Του Γιάννη Ιωάννου
Με τη διορία για το FEED εκ μέρους της Chevron για το κοίτασμα «Αφροδίτη» να εκπνέει και τυπικά την Κυριακή 5 Νοεμβρίου, το αδιέξοδο της διαπραγμάτευσης μεταξύ Κυπριακής Δημοκρατίας και της κοινοπραξίας του «12» (Chevron, Shell, NewMed) με επικεφαλής τον αμερικανικό κολοσσό για το σχέδιο ανάπτυξης του κοιτάσματος δείχνει να παραμένει. Η διαπραγμάτευση, που ξεκίνησε τον περασμένο Αύγουστο μετά την απόρριψη εκ μέρους της Λευκωσίας του σχεδίου ανάπτυξης του κοιτάσματος, πέρασε από πολλές φάσεις με τη βασική διαφορά να παραμένει στη διάσταση του FPU (Floating Production Unit) αλλά και σε σειρά άλλων τεχνοοικονομικών διαφορών σε σχέση με το αρχικό πλάνο ανάπτυξης (FDP) που είχε καταθέσει η κοινοπραξία το 2019 –πριν από την αποχώρηση της Noble Energy. Εκτός απροόπτου, μια παράταση ακόμη δύο εβδομάδων προς τη Chevron αναμένεται να δοθεί, μιας και η κάθοδος του υψηλόβαθμου στελέχους της αμερικανικής εταιρείας, Clay Neff, στη Λευκωσία, προσπάθησε να «διασκεδάσει» κάπως το αδιέξοδο. Ωστόσο, τόσο η ίδια η διαπραγμάτευση όσο και το ότι οι δύο πλευρές δείχνουν να επιμένουν στις αφετηριακές τους θέσεις, δεν προμηνύουν καλές εξελίξεις τόσο για ακόμη ένα γύρο καθυστερήσεων ως προς την πολύπαθη «Αφροδίτη» και την προοπτική ανάπτυξής της όσο κι αναφορικά με το μέλλον της Chevron στην κοινοπραξία.
Το ιστορικό
Κύπρος και Chevron, όπως έγραψε η «Κ» και στο παρελθόν, ερίζουν τόσο για τα πηγάδια του «Αφροδίτη» (5 VS 3) όσο και για τις δομές ανάπτυξης, με τη Λευκωσία να εμμένει στη δημιουργία πλωτής μονάδας παραγωγής ενώ τη Chevron να εμμένει στη χρησιμοποίηση υπαρχουσών υποδομών της Shell στην περιοχή και δη στο WWDM (West Delta Deep Marine) πριν το αιγυπτιακό τερματικό του Ίντκου. Πέραν των οικονομικών προεκτάσεων, ο πυρήνας της διαφωνίας βρίσκεται και σε μια διαφορά φιλοσοφίας με τον υπουργό Ενέργειας Γιώργο Παπαναστασίου να εκφράζει εκείνη την άποψη που θέλει την ανάπτυξη του «Αφροδίτη» να γίνεται με κυπροκεντρικές δομές και, στον αντίποδα, τη Chevron να θέλει να μειώσει τα κόστη ανάπτυξης ενός μικρού κοιτάσματος όπως του «12» –δεδομένου και του αποτυπώματός της στην περιοχή, όπου δραστηριοποιείται σε άλλα μεγαλύτερα κοιτάσματα.
Η κάθοδος Clay Neff
H κάθοδος του Clay Neff, πρόεδρoυ Έρευνας και Παραγωγής της Chevron για τις περιοχές της Μέσης Ανατολής, Αφρικής και Νοτίου Αμερικής, την περασμένη Παρασκευή στη Λευκωσία συνδέεται άρρηκτα με τη νέα περίοδο παράτασης, δύο εβδομάδων, που θα δοθεί από την Κ.Δ. στην αμερικανική εταιρεία προκειμένου να συνεχιστεί η διαπραγμάτευση. Ο κ. Neff υπενθυμίζεται πως είχε συναντηθεί με τον πρόεδρο Χριστοδουλίδη και στη Νέα Υόρκη στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ –χωρίς ωστόσο να υπάρξει, τότε, κάποια πρόοδος. Την Παρασκευή ο κ. Neff είχε συνάντηση και με τον υπουργό Ενέργειας Γιώργο Παπαναστασίου. Σε αυτό το σημείο αξίζει να προστεθεί πως εταιρείες όπως η Chevron διατηρούν ως επιχειρηματική πρακτική να διαβουλεύονται απευθείας με αρχηγούς κρατών, και η κάθοδος Neff, σε κάθε περίπτωση, καταδεικνύει και την έκταση του αδιεξόδου στην διαπραγμάτευση Chevron - Κυπριακής Δημοκρατίας.
