Του Παύλου Ξανθούλη
Το προσχέδιο Συμπερασμάτων για τη διεύρυνση, το οποίο έβαλε στο τραπέζι των εταίρων της Ε.Ε. η Δανική Προεδρία του Συμβουλίου, αποτελεί σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ» αντικείμενο διπλωματικών αντιπαραθέσεων μεταξύ Λευκωσίας και Βερολίνου, με επίκεντρο την Τουρκία. Όπως είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε, στη συζήτηση που διεξήχθη πριν από μερικές μέρες στην Επιτροπή Μονίμων Αντιπροσώπων, Coreper, η Γερμανία, είτε για λόγους ουσίας είτε για λόγους τακτικής, απαίτησε να περιληφθούν ευνοϊκές αναφορές έναντι στην Τουρκία, υπό το φως «του τερματισμού των γεωτρήσεων στην ανατολική Μεσόγειο», θέση με την οποία συμφώνησε και η Ουγγαρία. Οι ίδιες πληροφορίες της «Κ» αναφέρουν ότι η κίνηση του Βερολίνου προκάλεσε την αντίδραση της Λευκωσίας, η οποία διαφώνησε και υπενθύμισε τις τουρκικές απειλές και τις συνεχιζόμενες παραβιάσεις του εθνικού εναέριου χώρου της Κύπρου. Αυτό που προκάλεσε εντύπωση είναι ότι, σύμφωνα με τις πληροφορίες της «Κ», η Λευκωσία προειδοποίησε ότι εάν οι γερμανικές θέσεις γίνουν αποδεκτές, τότε δεν θα συναινέσει στην υιοθέτηση των Συμπερασμάτων σε διπλωματικό επίπεδο και ότι θα παραπέμψει το κείμενο «ανοικτό» στους Υπουργούς Ευρωπαϊκών Υποθέσεων. Κάτι που εάν υλοποιηθεί, θα ανεβάσει εκ των πραγμάτων την κλίμακα της αντιπαράθεσης από διπλωματικό σε πολιτικό επίπεδο, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Συγκλίνουσες πληροφορίες της «Κ» αναφέρουν ότι πέραν τούτου, η Λευκωσία άφησε να διαρρεύσει εντονότατη δυσφορία για τις πρόνοιες που περιλαμβάνει το υπό διαμόρφωση και διαπραγμάτευση προσχέδιο Συμπερασμάτων, που έβαλε στο τραπέζι η Δανική Προεδρία, ζητώντας κατά κύριο λόγο την αποτύπωση καρμπόν των Συμπερασμάτων του 2024, προκειμένου να βελτιωθεί και η παράγραφος που αφορά στο Κυπριακό.
Ωστόσο και στο ζήτημα αυτό, υπάρχει εντελώς διαφορετική προσέγγιση από τη Γερμανία, η οποία σύμφωνα με δύο διπλωματικές πηγές, υπέδειξε ότι «δεν θα δεχθεί τροποποίηση του κειμένου σε ό,τι αφορά στο Κυπριακό», πέραν των υφιστάμενων αναφορών του προσχεδίου. Κάτι που θα μπορούσε να εκληφθεί και ως απάντηση στη θέση της Λευκωσίας για «βελτίωση του κειμένου».
Σε κάθε περίπτωση, η γενικότερη εικόνα που διαμορφώνεται δεν θεωρείται εύκολη για την κυπριακή κυβέρνηση. Όπως πληροφορούμαστε, η Δανική Προεδρία τοποθέτησε προσθήκη επί του προσχεδίου Συμπερασμάτων για τον διορισμό από τον γ.γ ΟΗΕ της Μαρίας Άνχελα Ολγκίν, «χωρίς όμως στο στάδιο αυτό να περιλαμβάνει ανάλογη προσθήκη για τον διορισμό του Γιοχάνες Χαν, ως απεσταλμένου της Ε.Ε.». Κάτι που είχε απαιτήσει το κυπριακό ΥΠΕΞ, ώστε να αντανακλάται και ο όποιος ρόλος θεωρεί η Λευκωσία ότι μπορεί να διαδραματίσει η Ε.Ε.
Ξένη κοινοτική πηγή ανέφερε στην «Κ» ότι «η προσθήκη αναφοράς στο πρόσωπο του Γιοχάνες Χαν, που ζητάει η Κύπρος, πιθανότατα να περιληφθεί στο επόμενο προσχέδιο Συμπερασμάτων που αναμένεται να κυκλοφορήσει». Ωστόσο, όπως είπε, «οι δυσκολίες που προβάλλονται ακόμη και για ένα αυτονόητο ζήτημα, όπως η καταγραφή ενός αναντίλεκτου γεγονότος, όπως ο διορισμός ενός Ευρωπαίου απεσταλμένου για το Κυπριακό από την ίδια την Ε.Ε., είναι ενδεικτική του κλίματος. Και θα πρέπει να συνυπολογιστεί από όλους στις απαιτήσεις που προβάλλουν». Υπόδειξη που προφανώς στρέφεται προς τη Λευκωσία, με στόχο να περιορίσει τις απαιτήσεις της.
