Του Γιώργου Σκαφιδά
Ντόναλντ Τραμπ και Ελον Μασκ τους στηρίζουν απλόχερα, σαν να είναι «δικοί τους». Στην ίδια γραμμή, Τζέι Ντι Βανς και Στιβ Μπάνον κάνουν πια απροκάλυπτα εκστρατεία υπέρ τους, πυκνώνοντας μάλιστα τις παρεμβάσεις τους κάθε φορά που πλησιάζουν κρίσιμες εκλογικές αναμετρήσεις.
«Εχω υποστηρίξει πολιτικούς τους οποίους πολλοί Ευρωπαίοι δεν συμπαθούν. Εχω υποστηρίξει τον Βίκτορ Ορμπαν», δήλωσε ο ίδιος ο Τραμπ στο Politico, αφήνοντας μάλιστα να εννοηθεί ότι θα συνεχίσει να στηρίζει στις ευρωπαϊκές εκλογές ανοιχτά τους δικούς του αγαπημένους υποψηφίους και όσους ευθυγραμμίζονται με το δικό του όραμα, παρά τις όποιες ευρωπαϊκές αντιδράσεις.
«Η Αμερική ενθαρρύνει τους πολιτικούς συμμάχους της στην Ευρώπη να προωθήσουν αυτήν την αναβίωση του (σ.σ. εθνικού) πνεύματος. Η αυξανόμενη επιρροή των πατριωτικών ευρωπαϊκών κομμάτων γεννά πράγματι μεγάλη αισιοδοξία […] Θα ανταμείψουμε και θα ενθαρρύνουμε τις κυβερνήσεις, τα πολιτικά κόμματα και τα κινήματα που ευθυγραμμίζονται με τις αρχές και τη στρατηγική μας», σημειώνει χαρακτηριστικά η διοίκηση Τραμπ στη νέα αμερικανική Στρατηγική Εθνικής Ασφάλειας που έδωσε προ ημερών στη δημοσιότητα. Σύμφωνα με το ίδιο αφήγημα, ένα από «τα μεγαλύτερα ζητήματα που αντιμετωπίζει πια η Ευρώπη» είναι εκείνο «της καταπίεσης των αντιπολιτευόμενων κομμάτων» από «την Ευρωπαϊκή Ενωση και άλλους διεθνικούς φορείς».
Ωστόσο, η διοίκηση Τραμπ δεν ενδιαφέρεται γενικώς για τα αντιπολιτευόμενα κόμματα που καταπιέζονται ανά την υφήλιο (δεν έχει κάνει ούτε ένα σχόλιο για τα τεκταινόμενα σε χώρες όπως είναι η Τουρκία του Ρ. Τ. Ερντογάν για παράδειγμα), αλλά ειδικώς για εκείνα τα κόμματα που η ίδια θεωρεί ότι ευθυγραμμίζονται με τις δικές της αρχές κυρίως σε δύο «γειτονιές» της υφηλίου: στην Ευρώπη από τη μία πλευρά και στο δυτικό ημισφαίριο (στην Αργεντινή του Χαβιέρ Μιλέι επί παραδείγματι) από την άλλη.
Ο ίδιος ο Τραμπ δεν έχει κρύψει τη συμπάθεια που τρέφει για πολιτικούς όπως είναι, μεταξύ άλλων, η Ιταλίδα πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι, ο Ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Ορμπαν, ο Βρετανός ευρωσκεπτικιστής Νάιτζελ Φάρατζ καθώς και τα στελέχη της Εναλλακτικής για τη Γερμανία (AfD), κάποια μάλιστα από τα οποία επισκέφθηκαν πρόσφατα την Ουάσιγκτον και το Στέιτ Ντιπάρτμεντ.
Ο Αμερικανός πρόεδρος απαιτεί από την Ινδία του Ναρέντρα Μόντι να περιορίσει δραστικά τις εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου επισείοντας μάλιστα ως μοχλό πίεσης τους αμερικανικούς δασμούς, αλλά προσφάτως επέτρεψε στον Βίκτορ Ορμπαν να συνεχίσει «ανενόχλητος» να εισάγει ρωσικό πετρέλαιο για άλλους 12 μήνες χωρίς να κινδυνεύει από αμερικανικές κυρώσεις.
