε λόγος μέχρι και για φοροτρομοκρατία.
–Δεν θέλουμε μια αστυνομοκρατούμενη φορολογική μεταρρύθμιση. Αντιλαμβανόμαστε τις ανησυχίες των κομμάτων, υπάρχουν πράγματα που μπορούν να διορθωθούν, τα έχουμε επεξεργαστεί και είμαι βέβαιος ότι θα αντιμετωπίσουμε τις επιφυλάξεις τους.
–Μπορείτε να δώσετε ένα παράδειγμα;
–Πείτε ότι μια εταιρεία δεν εκδίδει αποδείξεις και παίρνει μια επιστολή από το Τμήμα Φορολογίας ότι σε 10 μέρες πρέπει να συμμορφωθεί και δεν συμμορφώνεται. Ακολούθως λαμβάνει νέα επιστολή και πάλι δεν συμμορφώνεται και ξανά το ίδιο. Αν το Τμήμα Φορολογίας καταφύγει στο δικαστήριο για αναστολή λειτουργίας αυτής της εταιρείας, δεν θεωρώ ότι αυτό είναι υπερεξουσία στον έφορο Φορολογίας. Όμως, αφήστε να τα δούμε όλα αυτά αναλυτικά με τις πολιτικές δυνάμεις.
–Γιατί να μην υπάρξει επαναφορά του φόρου ακινήτων αλλά με τρόπο που να μην πλήττεται η μεσαία τάξη και τα χαμηλότερα εισοδηματικά στρώματα και επαναφορά της επιβολής τέλους μόνο για τις μεγάλες εταιρείες;
–Έχουμε μελετήσει την επαναφορά φόρου ακίνητης ιδιοκτησίας αλλά δεν την έχουμε συμπεριλάβει στην πρότασή μας. Η ανάπτυξη της οικονομίας τα τελευταία χρόνια βασίστηκε και στηρίζεται ακόμη εν πολλοίς στον τομέα ανάπτυξης γης και δεν θέλουμε αυτή τη στιγμή να βάλουμε εμπόδια. Επίσης είναι ένα πολύπλοκο θέμα για τα κυπριακά δεδομένα. Υπάρχουν κληρονομικά οικόπεδα, που δεν υπάρχει δυνατότητα αξιοποίησης. Πρέπει να μπουν κριτήρια, εμπλοκή κτηματολογίου και διάφορα άλλα. Αυτό όμως δεν μας αποτρέπει μελλοντικά, όταν συμπληρωθούν οι προσπάθειες για διαφοροποίηση του αναπτυξιακού μας μοντέλου να ξαναδούμε το θέμα. Σε ό,τι αφορά το τέλος εταιρειών είναι κάτι που πρόσφατα καταργήθηκε και θεωρούμε ότι δεν είναι δόκιμο να επανέλθει, την ώρα μάλιστα που αυξάνουμε τη φορολογία για τις επιχειρήσεις.
–Ένα άλλο ζήτημα που αναμένεται να τεθεί στη Βουλή είναι και το ύψος του αφορολόγητου που ο κ. Χριστοδουλίδης προεκλογικά δεσμεύτηκε να το αυξήσει στις 24-25.000 ευρώ και τελικά έφερε κάτι εντελώς διαφορετικό.
–Έχουμε το πιο υψηλό αφορολόγητο σε όλη την Ευρώπη στις 19.500 ευρώ. Τώρα με τη μεταρρύθμιση το αυξάνουμε στις 20.500. Είμαστε πρωταθλητές στην Ευρώπη σε αυτό τον τομέα! Και με τις πρόσθετες παροχές στα φυσικά πρόσωπα που περιλαμβάνονται στην πρότασή μας, το αφορολόγητο αυξάνεται ακόμη περισσότερο και μπορεί να φθάσει και στις 30.000 ευρώ. Άρα η εξαγγελία υλοποιείται με έναν τρόπο περισσότερο επικεντρωμένο στην οικογένεια και στην υπογεννητικότητα.
–Άρα δεν τίθεται θέμα να δεχθείτε περαιτέρω αύξηση του αφορολόγητου από τις 20.500.
–Κοιτάξτε, με τις 19.500 το 45% των εργαζομένων δεν φορολογείται. Με τις 20.500 πλησιάζουμε το 55% και το 60% που δεν θα φορολογείται. Αν θέλουμε να αυξήσουμε και άλλο το αφορολόγητο, τότε το 70% των εργαζομένων δεν θα φορολογείται. Δεν υπάρχει άλλη χώρα στην Ευρώπη στην οποία να συμβαίνει κάτι τέτοιο και να μπορεί να επιβιώνει οικονομικά.
