Της Δωρίτας Γιαννακού
Η Επιτροπή Προστασίας του Ανταγωνισμού (ΕΠΑ) εντοπίζει, διερευνά και τιμωρεί τυχόν παράνομες συμπράξεις μεταξύ ανταγωνιστών, εφόσον επενεργούν στον πυρήνα του ελεύθερου ανταγωνισμού, τόνισε η πρόεδρός της Εύα Παντζιαρή. Όπως διευκρίνισε η πρόεδρος της ΕΠΑ, για στοιχειοθέτηση παράβασης της δεσπόζουσας θέσης εταιρειών στην αγορά πρέπει να διαφανεί ότι ο παραβάτης καταχράται τη δεσπόζουσα θέση του.
Η Επιτροπή δεν μπορεί να πει στους παίκτες της αγοράς πώς να τιμολογούν τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες τους, μπορεί όμως να παρέμβει σε περίπτωση που η τιμολόγησή τους είναι επί παραδείγματι καταχρηστική, επισημαίνει η κα Παντζιαρή.
Υπάρχουν περιπτώσεις που η Επιτροπή επέβαλε διοικητικά πρόστιμα επί τη βάσει της τιμολογιακής πολιτικής μίας επιχείρησης.
-Πόσο σημαντικός είναι ο ρόλος της Επιτροπής στις συγχωνεύσεις και εξαγορές των εταιρειών για τον ανταγωνισμό στην Κύπρο;
-Η Επιτροπή είναι αρμόδια για την εξέταση πράξεων όπως συγχωνεύσεων και εξαγορών εφόσον συντρέχουν συγκεκριμένες προϋποθέσεις. Ο ρόλος της Επιτροπής είναι εξαιρετικά κομβικός, καθώς μέσα από την ανάλυση και αξιολόγηση που διενεργεί κατά περίπτωση διασφαλίζει ότι τέτοιου είδους πράξεις δεν επηρεάζουν αρνητικά τη λειτουργία του αποτελεσματικού ανταγωνισμού στην αγορά. Σημαντικό μέρος των αρμοδιοτήτων της Επιτροπής αποτελεί η διερεύνηση παράνομων συμπράξεων, κάτι που απαγορεύεται τόσο από την εθνική όσο και από την ευρωπαϊκή νομοθεσία περί ανταγωνισμού. Σε αυτό το πλαίσιο η Επιτροπή προβαίνει, μεταξύ άλλων, στη διερεύνηση τυχόν παράνομων συμπράξεων μεταξύ ανταγωνιστών, οι οποίες αποτελούν μία από τις σοβαρότερες μορφές παραβάσεων του δικαίου του ανταγωνισμού εν γένει, εφόσον επενεργούν στον πυρήνα του ελεύθερου ανταγωνισμού. Επομένως, η Επιτροπή εντοπίζει, διερευνά και τιμωρεί τέτοιου είδους πρακτικές. Πρέπει να γίνει κατανοητό στην κοινή γνώμη ότι ως προς τις συγκεντρώσεις επιχειρήσεων εντός της Κυπριακής Δημοκρατίας, η Επιτροπή ενεργεί ex-ante, κάτι το οποίο σημαίνει ότι δρα πριν την ολοκλήρωση και τη θέση σε ισχύ μία πράξης συγκέντρωσης και ελέγχει κατά πόσο αυτή είναι ικανή να επηρεάσει τη δομή της αγοράς με τρόπο αρνητικό.
