Της Δωρίτας Γιαννακού
Περιορίστηκαν φέτος οι καλοκαιρινές έξοδοι για φαγητό και διασκέδαση στην Κύπρο επιβεβαιώνοντας τη νέα τάση για στροφή προς το φαγητό στο σπίτι και παράλληλα επιφέροντας απώλειες για τους τομείς της εστίασης και της διασκέδασης.
Η στροφή προς το φαγητό στο σπίτι, το delivery και τα all inclusive πακέτα έχουν περιορίσει δραστικά τις εξόδους για φαγητό. Ο εγχώριος τουρισμός εξακολουθεί να «σώζει την παρτίδα», ωστόσο οι επαγγελματικοί φορείς προειδοποιούν ότι χωρίς στοχευμένα μέτρα στήριξης και αναδιάρθρωση του πλαισίου λειτουργίας, ο τομέας θα συνεχίσει να υποφέρει.
Η φετινή τουριστική περίοδος, παρά τους αριθμούς ρεκόρ σε αφίξεις και έσοδα που σημείωσε, ανέδειξε ταυτόχρονα μια νέα τάση για τον τομέα της εστίασης και της διασκέδασης σύμφωνα με την οποία ολοένα και περισσότεροι τουρίστες αλλά και ντόπιοι επιλέγουν να καταναλώνουν φαγητό εντός των τουριστικών τους καταλυμάτων, περιορίζοντας τις εξόδους για φαγητό. Η αύξηση των Airbnb, τα all inclusive πακέτα και οι ανατιμήσεις στα καταναλωτικά αγαθά και τις υπηρεσίες οδήγησαν σε μειωμένο τζίρο για τις επιχειρήσεις εστίασης. Παρά την καλή απόδοση του Αυγούστου, ο κλάδος εκφράζει έντονες ανησυχίες για τον χειμώνα, ενώ επαγγελματικοί φορείς ζητούν στήριξη και μέτρα για την αντιστροφή της κατάστασης.
Ενας καλός μήνας
Έντονη ανησυχία επικρατεί στον κλάδο της εστίασης και διασκέδασης, καθώς τα φετινά οικονομικά αποτελέσματα χαρακτηρίζονται από σημαντικές απώλειες, αυξημένα λειτουργικά κόστη και γενικευμένη μείωση της κατανάλωσης. Παρά τον καλό Αύγουστο, όπως τον χαρακτηρίζουν οι επαγγελματίες του χώρου, οι υπόλοιποι καλοκαιρινοί μήνες ήταν ιδιαίτερα απογοητευτικοί, με κάμψη της τάξης του 30% σε πολλές περιοχές.
Ειδικότερα, σε ό,τι αφορά την Πάφο, αύξηση της τάξης του 10% κατέγραψε ο φετινός Αύγουστος σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα πέρσι. Ωστόσο, σύμφωνα με τον πρόεδρο του συνδέσμου κέντρων αναψυχής Πάφου ΣΙΚΑΠ-ΟΣΙΚΑ, Άγγελο Ονησιφόρου, ένας καλός μήνας δεν φέρνει την άνοιξη καθώς ο Ιούνιος και ο Ιούλιος παρουσίασαν μείωση της τάξης του 30%. Στα ίδια επίπεδα κινούνται και οι απώλειες του τζίρου των χώρων εστίασης στη Λεμεσό, όπου παρά το γεγονός ότι παρατηρείται κίνηση στα μαγαζιά, η κατανάλωση παραμένει χαμηλή. Όπως ανέφερε στην «Κ» ο πρόεδρος της Ένωσης Επαγγελματικών Εστίασης - Αναψυχής - Ψυχαγωγίας Λεμεσού «Ασπίδα», Κλεάνθης Κοιλανιώτης, ο τζίρος των χώρων εστίασης είναι μειωμένος κατά 30% σε σχέση με την περσινή καλοκαιρινή περίοδο. Το μοντέλο all inclusive επηρεάζει τον τζίρο των χώρων της εστίασης σε μεγάλο βαθμό, τονίζει ο κ. Κοιλανιώτης σημειώνοντας ότι στο τέλος της ημέρας οι ντόπιοι τουρίστες σώζουν την παρτίδα, αφού μόλις στο 5% περιορίζεται η εξάρτηση από τους ξένους.
Σε ό,τι αφορά τη Λευκωσία, η διασκέδαση πέθανε εντελώς, επισήμανε στην «Κ» ο πρόεδρος του Παγκύπριου Συνδέσμου Κέντρων Διασκέδασης (ΠΑΣΥΚΕΔ), Νίκος Βασιλείου, θέτοντας ως μείζον πρόβλημα την αδιαφορία από τους αρμοδίους, το μειωμένο αγοραστικό κοινό, την έλλειψη νομοθετικής ρύθμισης και τον βανδαλισμό του τομέα από παράνομους χώρους διασκέδασης.
