Του Απόστολου Τομαρά
Ανοιχτά της Λεμεσού, αγκυροβολημένο, βρίσκεται το γεωτρύπανο το οποίο θα χρησιμοποιήσει η κοινοπραξία ExxonMobil-Qatar Petroleum για τις εργασίες που έχει προγραμματίσει στο τεμάχιο 10, οι οποίες αναμένεται να ξεκινήσουν αρχές Δεκεμβρίου. Το γεωτρύπανο, που αναμένεται να σηκώσει άγκυρες για το κοίτασμα «Γλαύκος», είναι της ίδιας εταιρείας που πραγματοποίησε την ερευνητική γεώτρηση το 2019, τόσο στο στόχο «Δελφύνη» όσο και στο στόχο «Γλαύκο» που εντοπίστηκε κοίτασμα Φυσικού Αερίου από 5tcf έως 8tcf, σύμφωνα με τους πρώτους υπολογισμούς. Την επιβεβαιωτική γεώτρηση θα πραγματοποιήσει το γεωτρύπανο Stena Forth, το οποίο έφθασε στη Λεμεσό το περασμένο Σάββατο. Με την άφιξη του γεωτρύπανου το Κέντρο Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης (ΚΣΕΔ) προχώρησε στη δέσμευση της περιοχής εργασιών με την έκδοση σχετικής navtex έως και τις 30 Ιανουαρίου 2022, ημερομηνία κατά την οποία υπολογίζεται πως θα ολοκληρωθεί η παρούσα φάση εργασιών στο τεμάχιο 10. Το γεωτρύπανο είναι προγραμματισμένο να βρίσκεται στον ανατολικό Καναδά για άλλο έργο της ExxonMobil το δεύτερο εξάμηνο του 2022.
Οι εργασίες
Η επιστροφή της ExxonMobil στην κυπριακή ΑΟΖ ουσιαστικά τερματίζει το άτυπο μορατόριουμ που επέβαλε την άνοιξη του 2020 η πανδημία στις δραστηριότητες των εταιρειών. Η επανέναρξη των δραστηριοτήτων ανοίγει έναν νέο κύκλο στα ενεργειακά της Κυπριακής Δημοκρατίας, τα οποία πέρασαν από τις συμπληγάδες πέτρες, πρώτα των τουρκικών προκλήσεων και στη συνέχεια της πανδημίας του κορωνοϊού. Με δεδομένη την έναρξη των εργασιών τον Δεκέμβριο, η πρώτη φάση αναμένεται να ολοκληρωθεί, το αργότερο, τον ερχόμενο Ιανουάριο. Με βάση τους προγραμματισμούς που έχουν γίνει, ο αμερικανικός κολοσσός θα προχωρήσει σε επιβεβαιωτική γεώτρηση στο κοίτασμα «Γλαύκος» προκειμένου να ανακτήσει περισσότερα στοιχεία για το κοίτασμα που εντοπίσθηκε από την ερευνητική γεώτρηση. Την επιβεβαιωτική γεώτρηση θα ακολουθήσει η πρώτη δοκιμή (testing) του βαθμού δυσκολίας ανόρυξης του φυσικού αερίου, της γνωστής διαδικασίας, από το κοίτασμα «Αφροδίτη», ανάμματος της φλόγας. Μετά το πέρας των δοκιμών του κοιτάσματος, το γεωτρύπανο είναι προγραμματισμένο να αναχωρήσει από το τεμάχιο 10. Τα δεδομένα από την επιβεβαιωτική και το testing θα αξιολογηθούν από την ExxonMobil, μια διαδικασία που θα πάρει μήνες προκειμένου να καθορισθούν τα επόμενα βήματα και να παρθούν οι τελικές αποφάσεις. Επί του προκειμένου, αυτό το οποίο υπάρχει ως πρακτική είναι πως οι συγκεκριμένες εργασίες είναι κομβικής σημασίας και ουσιαστικά αποτελούν οδηγό για τις κινήσεις που θα γίνουν στη συνέχεια. Η ExxonMobil, με βάση την εμπειρία, ακολουθεί επιθετική πολιτική σε ό,τι αφορά τα χρονοδιαγράμματα και αυτό το οποίο τονίζεται είναι πως εάν δεν είχε προκύψει η πανδημία οι φάσεις του έργου θα είχαν προχωρήσει. Εν προκειμένω αυτό το οποίο λέγεται με έμφαση είναι πως «ο χρόνος είναι απέναντί μας».
