«Και οι δύο ηγέτες επιβεβαίωσαν τη δέσμευση και την αποφασιστικότητά τους να επιτύχουν μια διευθέτηση βασισμένη σε μια διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία με πολιτική ισότητα, όπως ορίζεται στα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας, συμπεριλαμβανομένου του ψηφίσματος 716 (1991) του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών. Ο Ελληνοκύπριος ηγέτης και ο Τουρκοκύπριος ηγέτης επιβεβαίωσαν τη δέσμευσή τους στην Κοινή Δήλωση της 11ης Φεβρουαρίου 2014, στις προηγούμενες συγκλίσεις και στο πλαίσιο των έξι σημείων που παρουσίασα στις 30 Ιουνίου 2017 με σκοπό την επίτευξη στρατηγικής συμφωνίας που θα προετοίμαζε το έδαφος για μια συνολική διευθέτηση».
Όταν ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ έδινε στην δημοσιότητα το παραπάνω ανακοινωθέν το ημερολόγιο έδειχνε τις 25 Νοεμβρίου 2019. Η πανδημία του κορωνοϊού δεν είχε πλήξει ακόμη ολόκληρη την Κύπρο και στο τιμόνι της τουρκοκυπριακής κοινότητας βρισκόταν ο Μουσταφά Ακιντζί, ο οποίος επέμενε στην σημασία της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας (ΔΔΟ). Περίπου ένα έτος μετά από την συμφωνία που επιτεύχθηκε στην συνάντηση των δυο ηγετών με τον Αντόνιο Γκουττέρες στο Βερολίνο, η στενή συνεργάτιδα του ΓΓ του ΟΗΕ, η Τ. Χ. Λουτ επιστρέφει στην Κύπρο για να διαπιστώσει κατά πόσον ακόμη υφίστανται οι κατάλληλες συνθήκες για διαπραγματεύσεις στο Κυπριακό. Από την περίοδο της συμφωνίας που επιτεύχθηκε στο Βερολίνο στην Κύπρο και στο Κυπριακό έχουν αλλάξει πολλά. Η πανδημία έφερε μεγάλη κοινωνικοοικονομική αναστάτωση σε ολόκληρο το νησί. Στην περιοχή της Κύπρου η ένταση -στρατιωτική και διπλωματικήκορυφώθηκε με τις νέες κινήσεις της Άγκυρας. Και ο κ. Ακιντζί ηττήθηκε στις πρόσφατες «προεδρικές εκλογές» από τον Ερσίν Τατάρ, τον ηγέτη της τ/κ Δεξιάς, ο οποίος προβάλλει την ιδέα της λύσης των δυο κρατών.
Το δύσκολο έργο της Λουτ
Η κ. Λουτ επέστρεψε σε μια Κύπρο, η οποία, μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα, άλλαξε από πολλές απόψεις. Στο Κυπριακό, η μεγαλύτερη αλλαγή ήρθε από την τουρκική πλευρά. Άγκυρα και νέα τ/κ ηγεσία, ύστερα από πολλά χρόνια, άλλαξαν γραμμή και επέστρεψαν στην γνωστή ρητορική της διχοτόμησης. Στην Τουρκία ορισμένοι αναλυτές προσεγγίζουν αυτή την εξέλιξη ως ευθυγράμμιση της κυβέρνησης του Ερντογάν με την γραμμή του Ραούφ Ντενκτάς, με τον οποίο η συντηρητική κυβέρνηση της Τουρκίας αναμετρήθηκε τόσο στην Κύπρο όσο και στο εσωτερικό πολιτικό πεδίο της γειτονικής χώρας κατά τα πρώτα χρόνια της διακυβέρνησης Ερντογάν. Λίγα εικοσιτετράωρα πριν από την άφιξη της κ. Λουτ στην Κύπρο, ο Τατάρ επιβεβαίωσε την επιστροφή της τουρκικής πλευράς στην γνωστή ρητορική του βελούδινου διαζυγίου στο Κυπριακό, με μια συνέντευξη που παραχώρησε στην κυριακάτικη έκδοση της «Κ».
Επέμεινε στη σημασία της λύσης των δυο κρατών και προχωρώντας ένα βήμα πιο πέρα αναφέρθηκε στο ενδεχόμενο της «αναπροσαρμογής των συνόρων». Την ίδια στιγμή ο Τατάρ επεσήμανε ότι το σχέδιο του ανοίγματος της κλειστής πόλης της Αμμοχώστου θα προχωρήσει ανεξάρτητα από τις εξελίξεις στο Κυπριακό. Σε γενικές επιχείρησε να περάσει το μήνυμα ότι «ο τ/κ λαός επιθυμεί ξεχωριστό τ/κ κράτος, κυριαρχική ισότητα και υποστηρίζει το τουρκικό σχέδιο για το Βαρώσι». Τούρκοι και τ/κ αναλυτές, εκτιμούν ότι από την οπτική γωνία της Άγκυρας, στην νέα περίοδο, ο ΟΗΕ βρίσκεται αντιμέτωπος με ένα δύσκολο έργο.