Εξαγορές από Ελλάδα
-Ποια η άποψή σας αναφορικά με την εξαγορά πολλών εταιρειών σε διάφορους τομείς από εταιρείες ελληνικών συμφερόντων; Εκτιμάτε ότι ενδέχεται να υπάρξει κίνδυνος από αυτή την εξάρτηση της αγοράς από την Ελλάδα;
-Η Επιτροπή δεν μπορεί να εκφράζει απόψεις για ζητήματα πολιτικής. Εφόσον κριθεί ότι μία πράξη συγκέντρωσης είναι σύννομη, τότε η Επιτροπή είναι υποχρεωμένη να την εγκρίνει χωρίς να εμφιλοχωρήσουν στην κρίση της ζητήματα πολιτικής. Όσον δε αφορά την αναφορά σας στην Ελλάδα, ως ένα γενικό σχόλιο θα ήθελα να σημειώσω ότι η αλληλοδιείσδυση επιχειρήσεων εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι κάτι που επιδιώκει η ίδια η Ένωση ως πολιτική της.
-Πώς προστατεύονται οι καταναλωτές από αθέμιτες εμπορικές πρακτικές που οδηγούν σε αύξηση τιμών;
-Θα ήθελα καταρχάς να διευκρινίσω ότι η Επιτροπή δεν λειτουργεί ως αγορανομία και άρα δεν αποτελεί αρμοδιότητά της να παρακολουθεί και να ελέγχει το ύψος των τιμών στην αγορά, αν και αυτό μπορεί να γίνει στο πλαίσιο εξέτασης κάποιας πιθανολογούμενης παράβασης του Νόμου. Κύριες αρμοδιότητες τις Επιτροπής στο κομμάτι του δικαίου του ελεύθερου ανταγωνισμού είναι να διερευνά περιπτώσεις παράνομων συμπράξεων μεταξύ ανταγωνιστών και καταχρηστικής εκμετάλλευσης δεσπόζουσας θέσης. Η Επιτροπή δηλαδή δρα με τρόπο παρεμβατικό και όχι κανονιστικό. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή δεν μπορεί να πει στους παίκτες της αγοράς πώς να τιμολογούν τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες τους, μπορεί όμως να παρέμβει σε περίπτωση που η τιμολόγησή τους είναι επί παραδείγματι καταχρηστική. Συνεπώς, οι καταναλωτές προστατεύονται εμμέσως από το δίκαιο του ελεύθερου ανταγωνισμού, εφόσον πολλές από τις απαγορευμένες πρακτικές που εξετάζει η Επιτροπή αφορούν παραβατικές πρακτικές που πιθανώς να οδηγήσουν σε αύξηση τιμών στην αγορά. Υπάρχουν και περιπτώσεις που ο καταναλωτής προστατεύεται και πιο άμεσα, όπως στην περίπτωση της υπερβολικής τιμολόγησης από δεσπόζουσα επιχείρηση, κάτι το οποίο αποτελεί παράνομη πρακτική.
-Ποια είναι η διαδικασία κατάθεσης επίσημης καταγγελίας για αντι-ανταγωνιστική τιμολόγηση;
-Οι καταγγελίες υποβάλλονται γραπτώς προς την Επιτροπή και υπογράφονται από τον καταγγέλλοντα ή εξουσιοδοτημένο δικηγόρο ή αντιπρόσωπο του καταγγέλλοντα. Η καταγγελία για να μπορεί να γίνει αποδεκτή από την Επιτροπή πρέπει να περιέχει κατά το δυνατόν, όλες τις πληροφορίες του Παραρτήματος του περί της Προστασίας του Ανταγωνισμού Νόμου του 2022. Οι καταγγελίες που υποβάλλονται στην Επιτροπή θα πρέπει να είναι τεκμηριωμένες και να εμπεριέχουν συγκεκριμένα απτά στοιχεία σε σχέση με τις συμπεριφορές που καταγγέλλονται.