Νέες γεωτρήσεις
Εκτός από τις εργασίες στο κοίτασμα «Γλαύκος», η ExxonMobil φαίνεται να μελετά το ενδεχόμενο να επεκτείνει το εύρος δραστηριοτήτων της και σε άλλα σημεία εντός του τεμαχίου 10, για τα οποία όπως φαίνεται υπάρχουν στοιχεία που δείχνουν προοπτικές. Με βάση το συμβόλαιο που έχει υπογράψει με την Κυπριακή Δημοκρατία, η εταιρεία είχε υποχρέωση να πραγματοποιήσει δύο γεωτρήσεις μέσα σε τρία χρόνια. Αντί αυτού, τις ολοκλήρωσε μέσα σε 18 μήνες. Στο πνεύμα αυτό οι μακροπρόθεσμοι σχεδιασμοί της εταιρείας επεκτείνονται στις υποδομές μεταφοράς όποιων κοιτασμάτων κριθούν εμπορεύσιμα. Αν και είναι νωρίς, οι προσανατολισμοί που γίνονται κινούνται προς δύο κατευθύνσεις. Το τερματικό επεξεργασίας φυσικού αερίου επί κυπριακού εδάφους ή τον αγωγό μεταφοράς φυσικού αερίου προς τα τερματικά της Αιγύπτου. Η περίπτωση των υποδομών LNG για την ώρα δεν υποστηρίζεται με τις ποσότητες που έχουν εντοπισθεί. Ωστόσο, η προοπτική παραμένει ζωντανή και από τις έρευνες που πραγματοποιούνται σε άλλα τεμάχια της ΑΟΖ. Με τα σημερινά δεδομένα η επικρατέστερη επιλογή είναι η ανάπτυξη αγωγού φυσικού αερίου προς την Αίγυπτο, ο οποίος θα λειτουργήσει συνδυαστικά και με τα δύο τεμάχια που έχει πάρει για έρευνες η ExxonMobil από την Αίγυπτο και γειτνιάζουν με το τεμάχιο 10. Στην περίπτωση νέων ανακαλύψεων στην αιγυπτιακή ΑΟΖ αυτές θα ισχυροποιήσουν το σενάριο να «λιμνοποιηθεί» η αξιοποίηση των κοιτασμάτων.
Το γεωτρύπανο της Stena Drilling
Το Stena Forth είναι ένα από τα τέσσερα γεωτρύπανα της βρετανικής εταιρείας Stena Drilling με την οποία συνεργάζεται η ExxonMobil. Γεωτρύπανο της ίδιας εταιρείας, το Stena IceMAX, πραγματοποίησε τις δυο πρώτες ερευνητικές γεωτρήσεις στο τεμάχιο 10, τέλη του 2018 αρχές του 2019. Όπως ανακοινώθηκε από την ιδιοκτήτρια εταιρεία του Stena Forth, στις 18 Νοεμβρίου 2021 υπεγράφη νέο συμβόλαιο συνεργασίας με την ExxonMobil για ένα έργο που έχει η αμερικανική εταιρεία στον ανατολικό Καναδά. Για τις εργασίες που θα πραγματοποιηθούν εκεί θα χρησιμοποιηθεί το Stena Forth το οποίο με βάση τις ανακοινώσεις θα μετακινηθεί το δεύτερο εξάμηνο του 2021. Το ίδιο γεωτρύπανο, όπως ανακοίνωσε η ιδιοκτήτρια εταιρεία, θα επιστρέψει και πάλι στην ανατολική Μεσόγειο μετά την ολοκλήρωση των εργασιών στον ανατολικό Καναδά. Ο στόλος της βρετανικής εταιρείας αποτελείται από τέσσερα γεωτρύπανα (Stena IceMAX, Stena Carron, Stena DrillMAX, Stena Forth) και δυο πλωτές εξέδρες. Με δεδομένη την ανακοίνωση της εταιρείας πως το γεωτρύπανο θα αναχωρήσει για τον ανατολικό Καναδά το δεύτερο εξάμηνο του 2022, το Stena Forth ενδεχομένως μετά το πέρας των εργασιών στο τεμάχιο 10 να μετακινηθεί προς την Αιγυπτιακή ΑΟΖ και στα τεμάχια που έχουν δοθεί στην ExxonMobil.