Αχαρτογράφητα νερά
Το αδιέξοδο για την ανάπτυξη του «Αφροδίτη» που παρατείνεται μεταξύ Chevron και Λευκωσίας εντάσσει την προοπτική έναρξης παραγωγής ενός κοιτάσματος που ανακαλύφθηκε το 2011, πριν από 12 χρόνια, και κηρύχθηκε εμπορικά αξιοποιήσιμο από το 2014-2015 σε αχαρτογράφητα νερά. Οι δυναμικές που αναπτύσσονται εδώ εδράζονται σε τέσσερις άξονες:
• Σε ένα νέο αδιέξοδο μετά την επέκταση του χρόνου, για δύο εβδομάδες, διαπραγμάτευσης που ουσιαστικά δεν θα προσφέρει κάτι νέο ως προς τις πάγιες διαφορές που έχουν οι δύο πλευρές.
• Στην κατάληξη του όλου ζητήματος σε επιδιαιτησία με την Κ.Δ. να μπορεί, δυνητικά, να παίξει το χαρτί της ανάκλησης της άδειας επί του τεμαχίου «12» στη Chevron με την όλη υπόθεση να οδηγείται σε μια δικαστική διαμάχη από την οποία θα μπορούσε να προκύψει μέχρι και αποχώρηση της αμερικανικής εταιρείας από την κοινοπραξία του «Αφροδίτη».
• Σε περιδινήσεις πολιτικής φύσης, με αφορμή το αδιέξοδο της διαπραγμάτευσης, που θα έφταναν μέχρι και την παραίτηση του υπουργού Ενέργειας Γιώργου Παπαναστασίου –δεδομένου ότι παραμένει ο κύριος εκφραστής της άποψης κατασκευής πλωτής μονάδα παραγωγής (FPU) επί του «Αφροδίτη» και τέλος,
• Στην κατάληξη, στο καλύτερο σενάριο, σε μια συμφωνία που θα γεφύρωνε μεν τις διαφορές των δύο πλευρών, αλλά που αυτές δεν θα αφορούσαν στη διάσταση της βασικής διαφωνίας για τη δημιουργία πλωτής μονάδας παραγωγής έναντι της χρήσης της υπάρχουσας υποδομής εγγύς του Ίντκου (West Delta Deep Marine).
Σε κάθε περίπτωση, το τρέχον αδιέξοδο παρατείνει ακόμη περισσότερο την προοπτική ανάπτυξης του «Αφροδίτη», με τις αρχικές εκτιμήσεις, προ μηνών, για πλήρη ανάπτυξή του έως το 2026-2027 να μην επαληθεύονται. Επίσης υπό το βάρος των εξελίξεων στην περιοχή και δεδομένης της πάγιας διαφοράς ΚΔ -Ισραήλ για το «Αφροδίτη» - «Ισάι», η προοπτική για την Κύπρο να αναπτύξει το κοίτασμα με τρόπο που θα μεγιστοποιούσε τα οφέλη από την ταχεία έλευση φυσικού αερίου στην Κύπρο απομακρύνεται, ακόμη, περισσότερο.
Η ΕNI στον «Κρόνο-2»
Το πλωτό γεωτρύπανο Transocean Barrents απέπλευσε την περασμένη Πέμπτη από τη Λεμεσό, με κατεύθυνση το κοίτασμα «Κρόνος» επί του τεμαχίου «6» της κυπριακής ΑΟΖ, όπου θα πραγματοποιηθεί για λογαριασμό της ιταλικής ΕΝΙ γεώτρηση στον στόχο «Κρόνος-2». Η γεώτρηση αναμένεται να διαρκέσει μέχρι τα τέλη του χρόνου/αρχές 2024 και τα αποτελέσματα θα ανακοινωθούν κάποιους μήνες μετά –πιθανόν εντός Μαρτίου του 2024. Πρόκειται για την τρίτη ερευνητική γεώτρηση επί του τεμαχίου «6» όπου στον στόχο «Κρόνος» ανακαλύφθηκε, τον Αύγουστο του 2022, μικρή ποσότητα φυσικού αερίου, περίπου 2.2 με 2.5 tcf. To 2018 είχε διενεργηθεί ερευνητική γεώτρηση και στο στόχο «Καλυψώ». Ωστόσο, παρά τις αρχικές εκτιμήσεις για μεγάλη ποσότητα φυσικού αερίου, στη συνέχεια, δεν επαληθεύτηκε η ύπαρξη κοιτάσματος τύπου Zohr. H χαρτογράφηση του τεμαχίου «6» από τη γαλλο-ιταλική κοινοπραξία Τοtal-ENI εντάσσεται στο πλαίσιο των συμβατικών υποχρεώσεων για διενέργεια γεωτρήσεων στο τεμάχιο «6», ενώ εξελίξεις ενός του 2024 αναμένονται και πως προς την προοπτική διενέργειας γεωτρήσεων στο τεμάχιο «7», το οποίο επίσης διαχειρίζεται η γαλλο-ιταλική κοινοπραξία.