Ο ΓΓ του ΟΗΕ και οι συνεργάτες του καλούνται να εστιάσουν στις πραγματικότητες και ισορροπίες που άλλαξαν το τελευταίο διάστημα στο Κυπριακό. Με άλλα λόγια, Άγκυρα και τ/κ ηγεσία ζητούν από τον κ. Γκουττέρες και τους συνεργάτες του να κατανοήσουν ότι στο Κυπριακό δεν υπάρχουν περιθώρια συνεννόησης με βάση την ΔΔΟ, έτσι όπως αυτή είχε τεθεί υπό διαπραγμάτευση μέχρι την δραματική νύχτα της 7ης Ιουλίου 2017. Καλά ενημερωμένες πηγές στην Άγκυρα προσθέτουν ότι η Τουρκία αναμένει το αποτέλεσμα των έντονων διπλωματικών διεργασιών του Δεκεμβρίου, κυρίως τα νέα βήματα της ΕΕ στις σχέσεις της με την Τουρκία. «Ενδεχομένως η Τουρκία θα ανοίξει τα χαρτιά της μετά την κρίσιμη διάσκεψη της ΕΕ», προειδοποιούν οι ίδιες πηγές.
Το παράδειγμα του Κοσόβου
Στα πλαίσια της προαναφερόμενης οπτικής γωνίας, την Τρίτη, ο Τατάρ και οι στενοί συνεργάτες του καλωσόρισαν στο «προεδρικό» την κ. Λουτ. Την υποδέχθηκε στην αυλή του «προεδρικού», ο Εργκιούν Ολγκούν, ο οποίος αναμένεται να αναλάβει πρωταγωνιστικό ρόλο στην νέα τ/κ διαπραγματευτική ομάδα. Λίγο πριν από την άφιξη της κ. Λουτ στα κατεχόμενα, ο «βουλευτής» του Κόμματος Εθνικής Ενότητας (ΚΕΕ), Ογουζχάν Χασίπογλου, ο οποίος επίσης αναμένεται να διαδραματίσει ρόλο στο Κυπριακό, δήλωσε ότι η λύση των δυο κρατών έχει πλέον έρθει στο προσκήνιο επειδή εξαντλήθηκαν όλα τα περιθώρια για την επίτευξη μιας συμφωνίας στην βάση της ΔΔΟ. Σύμφωνα με τον τ/κ νομικό «ο ΟΗΕ θα πρέπει να αποδεχθεί την νέα πραγματικότητα στο Κυπριακό όπως έπραξε στην περίπτωση του Κοσόβου».
Την άποψη του κ. Χασίπογλου υποστήριξε και ο υπηρεσιακός ηγέτης του Κόμματος Εθνικής Ενότητας (ΚΕΕ), Ερσάν Σανέρ, σύμφωνα με τον οποίο στο Κυπριακό δεν πρόκειται να επιτευχθεί δίκαιη και βιώσιμη λύση με βάση την ΔΔΟ. Ο Σανέρ αναφέρθηκε επίσης στην σημασία της διαιώνισης των τουρκικών εγγυήσεων. Από την πλευρά του, αμέσως μετά το τέλος της πρώτης συνάντησης του με την κ. Λουτ, ο τ/κ ηγέτης δήλωσε στους τ/κ δημοσιογράφος ότι η τ/κ πλευρά ζήτησε από την κ. Λουτ την πραγματοποίηση της άτυπης 5+1 διάσκεψης για το Κυπριακό. «Πρέπει να ξεκινήσει μια νέα διαδικασία (στο Κυπριακό)», ήταν το μήνυμα του τ/κ ηγέτη προς την κ. Λουτ. Ο Τατάρ επεσήμανε ότι η νέα διαδικασία στο Κυπριακό θα πρέπει να ξεκινήσει σε διαφορετική βάση.
Πρόσθεσε ότι στην Κύπρο και την ευρύτερη περιοχή έχουν αλλάξει πολλά, μια εξέλιξη που, σύμφωνα με τον τ/κ ηγέτη, κατανοεί και η κ. Λουτ. Ο Ερσίν Τατάρ αναφέρθηκε και στην ιδέα των δυο κρατών και επίσης στον όρο «κυριαρχική ισότητα». Ανέφερε στην κ. Λουτ ότι το συγκεκριμένο πλαίσιο μπορεί να αποτελέσει βάση επίλυσης του Κυπριακού Προβλήματος. Αναφέρθηκε χαρακτηριστικά σε μια διαδικασία «win-win». «Όλα τα τελευταία μηνύματα της τ/κ ηγεσίας, τα βρίσκονται στο ίδιο μήκος κύματος με την Άγκυρα, δείχνουν ότι η συμφωνία που επιτεύχθηκε πριν από έναν χρόνο στο Βερολίνο πρέπει να αναθεωρηθεί. Η τουρκική πλευρά πλέον δεν εστιάζει στην πολιτική ισότητα, αλλά στην κυριαρχική ισότητα», υπήρξε το πρώτο σχόλιο τουρκικών και τ/κ πηγών.