Τα δεξιά εθνολαϊκιστικά κόμματα της Ευρώπης παρουσιάζονται, λοιπόν, να έχουν έναν «φίλο» στον Λευκό Οίκο αυτήν την περίοδο. Ωστόσο την ίδια στιγμή, τα ίδια κόμματα δυσκολεύονται να βρουν κοινό βηματισμό και να ενωθούν.
Η ευρωπαϊκή σκληρή ή άκρα Δεξιά ουδέποτε υπήρξε ενιαία. Την ενώνουν μεν όσα γενικώς καταγγέλλει ως μπλοκ διαμαρτυρίας (η αντι-μεταναστευτική ρητορική, η αντίθεση στην καλούμενη woke ατζέντα, ο ευρωσκεπτικισμός, η άρνηση της κλιματικής κρίσης), αλλά από εκεί και πέρα, όταν μπαίνουμε σε λεπτομέρειες και περνάμε από την καταγγέλλουσα θεωρία στο πεδίο της κυβερνησιμότητας, αρχίζουν οι διαφωνίες και… η φθορά.
Η Μελόνι παραμένει ισχυρή στην Ιταλία τρία χρόνια έπειτα από τις εκλογές του 2022, ωστόσο η διακυβέρνησή της αποδείχθηκε πολύ πιο «κεντρώα» και φιλοευρωπαϊκή/φιλονατοϊκή από όσο μπορεί να περίμενε κανείς με κριτήριο τις νεοφασιστικές καταβολές της μελονικής παράταξης των Αδελφών της Ιταλίας (FdI).
Στην Ολλανδία ωστόσο από την άλλη πλευρά, το πείραμα της συγκυβέρνησης με την Ακροδεξιά απέτυχε, με το Κόμμα της Ελευθερίας (PVV) του Χερτ Βίλντερς να αποχωρεί τον περασμένο Ιούνιο από τον κυβερνητικό συνασπισμό και εν συνεχεία να χάνει 11 βουλευτικές έδρες και σχεδόν επτά ποσοστιαίες μονάδες στις εκλογές που πραγματοποιήθηκαν πρόωρα τον περασμένο Οκτώβριο.
Η Μελόνι, ο Ορμπαν και ο Φάρατζ, που προαναφέρθηκαν, παρουσιάζονται να διαφωνούν σε βασικά θέματα εξωτερικής πολιτικής, όπως είναι μεταξύ άλλων εκείνα του πολέμου στην Ουκρανία, των σχέσεων με τη Ρωσία και την Κίνα, των διατλαντικών δεσμών, του ΝΑΤΟ και της ευρωπαϊκής αμυντικής θωράκισης. Για παράδειγμα ο Ορμπαν, αν και «φίλος» του Τραμπ, παρουσιάζεται να είναι περισσότερο όχι μόνο «ρωσόφιλος» αλλά και «κινεζόφιλος» από τους άλλους ηγέτες της ευρωπαϊκής εθνολαϊκιστικής Δεξιάς, ενώ αντιθέτως η Μελόνι απέσυρε την Ιταλία από την κινεζική πρωτοβουλία «Belt and Road» και στηρίζει την Ουκρανία.
Η πολυδιάσπαση της ευρωπαϊκής Δεξιάς καθίσταται περισσότερο εμφανής εάν κοιτάξει κανείς στα έδρανα του ευρωκοινοβουλίου.
Εκεί θα βρει πια την ομάδα «Πατριώτες για την Ευρώπη», την ομάδα των «Ευρωπαίων Συντηρητικών και Μεταρρυθμιστών» καθώς και την ομάδα «Ευρώπη των Κυρίαρχων Εθνών», ενώ πιο «σκληρές» φωνές υπάρχουν και στις τάξεις του «Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος».