Τα ορεινά
Μουδιασμένη ήταν η κίνηση στα ορεινά θέρετρα κατά την αρχή της καλοκαιρινής περιόδου, με την εικόνα να διαφοροποιείται τον Δεκαπενταύγουστο. Σύμφωνα με τον πρόεδρο του Παγκύπριου Σύνδεσμου Ιδιοκτητών Κέντρων Αναψυχής (ΠΑΣΙΚΑ,) Φάνο Λεβέντη, η εικόνα στα ορεινά ήταν αρχικά υποτονική, κυρίως πριν τον Δεκαπενταύγουστο, ωστόσο, κατά την περίοδο του Δεκαπενταύγουστου παρατηρήθηκε δυναμική στους πυρήνες των ορεινών θερέτρων, ιδιαίτερα με την παρουσία εγχώριων τουριστών. Ο κ. Λεβέντης χαρακτήρισε θετική την πρόθεση ορισμένων ξενοδοχείων για παράταση της λειτουργίας ξενοδοχείων έως το τέλος του Νοεμβρίου, με την προϋπόθεση να παραμείνουν ανοικτοί και οι χώροι εστίασης που τους πλαισιώνουν. Ιδιαίτερα στις επαρχίες Πάφου και Αμμοχώστου φαίνεται ότι κερδίζεται το στοίχημα του ολόχρονου τουρισμού, πρόσθεσε.
Τα Airbnb
Η ραγδαία αύξηση των καταλυμάτων τύπου Airbnb συμβάλλει στη διαφοροποίηση των δεδομένων στον κλάδο της εστίασης, καθώς όλο και περισσότεροι τουρίστες επιλέγουν να μαγειρεύουν στα καταλύματά τους αντί να επισκέπτονται εστιατόρια και ταβέρνες. Η κατάσταση επιβαρύνεται περαιτέρω από τις αυξήσεις στο κόστος πρώτων υλών και ενέργειας, γεγονός που δημιουργεί πρόβλημα βιωσιμότητας σε πολλούς επαγγελματίες του χώρου. Την ίδια ώρα, ενώ ορισμένοι φορείς βλέπουν ως εχθρό τα καταλύματα βραχυχρόνιας μίσθωσης, άλλοι όπως ο ΠΑΣΙΚΑ θεωρούν ότι ευνοούν τη διασκέδαση καθώς οι επισκέπτες δεν δαπανούν πολλά χρήματα για τη διαμονή τους και ως εκ τούτου θα διαθέσουν περισσότερα για διασκέδαση.
Τα προβλήματα
Η εστίαση στην Κύπρο παλεύει με αυξημένα κόστη, αλλαγές στις συνήθειες κατανάλωσης και έλλειψη προσωπικού, τονίζει ο πρόεδρος του Συνδέσμου Επωνύμων Αλυσίδων Εστίασης Κύπρου (ΣΕΠΑΕΚ) Κρις Χριστοδούλου και ζητά άμεσο σχέδιο δράσης.
Παρά το γεγονός ότι η ποιότητα παραμένει υψηλή, εντούτοις χωρίς πλάνο και πολιτική στήριξη ο κλάδος δεν θα αντέξει, σημειώνει ο κ. Χριστοδούλου. Παρά τις καλές επιδόσεις του Αυγούστου, το φθινόπωρο εκτιμάται ότι θα κινηθεί στα ίδια επίπεδα με το πρώτο τρίμηνο του 2025, δηλαδή με απώλειες γύρω στο 10% σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο πέρσι.
Το νομοσχέδιο
Καταστροφικό για τη διασκέδαση χαρακτηρίζει το νέο νομοσχέδιο για τους χώρους εστίασης και διασκέδασης ο κ. Λεβέντης. Όπως υποστηρίζει, το εν λόγω νομοσχέδιο συρρικνώνει τα ωράρια λειτουργίας των εστιατορίων και των ταβερνών και τα επεκτείνει στις αίθουσες δεξιώσεων. Εξυπηρετούνται συγκεκριμένα συμφέροντα και δεν λύνει κανένα από τα ουσιαστικά προβλήματα του κλάδου μας το νομοσχέδιο που ενέκρινε το Υπουργικό, προσθέτει ο πρόεδρος του ΠΑΣΙΚΑ.
Υπενθυμίζεται ότι το νομοσχέδιο με τίτλο «περί της ίδρυσης και λειτουργίας χώρων εστίασης και διασκέδασης νόμος 2025» που παίρνει το δρόμο της Βουλής, έρχεται να αντικαταστήσει το υφιστάμενο νομοθετικό πλαίσιο, με μια νέα, σύγχρονη νομοθεσία.
Ο υφυπουργός Τουρισμού Κώστας Κουμής ανέφερε ότι μέσα από το νομοσχέδιο επανακαθορίζονται τα ωράρια λειτουργίας ανά κατηγορία και τύπο υποστατικού. Ο κ. Κουμής επισήμανε ότι βασικοί στόχοι του νομοσχεδίου είναι ο εκσυγχρονισμός των νομοθετικών ρυθμίσεων που αφορούν τους χώρους εστίασης και διασκέδασης, η υποστήριξη της επιχειρηματικότητας μέσω της κατάργησης επιβαρυντικών και αναχρονιστικών κανονισμών και γενικότερα η προαγωγή σχετικών υπηρεσιών στον τομέα της εστίασης και διασκέδασης.