–Είναι έτοιμος ο κρατικός προϋπολογισμός για το 2026;
–Είμαστε στο τελικό στάδιο προετοιμασίας του κρατικού προϋπολογισμού για το 2026. Το αργότερο μέχρι τις 17 Σεπτεμβρίου θα πρέπει να εγκριθεί από το Υπουργικό Συμβούλιο και στη συνέχεια να κατατεθεί στη Βουλή για συζήτηση και ψήφιση. Μέσα από τον προϋπολογισμό φαίνεται η διατήρηση της ανθεκτικότητας της οικονομίας, η ενίσχυση της επιχειρηματικότητας και η προώθηση αναπτυξιακών έργων. Αυτά δείχνουν και σημαντικοί δείκτες της οικονομίας, καθώς ο ρυθμός ανάπτυξης για το 2025 είναι στο 3,1%, η ανεργία στο 4,7% και η Κύπρος κατέγραψε τον χαμηλότερο ετήσιο πληθωρισμό μεταξύ των χωρών της Ευρωζώνης. Είναι και πάλι πλεονασματικός προϋπολογισμός για να μπορέσουμε να μειώσουμε το δημόσιο χρέος στο 57% τέλος του 2025. Αυτό θα μας δώσει τη δυνατότητα από τις αρχές του 2026 να απελευθερώσουμε σοβαρές οικονομικές δυνάμεις για να ενισχύσουμε και την άμυνα που είναι πλέον μια γενική απαίτηση της Ε.Ε. λόγω των γεωπολιτικών εξελίξεων.
–Ποια είναι τα σημαντικότερα αναπτυξιακά έργα που υπάρχουν στον προϋπολογισμό;
–Υπάρχουν μεγάλα έργα, κάποια συνεχίζονται, κάποια είναι καινούργια. Ενδεικτικά αναφέρω το νέο Κυπριακό Μουσείο, το σχέδιο «ΚτίΖΩ» για το οποίο δώσαμε έγκριση πρόσφατα να αγοραστεί γη από τον ΚΟΑΓ για να κτιστούν πρόσθετες κατοικίες, το νέο κέντρο φιλοξενίας αιτητών ασύλου «Λίμνες» στη Μενόγεια, το νέο κτίριο Φυλακών, νέοι δρόμοι και επόμενες φάσεις δρόμων που είναι σε εξέλιξη και άλλα.
–Πέρυσι συζητούσαμε για την ανάγκη συγκράτησης του κρατικού μισθολογίου και γινόταν συζήτηση για σχετική μελέτη του ΔΝΤ. Έγιναν διορθώσεις σχετικά με αυτό το θέμα;
–Γίνονται συνεχώς προσπάθειες βελτίωσης, έτσι το κόστος του κρατικού μισθολογίου φέτος θα είναι το ίδιο με το περυσινό. Έχουμε και πρόσθετες μελέτες πέραν από αυτήν του ΔΝΤ, τις οποίες αξιολογούμε για να προβούμε σε ενέργειες συγκράτησης του κόστους του κρατικού μισθολογίου.
–Ένα σημαντικό κεφάλαιο γι’ αυτό το θέμα είναι και η ΑΤΑ. Πού βρίσκονται οι συζητήσεις;
–Είναι ακόμη σε εξέλιξη η συζήτηση για το θέμα μεταξύ του υπουργείου Εργασίας και των κοινωνικών εταίρων. Δεν φαίνεται να υπάρχει κάτι συγκεκριμένο αυτή τη στιγμή για να μπορεί να γίνει κοστολόγηση.
–Το ζήτημα είναι να μην καταλήξουν κάπου και μετά να σας το πουν, όπως έγινε την προηγούμενη φορά, αλλά το υπουργείο Οικονομικών να παρακολουθεί την εξέλιξη των διαπραγματεύσεων και να θέτει το οικονομικό πλαίσιο εντός του οποίου μπορεί να υπάρξει συμφωνία.
–Το υπουργείο Εργασίας είναι σε επαφή με το υπουργείο Οικονομικών και υπάρχει συνεργασία και η όποια συμφωνία πρέπει να είναι εντός του πλαισίου της δημοσιονομικής πειθαρχίας και της ανθεκτικότητας της οικονομίας.
–Τι θα γίνει με τη μείωση του ΦΠΑ στο ρεύμα από 19% σε 9% που λήγει μέσα στο 2026; Θα συνεχιστεί;
–Πρέπει να παραταθεί καθώς δεν έχουμε ακόμη αντιμετωπίσει αποτελεσματικά το θέμα του κόστους της ηλεκτρικής ενέργειας.