Ενδεικτικά, ο Εθνικός Συναγερμός (RN) της Μαρίν Λεπέν και του Ζορντάν Μπαρντελά ανήκει πια στους «Πατριώτες για την Ευρώπη». Η ανιψιά της Λεπέν όμως, η Μαριόν Μαρεσάλ, ανήκει στους «Ευρωπαίους Συντηρητικούς και Μεταρρυθμιστές» ως ηγέτιδα πια της παράταξης IDL, ενώ ο Ερίκ Ζεμούρ και το δικό του «Reconquête» ανήκουν στην «Ευρώπη των Κυρίαρχων Εθνών».
Τα Αδέλφια της Ιταλίας της Μελόνι από την άλλη πλευρά, ανήκουν στους «Ευρωπαίους Συντηρητικούς και Μεταρρυθμιστές». Ο κυβερνητικός εταίρος της Μελόνι όμως, ο Ματέο Σαλβίνι και η «Λέγκα» ανήκουν στους «Πατριώτες για την Ευρώπη», όπου πρωταγωνιστεί πια και η γερμανική AfD η οποία έχει όμως διαχωριστεί από τις άλλες μεγάλες παρατάξεις της Λεπέν και της Μελόνι.
Ακόμη κι εντός των ίδιων κομμάτων υπάρχουν σε κάποιες περιπτώσεις διαφωνίες που θα μπορούσαν να προκαλέσουν ακόμη κι εσωτερικές ρωγματώσεις, όπως λέγεται.
Ενδεικτική είναι η περίπτωση της Εναλλακτικής για τη Γερμανία (AfD), η οποία καλείται πια να διαχειριστεί τις δικές της εσωτερικές διαφωνίες για το μέλλον του ΝΑΤΟ, τη «ρωσική απειλή», τον πόλεμο στην Ουκρανία, ακόμη και την επαναφορά της στρατιωτικής θητείας στη Γερμανία.
Οι συμπρόεδροι της εν λόγω παράταξης, o Τίνο Χρουπάλα και η Αλις Βάιντελ, έφτασαν στο σημείο να διαφωνήσουν πρόσφατα για τη Ρωσία, με τη Βάιντελ να υιοθετεί περισσότερο σκληρή στάση απέναντι στη Μόσχα με την κατηγορία ότι «τεστάρει τις νατοϊκές αεράμυνες» και τον Χρουπάλα, στον αντίποδα, να ειρωνεύεται όσους ανησυχούν για την παρουσία ρωσικών drones στον νατοϊκό εναέριο χώρο, όπως γράφαμε πρόσφατα στην «Κ», επικαλούμενοι σχετική ανάλυση του Politico. Για «ρήγματα στην κορυφή του γερμανικού AfD» θα μιλούσαν από την πλευρά τους και οι FT, βλέποντας τις διαφωνίες να διευρύνονται πια μεταξύ Χρουπάλα και Βάιντελ.
«Ο Πούτιν δεν μου έχει κάνει τίποτα προσωπικά. Δεν βλέπω κανέναν κίνδυνο για τη Γερμανία από τη Ρωσία αυτήν τη στιγμή», δήλωσε χαρακτηριστικά ο Τίνο Χρουπάλα πριν από εβδομάδες, μιλώντας στη γερμανική δημόσια τηλεόραση. Λίγες ώρες νωρίτερα ωστόσο, η Αλις Βάιντελ είχε επικρίνει ανοιχτά τα στελέχη του AfD που επέλεξαν να μεταβούν στο Σότσι της Ρωσίας στα μέσα Νοεμβρίου για να πάρουν μέρος σε επαφές με αξιωματούχους της ομάδας BRICS. «Για να το θέσω ωμά, δεν μπορώ να καταλάβω ποιο ήταν το νόημα αυτού του ταξιδιού», είχε πει η Βάιντελ.
