Κοινός είναι ο προβληματισμός στο περιβάλλον Ακιντζί και στο τουρκικό Προεδρικό αν και οι σχέσεις τους εσχάτως χαρακτηρίζονται από εντάσεις. Ο Τ/κ ηγέτης και η τουρκική διπλωματία αναζητούν απάντηση στο ερώτημα, για ποιο λόγο, ο Νίκος Αναστασιάδης ύστερα από 15 μήνες ενδιαφέρεται ξανά για νέο κύκλο συνομιλιών; Η απάντηση στην οποία καταλήγουν είναι λόγω των ενεργειακών, καθότι σύντομα στα ανοιχτά της Κύπρου ξεκινάει νέος κύκλος εργασιών για το φυσικό αέριο. Η τουρκική πλευρά έχει ξεκαθαρίσει ότι θα προχωρήσει σε δικές της, ξεχωριστές εργασίες. Αυτό το γεγονός, η τουρκική πλευρά θεωρεί ότι, εντείνει τον προβληματισμό της Λευκωσίας και της Αθήνας και οδηγεί την ε/κ πλευρά να εστιάζει στην προοπτική των συνομιλιών σαν το εργαλείο διά του οποίου, οι εμπλεκόμενες πλευρές θα αποφύγουν την κορύφωση της έντασης και θα εστιάσουν εκ νέου στο δικοινοτικό διάλογο. Όσο διαρκεί ο διάλογος, ανεξάρτητα από το αν θα βρεθεί άμεσα ή όχι λύση στο Κυπριακό, η ένταση στη θάλασσα θα μπορεί να ελεγχθεί από τις εμπλεκόμενες πλευρές. Την τακτική αυτή που αποδίδουν κυρίως στη Λευκωσία, Ακιντζί και Άγκυρα τη θεωρούν λανθασμένη. Από τη δική τους σκοπιά, οι συνομιλίες στο Κυπριακό δεν θα πρέπει να μετατραπούν σε εργαλείο, με το οποίο η ε/κ πλευρά θα επιβάλλει τις θέσεις της στο ζήτημα της ΑΟΖ. Για αυτόν τον λόγο, Άγκυρα και τ/κ πλευρά αναζητούν στην παρούσα συγκυρία νέες λύσεις και φόρμουλες για το μέλλον του Κυπριακού. Αυτή η συζήτηση ήταν στο επίκεντρο των επαφών την προηγούμενη εβδομάδα στην Άγκυρα του «ΥΠΕΞ» Κουντρέτ Όζερσαϊ, καθώς και στα Κατεχόμενα με αφορμή τη νέα έκθεση του γ.γ. του ΟΗΕ για το Κυπριακό.
Έκθεση και Ακκιντζί
Η τ/κ πλευρά προσεγγίζει με θετικό τρόπο τη νέα έκθεση του ΟΗΕ, μάλιστα με τον Μουσταφά Ακιντζί να ισχυρίζεται ότι σε αυτή αντανακλώνται πολλές από τις δικές του απόψεις. Θετικά αξιολογεί την έκθεση και ο κ. Όζερσαϊ, ο οποίος ως γνωστόν διατηρεί σοβαρές επιφυλάξεις για την ομοσπονδιακή λύση. Σύμφωνα με την τ/κ πλευρά, με τη νέα έκθεση του, ο γ.γ. του ΟΗΕ ξεκαθαρίζει ότι οι συνομιλίες δεν είναι δυνατόν να συνεχιστούν από το σημείο που διακόπηκαν στο Κραν Μοντάνα, το οποίο η τουρκική πλευρά καταγράφει ως θετική εξέλιξη, διότι αφήνει περιθώρια για τη δημιουργία ενός νέου πλαισίου διαπραγμάτευσης που θα περιλαμβάνει στοιχεία όπως το χρονοδιάγραμμα, την ενεργή εμπλοκή του ΟΗΕ στις διαπραγματεύσεις και το τελικό ξεκαθάρισμα του καθεστώτος των τ/κ, ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα των δύο δημοψηφισμάτων.
Εφόσον, ο ΟΗΕ εστιάσει στην προαναφερόμενη προοπτική, το επόμενο διάστημα θα μπορούσε να έρθει στο προσκήνιο το ενδεχόμενο μιας «γρήγορης λύσης», ενδεχομένως πριν από τις «προεδρικές εκλογές» του 2020. Ένα πρώτο βήμα προς αυτήν την κατεύθυνση θα αποτελέσει η επικείμενη συνάντηση των δύο ηγετών στις 26 Οκτωβρίου στο αεροδρόμιο Λευκωσίας. Τις επόμενες ημέρες, οι δύο ηγέτες θα ανακοινώσουν την ημερομηνία του ανοίγματος δύο νέων οδοφραγμάτων και θα επιχειρήσουν να ανατρέψουν το αρνητικό κλίμα που επικρατεί στις σχέσεις τους, εδώ και καιρό. Αυτή είναι η άποψη που επικρατεί στο «προεδρικό» του κ. Ακιντζί, το οποίο ξεκαθαρίζει ότι η τ/κ πλευρά μεταβαίνει στη συνάντηση με τον Νίκο Αναστασιάδη για να βολιδοσκοπήσει τις προθέσεις της ε/κ πλευράς για το μέλλον του Κυπριακού.
