Kathimerini.gr
Κανονικά ένας πόλεμος ανάμεσα στο Ισραήλ και το Ιράν θα οδηγούσε σε εκτόξευση του δολαρίου, του ασφαλούς καταφυγίου στο οποίο στρέφονται οι επενδυτές αναζητώντας την ασφάλεια και τη ρευστότητα του κύριου αποθεματικού νομίσματος. Την Παρασκευή, όμως, δεν συνέβη αυτό. Η αντίδραση του δολαρίου στον πόλεμο Ισραήλ – Ιράν ήταν σχεδόν αμελητέα. Ο δείκτης του δολαρίου έναντι των άλλων μεγάλων νομισμάτων δεν υπερέβη άνοδο κατά 0,25%. Και φαίνεται ακόμη πιο αμελητέα, δεδομένου ότι την Παρασκευή το αμερικανικό νόμισμα ξεκινούσε από το χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων τριάμισι ετών, καθώς έχει υποτιμηθεί κατά 10% τους τελευταίους 12 μήνες. Και όμως, ένα τόσο μείζον γεωπολιτικό σοκ δεν προκάλεσε παρά μια οριακή ενίσχυσή του.
Για να έχουμε ένα μέτρο σύγκρισης, ας θυμηθούμε πως στον πόλεμο Ισραήλ – Λιβάνου το 2006 το δολάριο ενισχύθηκε περισσότερο από 2% μέσα στην πρώτη εβδομάδα, όπως και την εβδομάδα μετά την εισβολή του Ισραήλ στον Νότιο Λίβανο πέρυσι. Η χλιαρή αντίδρασή του αυτή τη φορά ενισχύει το επιχείρημα ότι οι επενδυτές επανεξετάζουν την έκθεσή τους στο αμερικανικό νόμισμα εξαιτίας της ανορθόδοξης πολιτικής του Ντόναλντ Τραμπ. Χθες υποχώρησε ελαφρώς, ενώ οι αγορές επανέρχονταν σε ισορροπία, στην αρχή μιας εβδομάδας γεμάτης με συνεδριάσεις κεντρικών τραπεζών. Το δολάριο ιστορικά υπήρξε ένα από τα σημαντικότερα καταφύγια σε περιόδους βραχυπρόθεσμης αστάθειας εξαιτίας γεωπολιτικών κινδύνων, όπως ο χρυσός και το πετρέλαιο, σύμφωνα με έρευνα του Τζο Σέιντλ οικονομολόγου της JPMorgan Private Bank. Οπως άλλωστε διατύπωσε απλά δημοσίευμα της Εφημερίδας Νομισματικών Οικονομικών, «το δολάριο είναι ένα νόμισμα ασφαλές καταφύγιο και ανατιμάται όταν αυξάνονται οι κίνδυνοι». Αυτή είναι η τάση από τη «θεμελιώδη ασυμμετρία που χαρακτηρίζει ένα παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα επικεντρωμένο γύρω από το δολάριο», μια τάση που καλλιεργήθηκε μέσα στην πορεία πολλών δεκαετιών.
Το δολάριο αντιπροσωπεύει σχεδόν το 60% των παγκόσμιων αποθεματικών ύψους 12 τρισ. δολ., με το ευρώ που το ανταγωνίζεται να αντιπροσωπεύει μόλις το 20%. Σχεδόν τα 2/3 του παγκόσμιου χρέους είναι σε δολάρια και σχεδόν το 90% των συναλλαγών σε συνάλλαγμα ανά τον κόσμο. Ολα αυτά συνεπάγονται ότι διαπραγματευτές, χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, επιχειρήσεις, καταναλωτές και κυβερνήσεις πρέπει να έχουν έκθεση στο δολάριο περισσότερη από οποιοδήποτε άλλο νόμισμα, όποια κι αν είναι η κατεύθυνση της εκάστοτε κυβέρνησης των ΗΠΑ. Οπως, όμως, επεσήμαναν το Σάββατο αναλυτές της Westpac, οι «διαρθρωτικοί» κίνδυνοι που απειλούν το δολάριο αυξάνονται όπως αυξάνεται η ανησυχία για τη δημοσιονομική κατάσταση της Ουάσιγκτον και για την πολιτική αβεβαιότητα που υπονομεύει την «εικόνα του ως ασφαλούς καταφυγίου». Οι επενδυτές προσπαθούν τώρα να λάβουν μέτρα προστασίας έναντι της μεγάλης έκθεσής τους στο δολάριο και αυτά τα μέτρα είναι τα περισσότερα που έχουν ληφθεί ποτέ. Αν αυτό υπονομεύσει τη ζήτηση για δολάρια, που ενστικτωδώς αυξάνεται σε περιόδους αιφνίδιας γεωπολιτικής έντασης, αβεβαιότητας και αστάθειας, τότε μπορεί να ανατραπεί η εικόνα που θεωρούμε δεδομένη για το δολάριο.
Δηλαδή μπορεί να διαψευσθεί η θεωρία ότι το δολάριο ανατιμάται σε περιόδους μεγάλων πιέσεων στις χρηματαγορές, καθώς και σε περιόδους μεγάλου κινδύνου εν μέσω παγκόσμιας ανάπτυξης και αισιοδοξίας από πλευράς των επενδυτών. Πρόκειται για την ιδέα που διατύπωσε εδώ και περισσότερο από 20 χρόνια ο Στίβεν Τζεν, αναλυτής συναλλάγματος και σήμερα διαχειριστής σε επενδυτικό fund.