Δύο μελέτες δείχνουν ότι το έργο GSI δεν είναι βιώσιμο
–Η συζήτηση για την ηλεκτρική διασύνδεση Κύπρου-Κρήτης πάει και έρχεται συνεχώς. Είναι ή δεν είναι βιώσιμο το έργο GSI;
–Όπως έχω δηλώσει, έχω ενώπιόν μου δύο μελέτες από ανεξάρτητους και σοβαρούς οργανισμούς, οι οποίες καταλήγουν στο ότι αυτό το έργο δεν είναι βιώσιμο, με τους συγκεκριμένους όρους.
–Άρα γιατί το συζητάμε ακόμη;
–Η συζήτηση γίνεται γιατί το έργο είναι πολύπλοκο με οικονομική, τεχνική και γεωπολιτική πτυχή. Θα ήθελα επίσης να σημειώσω και κάτι άλλο. Έχει από το 2010 που συζητείται αυτό το έργο και χαρακτηρίζεται ευρωπαϊκό, καθώς η Κομισιόν αποφάσισε να το χρηματοδοτήσει με 650 εκατομμύρια. Το ερώτημα που θέτω είναι γιατί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, που διαθέτει κονδύλια υπό αυστηρούς όρους και συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα, μετά από τόσα χρόνια δεν διερωτάται γιατί δεν έγινε αυτό το έργο;
–Τι θα γίνει με τις πληρωμές; Υπάρχει απόφαση για καταβολή 25 εκατομμυρίων και σχετική πρόβλεψη στον κρατικό προϋπολογισμό.
–Με τα σημερινά οικονομικά, τεχνικά και γεωπολιτικά δεδομένα που χαρακτηρίζουν το έργο, η πληρωμή του ποσού των 25 εκατομμυρίων δεν είναι μια απλή υπόθεση. Χρειάζεται πρώτα η διασφάλιση κάποιων σοβαρών παραμέτρων.
–Γίνεται δημόσια συζήτηση για ενδεχόμενο ανασχηματισμό στην κυβέρνηση. Εσείς αισθάνεστε ότι έχετε ολοκληρώσει τον κύκλο σας στο υπουργείο Οικονομικών και την κυβέρνηση Χριστοδουλίδη;
–Δεν είναι θέμα κύκλων και η προσφορά στα κοινά δεν έχει όρια γιατί οι εξελίξεις και οι ανάγκες σε μια διακυβέρνηση είναι συνεχείς. Απ’ εκεί και πέρα είναι θέμα που αφορά τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, ως συνταγματικό του δικαίωμα.
–Πρόσφατα ο κ. Χριστοδουλίδης ανακοίνωσε ότι θα παραχωρεί τη σύνταξή του σε συγκεκριμένα ιδρύματα για όσο θα είναι Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Έτσι τέθηκε το ερώτημα, τι θα κάνουν κυβερνητικά στελέχη που επίσης λαμβάνουν σύνταξη και μισθό. Σκέφτεστε να πράξετε κάτι αντίστοιχο;
–Είναι προσωπικό ζήτημα η διαχείριση της νόμιμα κατοχυρωθείσας σύνταξης και θα συνεχίσω όπως μέχρι τώρα να την αξιοποιώ όπως εγώ νιώθω, μακριά από δημοσιότητες.
–Η Γαλλία, μια μεγάλη ευρωπαϊκή οικονομία, φαίνεται να οδεύει προς το ΔΝΤ λόγω οικονομικών προβλημάτων. Επηρεαζόμαστε καθ’ οιονδήποτε τρόπο;
–Δυστυχώς, και η Γαλλία και η Γερμανία, δύο μεγάλες ευρωπαϊκές οικονομίες, περνούν από μια οικονομική κρίση. Θα έλεγα ότι επηρεαζόμαστε έμμεσα. Όταν υπάρχει οικονομική κρίση σε μια ευρωπαϊκή χώρα από την οποία θέλουμε να έχουμε τουρίστες τα πράγματα γίνονται πιο δύσκολα. Περαιτέρω, όταν λαμβάνουμε αποφάσεις σε επίπεδο Ε.Ε. είτε για αύξηση δαπανών στο πλαίσιο του νέου δημοσιονομικού πλαισίου ή για την άμυνα και οι μεγάλες χώρες έχουν αυτές τις δυσκολίες, αντιλαμβάνεστε ότι διαφοροποιούνται και οι ανάλογες αποφάσεις.