Η Άγκυρα και οι ομοϊδεάτες του κ. Όζερσαϊ διατηρούν αποστάσεις ασφαλείας από την προαναφερόμενη θετική και αισιόδοξη ανάγνωση του περιβάλλοντος Ακιντζί, διότι δεν εντοπίζουν θετική διάθεση στην ε/κ πλευρά. Συγκεκριμένα εκτιμούν ότι στο ζήτημα της πολιτικής ισότητας, ο κ. Αναστασιάδης επιχειρεί να καθυστερήσει την τελική αποδοχή της αποτελεσματικής συμμετοχής των Τ/κ σε όλες τις δομές της ομοσπονδίας, με διάφορα τεχνάσματα, φέρνοντας λ.χ. στο προσκήνιο το ζήτημα της χαλαρής ομοσπονδίας. Αρνητική εικόνα επικρατεί και στο ζήτημα των εγγυήσεων και της ασφάλειας: Πώς θα οδηγηθούμε σε λύση με την επιμονή στην αρχή «μηδέν στρατός-μηδέν εγγυήσεις», αναρωτιούνται οι Τούρκοι διπλωμάτες. Τέλος, αρνητικές είναι και οι εξελίξεις στην κυπριακή ΑΟΖ.
Η ένταση στην ΑΟΖ
Το ζήτημα της ΑΟΖ βρέθηκε την προηγούμενη εβδομάδα στο επίκεντρο των επαφών Όζερσαϊ στην Άγκυρα. Οι λιγοστές πληροφορίες που φτάνουν από την Άγκυρα συνηγορούν στο δείχνουν ότι στη νέα περίοδο, η τουρκική πλευρά θα επιμείνει σε «proactive» βήματα και πρωτοβουλίες. Όπως είπε πρόσφατα στην «Κ», ο κ. Όζερσαϊ, οι κινήσεις που δρομολογεί η τουρκική πλευρά θα είναι πολυδιάστατες. Το «Μπαρμπαρός» θα παραμείνει για αρκετό χρονικό διάστημα στα ανοιχτά της Κύπρου και θα διεξάγει τις δικές του έρευνες. Στις περιοχές που διεκδικεί η ίδια η Τουρκία, το τουρκικό Πολεμικό Ναυτικό δεν πρόκειται να επιτρέψει έρευνες και εργασίες εταιριών που συνεργάζονται με την Κυπριακή Δημοκρατία. Στην κυπριακή ΑΟΖ, δηλαδή στα λεγόμενα τεμάχια που έχει ανακοινώσει η τ/κ πλευρά, η τουρκική πλευρά θα προχωρήσει σε νέες έρευνες και γεώτρηση.
Αξίζει να σημειωθεί ότι παρά τον φόρτο εργασίας και τα πολλά ανοιχτά μέτωπα στην εξωτερική πολιτική, στη νέα περίοδο, η κυπριακή ΑΟΖ αποτελεί μία από τις προτεραιότητες της τουρκικής διπλωματίας και το επιτελείο του τουρκικού στρατού έχει εκπονήσει ειδικά σχέδια δράσης για ολόκληρη την περιοχή.
Ναι σε εναλλακτικά σχέδια, λόγω Φ.Α. και υπό όρους
Παρόλο που εκ πρώτης όψεως η εικόνα που αφήνεται προς τα έξω από την τουρκική διπλωματία είναι σχετικά αρνητική εντούτοις η τουρκική πλευρά, σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ» από Άγκυρα και Κατεχόμενα, όχι μόνο δεν αποκλείει τον διάλογο αλλά απεναντίας στοχεύει σε έντονες διαπραγματεύσεις και σε μια «γρήγορη λύση» στο Κυπριακό και αυτό διότι οι εξελίξεις στο ζήτημα του φυσικού αερίου τρέχουν. Από τη σκοπιά της τουρκικής πλευράς, στο σημείο που έχουν φτάσει σήμερα οι εξελίξεις, οι εμπλεκόμενες πλευρές θα πρέπει να προβάλλουν και να συζητήσουν με άνεση και δίχως ενδοιασμούς όλες τις εναλλακτικές λύσεις για το Κυπριακό. Η ιδέα της χαλαρής ομοσπονδίας αποτελεί μια τέτοιου είδους εναλλακτική φόρμουλα και η τουρκική πλευρά είναι έτοιμη να τη συζητήσει, αρκεί η ε/κ πλευρά να λάβει υπόψη της μια σειρά «πραγματικοτήτων». Ανεξάρτητα από τον χαρακτήρα και το επίθετο της λύσης, οι Τ/κ θα πρέπει να έχουν πλήρη ανεξαρτησία κινήσεων στο βόρειο τμήμα του νησιού, σε ζητήματα φυσικά που αφορούν την εσωτερική διακυβέρνηση, οικονομία και την τ/κ κοινωνία. Να εκπροσωπούνται με αποτελεσματικό τρόπο στη μία και μοναδική κυβέρνηση της Κύπρου, η οποία θα εκπροσωπεί το νησί στη διεθνή κοινότητα και να συμμετέχουν με ίσους όρους και αποτελεσματικό τρόπο στη διαχείριση και εκμετάλλευση των φυσικών πόρων του νησιού.