«Το AfD διχάζεται απέναντι στη Ρωσία», σχολιάζει η Le Monde, βλέποντας πια να αναδύονται πια δύο στρατόπεδα σε επίπεδο ηγεσίας εντός της AfD: ένα φιλορωσικό (Χρουπάλα) και ένα φιλοδυτικό (Βάιντελ). Ειρήσθω εν παρόδω, ο Χρουπάλα προέρχεται από την ανατολική Γερμανία και η Βάιντελ από τη δυτική…
Αλλά και στη Βρετανία, παρά τον ευρωσκεπτικισμό του, ο Νάιτζελ Φάρατζ έχει παρουσιαστεί το τελευταίο διάστημα να κάνει αιχμηρές δηλώσεις για τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν, τον οποίο έχει χαρακτηρίσει «επικίνδυνο», καθώς και για τα ρωσικά μαχητικά που θα πρέπει να «καταρρίπτονται» όταν μπαίνουν στον νατοϊκό εναέριο χώρο.
«Ο Νάιτζελ Φάρατζ καλείται πια να εξαλείψει τις σχέσεις που είχε το κόμμα του, Reform UK, με τη Ρωσία, αφότου ένα από τα άλλοτε ανώτερα στελέχη του εν λόγω κόμματος, ο Νέιθαν Γκιλ από την Ουαλία, καταδικάστηκε σε δεκαετή φυλάκιση για δωροληψία από πράκτορα του Κρεμλίνου», εξηγεί ο Guardian. Υπενθυμίζεται ότι ο Γκιλ παραδέχθηκε τον περασμένο Σεπτέμβριο την ενοχή του ενώπιον του δικαστηρίου, δηλώνοντας ότι είχε όντως λάβει δεκάδες χιλιάδες στερλίνες ως αμοιβή το διάστημα μεταξύ 2018 και 2020 προκειμένου να κάνει θετικές δηλώσεις για τη Ρωσία και να προωθεί τις ρωσικές θέσεις.
Η ευρωπαϊκή άκρα Δεξιά μπορεί λοιπόν να ανεβαίνει στις δημοσκοπήσεις, αλλά εξακολουθεί να αντιμετωπίζει σειρά από προκλήσεις.
Από την άλλη πλευρά ωστόσο, το κλίμα επιδεινώνεται και για την ευρωπαϊκή Κεντροδεξιά η οποία δείχνει πια να «ξεμένει από επιλογές» στη δυτική Ευρώπη, όπως σημειώνει χαρακτηριστικά ο ιστοχώρος Gzero του Eurasia Group σε δική του ανάλυση.
Οι Συντηρητικοί στο Ηνωμένο Βασίλειο σημείωσαν την ιστορικά χειρότερη επίδοσή τους πέρυσι όταν έχασαν… 251 βουλευτικές έδρες, πέφτοντας από τις 365 στις 121. Νοτιότερα στη Γαλλία, οι πάλαι ποτέ κυβερνώντες Ρεπουμπλικανοί (πρώην UMP) του Σαρκοζί και του Σιράκ είναι πια η πέμπτη ισχυρότερη δύναμη στην εθνοσυνέλευση, με τους σχεδόν 50 βουλευτές που διαθέτουν σε σύνολο 577 εδρών. Οσο για τους Γερμανούς Χριστιανοδημοκράτες του Μερτς, εκείνοι κυβερνούν μεν, αλλά εν μέσω πρωτοφανούς φθοράς και αστάθειας, προσπαθώντας να κρατήσουν ενωμένο τον κυβερνητικό συνασπισμό με το SPD που έχει πάψει πια να θεωρείται «μεγάλος» και πλέον παρουσιάζει ρωγμές. «Αυτά τα κόμματα πρέπει να αλλάξουν –με ουσιαστικό τρόπο– προκειμένου να παραμείνουν επίκαιρα», σημειώνει στη σχετική ανάλυσή του το Gzero.
Πώς; Στη Βρετανία πάντως για παράδειγμα, κυκλοφορούν ήδη σενάρια που θέλουν τους Συντηρητικούς/Τόρις να συνάπτουν κάποιου είδους συμφωνία συμπόρευσης ή ακόμη και ένωσης με το Reform UK του Φάρατζ πριν από τις επόμενες εκλογές.