Επιβολή προστίμων
-Υπάρχουν περιπτώσεις που επιβλήθηκαν πρόστιμα για αυξήσεις τιμών τα τελευταία 2 χρόνια; Μπορείτε να δώσετε παραδείγματα;
-Προφανώς υπάρχουν περιπτώσεις που η Επιτροπή επέβαλε διοικητικά πρόστιμα επί τη βάσει της τιμολογιακής πολιτικής μίας επιχείρησης. Ένα πρόσφατο παράδειγμα είναι η Απόφαση της Επιτροπής επί της αυτεπάγγελτης έρευνα εναντίον της Τσιμεντοποιίας Βασιλικού, που αφορούσε την περίοδο από το 2013 μέχρι τις 31/08/2018, με την οποία η Επιτροπή επέβαλε διοικητικό πρόστιμο ύψους πέντε εκατομμυρίων εβδομήντα χιλιάδων και εννιακοσίων πενήντα ευρώ (€5.070.950) λόγω της επιβολής υπερβολικής τιμολόγησης από μέρους της.
- Έχετε ενώπιόν σας καταγγελίες ότι εταιρείες κάνουν κατάχρηση της δεσπόζουσας θέσης τους;
-Η εξέταση υποθέσεων κατάχρησης δεσπόζουσας θέσης ανήκει στις αρμοδιότητες της Επιτροπής και συνεπώς κατά καιρούς υπάρχουν τέτοιες περιπτώσεις ενώπιον της Επιτροπής. Θα ήθελα να καταστήσω σαφές ότι η κατοχή δεσπόζουσας θέσης ακόμα και η ύπαρξη μονοπωλίου, η οποία αποτελεί μία ακραία μορφή δεσπόζουσας θέσης, από μόνη της δεν αρκεί για τη στοιχειοθέτηση παράβασης. Σύμφωνα με τον νόμο και τη σχετική νομολογία, ο παραβάτης θα πρέπει να καταχράται τη δεσπόζουσα θέση του. Βέβαια, θα ήθελα να σημειώσω ότι ο κάτοχος δεσπόσας θέσης έχει αυτό που ονομάζει η νομολογία των Ευρωπαϊκών Δικαστηρίων «ειδική ευθύνη» να μην εκμεταλλευτεί τη θέση ισχύος του επί ζημία των ανταγωνιστών ή των πελατών του.
Υποστελέχωση
-Από πλευράς ανθρώπινου δυναμικού και πόρων θεωρείτε ότι ως Επιτροπή έχετε αυτά που χρειάζεστε για να κάνετε σωστά τη δουλειά σας;
-Θεωρώ ότι η Επιτροπή θα μπορούσε να αποδώσει πολύ πιο αποτελεσματικά αν ενισχυόταν σε επίπεδο ανθρώπινου δυναμικού και πόρων. Πρέπει να καταστεί απολύτως σαφές ότι ο ρόλος της Επιτροπής είναι πολύ σημαντικός για την κυπριακή οικονομία, τις επιχειρήσεις και τους καταναλωτές και για να μπορέσει η Επιτροπή να ανταποκριθεί με ακόμα μεγαλύτερη επιτυχία στο έργο της θα πρέπει να έχει στη διάθεσή της όλους τους αναγκαίους πόρους. Προς τούτο προβαίνουμε σε διαβήματα προς αρμόδιους φορείς με σκοπό την περαιτέρω ενίσχυσή μας.
-Υπάρχει ανεξαρτησία της Επιτροπής από πολιτικές παρεμβάσεις;
-Η Επιτροπή αποτελεί Ανεξάρτητη Διοικητική Αρχή της Δημοκρατίας και δεν δέχεται πολιτικές παρεμβάσεις στο έργο της. Η πεμπτουσία της δράσης της Επιτροπής είναι να μελετά τα ενώπιόν της δεδομένα με τρόπο αμερόληπτο και να ασκεί κρίση μόνο επί αντικειμενικών στοιχείων, αποσκοπώντας στην εύρυθμη λειτουργία της ανταγωνιστικής αγοράς προς όφελος εν τέλει του Κύπριου καταναλωτή. Σε αυτό το πλαίσιο πρέπει να σημειωθεί ότι βρίσκεται ενώπιον της Βουλής των Αντιπροσώπων και ο Κώδικας Δεοντολογίας της Επιτροπής.