Σημειώνεται πάντως ότι σύμφωνα με τις πληροφορίες μας, τροποποίηση του προσχεδίου Συμπερασμάτων σε ό,τι αφορά στην Τουρκία, ζήτησε και η Γαλλία, παραπέμποντας όμως κατά κύριο λόγο στην καταστρατήγηση των κυρώσεων για την Ουκρανία.
Η κόντρα Βερολίνου-Λευκωσίας
Όπως πληροφορείται η «Κ», στη συνεδρία της Επιτροπής Μονίμων Αντιπροσώπων, Coreper, ο μόνιμος αντιπρόσωπος της Γερμανίας στην Ε.Ε., «έστησε μπλόκο» στις επιδιώξεις της Λευκωσίας για βελτίωση του προσχεδίου Συμπερασμάτων που έβαλε στο τραπέζι των κρατών-μελών η Δανική Προεδρία. Συγκεκριμένα, ο Γερμανός διπλωμάτης επικαλέστηκε την πρόσφατη έκθεση προόδου της Κομισιόν για την Τουρκία και ειδικότερα την αναφορά, σύμφωνα με την οποία η Άγκυρα δεν έχει επιδοθεί σε έκνομες ενέργειες και γεωτρήσεις στην ανατολική Μεσόγειο. Με βάση αυτά τα δεδομένα, ο Γερμανός υψηλόβαθμος διπλωμάτης ζήτησε όπως η εν λόγω αναφορά αποτυπωθεί και στο κείμενο των Συμπερασμάτων που αναμένεται να εκδοθεί στις 16 Δεκεμβρίου, ώστε δηλαδή, τα 27 κράτη-μέλη να καταγράψουν και συνεπώς να αναγνωρίσουν τη «θετική στάση», που σύμφωνα με το Βερολίνο έχει υιοθετήσει η Άγκυρα.
Συγκλίνουσες πληροφορίες της «Κ», αναφέρουν ότι η μόνιμη αντιπρόσωπος της Κύπρου Χριστίνα Ράφτη, απάντησε στις θέσεις του Βερολίνου, υποδεικνύοντας (σ.σ. ορθώς) ότι οι αναφορές στην έκθεση προόδου της Κομισιόν δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται επιλεκτικά. Αν και στη διάρκεια του τελευταίου έτους δεν έχουν διαπιστωθεί έκνομες γεωτρήσεις της Τουρκίας στην ανατολική Μεσόγειο, η Κύπρια διπλωμάτης επεσήμανε ότι η Άγκυρα συνεχίζει να απειλεί και να παραβιάζει τον εναέριο χώρο της Κύπρου, εκδηλώνοντας επιθετικές συμπεριφορές εναντίον της Κύπρου, αλλά και της Ελλάδας.
Παρά τη στάση που τήρησε το Βερολίνο, η Λευκωσία επέμεινε στη διαφοροποίηση των αναφορών του προσχεδίου Συμπερασμάτων, ώστε να κινείται στη βάση του συμφωνημένου λεκτικού, τόσο σε ζητήματα που αφορούν στο Κυπριακό, όσο και σε θέματα που άπτονται των ευρωτουρκικών σχέσεων, περιλαμβανομένων και των πολιτικών διαλόγων υψηλού επιπέδου μεταξύ Ε.Ε.-Άγκυρας, που έχουν ενεργοποιηθεί πλήρως από τον Απρίλιο 2024.
Ενστάσεις και από την Αθήνα
Το προσχέδιο Συμπερασμάτων που έβαλε στο τραπέζι των κρατών-μελών η Δανική Προεδρία του Συμβουλίου την περασμένη εβδομάδα, προκάλεσε την αντίδραση και της Αθήνας. Όπως πληροφορείται η «Κ», η Ελλάδα ανέφερε ότι κρίνει το προσχέδιο Συμπερασμάτων, στη μορφή που είχε κυκλοφορήσει την προηγούμενη εβδομάδα, ως «μη αποδεκτό», σημειώνοντας όπως και η Κύπρος, ότι πολλές παρατηρήσεις σε σχέση με την Τουρκία δεν ενσωματώθηκαν στο εν λόγω προσχέδιο. Όπως είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε, η Αθήνα υποστήριξε μάλιστα ότι κάποιες αναφορές που έχουν εισαχθεί σε σχέση με την Τουρκία, κυρίως για τη στάση της Άγκυρας σε γεωπολιτικά και περιφερειακά θέματα, «διαταράσσουν την ισορροπία». Η Αθήνα, διαμήνυσε ότι επιμένει στις εν λόγω θέσεις της και ότι αναμένει πως το επόμενο προσχέδιο θα τις αποτυπώνει, ώστε να επανέλθει και η απαραίτητη ισορροπία, παραπέμποντας και στη συμφωνία που είχε επιτευχθεί γύρω από το λεκτικό των Συμπερασμάτων του 2024.
