Του Γιάννη Ιωάννου
Το διήμερο 16 με 18 Ιουλίου έχει, εκτός απροόπτου, κλειδώσει για την πραγματοποίηση της άτυπης (διευρυμένης υπό τη μορφή πενταμερούς) διάσκεψης για το Κυπριακό, στην έδρα των Ηνωμένων Εθνών στη Νέα Υόρκη. Οι τελευταίες πινελιές για την πραγματοποίηση ακόμη μιας προσπάθειας για άρση του αδιεξόδου των συνομιλιών ολοκληρώνονται με τις συναντήσεις, χθες και σήμερα, της προσωπικής απεσταλμένης του γενικού γραμματέα του ΟΗΕ, Μαρία Άνχελα Ολγκίν, σε Λονδίνο και Βρυξέλλες αντίστοιχα, πριν επανέλθει στην Κύπρο την επόμενη εβδομάδα – όπως είναι σε θέση να γνωρίζει η «Κ». Την ίδια στιγμή και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας απευθύνει, για το 2026, πρόσκληση στον Τούρκο πρόεδρο, Ταγίπ Ερντογάν, για επίσκεψη στην Κύπρο, με έμπειρους παρατηρητές να αναφέρουν στην «Κ» πως η διασύνδεση Κυπριακού και ευρωτουρκικών αποτελεί, στην τρέχουσα συγκυρία, τη βασική στρατηγική της Λευκωσίας.
Είδε Ντάουτι, θα δει και Κόστα
Η κ. Ολγκίν είχε χθες συνάντηση με τον αρμόδιο για θέματα Ε.Ε. υπουργό του Ηνωμένου Βασιλείου, Στίβεν Ντάουτι, και ακολούθως σήμερα μεταβαίνει από το Λονδίνο στις Βρυξέλλες προκειμένου να έχει συνάντηση με τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Αντόνιο Κόστα, καθώς και τον διορισμένο, από την Κομισιόν, ειδικό απεσταλμένο για το Κυπριακό Γιοχάνες Χαν. Το Λονδίνο επανέλαβε τη στήριξή του στη διαδικασία, υπό τον ΟΗΕ, άρσης του αδιεξόδου των συνομιλιών και ο κ. Ντάουτι θα παραβρεθεί στην άτυπη διάσκεψη της Νέας Υόρκης – όπως παρέστη και στη Γενεύη τον περασμένο Μάρτιο. Η συζήτηση της Κολομβιανής διπλωμάτη με τους Ευρωπαίους αξιωματούχους εντάσσεται στα πλαίσια της ενεργότερης εμπλοκής, στη διαδικασία, της Ευρωπαϊκής Ένωσης, πτυχή στην οποία σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», η Λευκωσία αποδίδει τεράστια, στρατηγικά, σημασία. Υπενθυμίζεται πως κατά την επίσκεψη Γιοχάνες Χαν στη Λευκωσία ο Τουρκοκύπριος ηγέτης, Ερσίν Τατάρ, δεν δέχτηκε να τον συναντήσει, ωστόσο ο τέως επίτροπος της Ε.Ε. συναντήθηκε με τον Τ/κ πολιτικό Τουφάν Ερχιουρμάν, πτυχή που δεν πέρασε απαρατήρητη από έμπειρους παρατηρητές του Κυπριακού.
Η μεγάλη εικόνα
Παρά το γεγονός πως δύσκολα θα υπάρξει, μετά την άτυπη της Νέας Υόρκης, άμεση επανέναρξη των συνομιλιών του Κυπριακού, η Λευκωσία και μέρος της προσπάθειας της κ. Ολγκίν επιχειρούν να αξιοποιήσουν τις ευρωτουρκικές σχέσεις και δη τη διάσταση της πρόσφατης επαναπροσέγγισης Άγκυρας-Βρυξελλών. Η μεταφορά μάλιστα μηνύματος, προς τον Τούρκο πρόεδρο Ερντογάν, από τον Γάλλο πρόεδρο, Εμανουέλ Μακρόν, κινήθηκε σε αυτή την κατεύθυνση αφήνοντας ικανοποίηση στο Προεδρικό, όπως είναι σε θέση να γνωρίζει η «Κ». Εφεξής βέβαια σημασία αποκτά αν στην πενταμερή της Νέας Υόρκης θα είναι παρών με κάποιο τρόπο ο Γιοχάνες Χαν (εντός του φορμάτ της Πενταμερούς με τις τρεις εγγυήτριες ή σε συμπληρωματικό ρόλο) καθώς και τα μηνύματα που θα στείλει σε επίπεδο Συμβουλίου ο ίδιος ο πρόεδρος Κόστα.
Η πρόσκληση στον Ερντογάν
Όπως διαμορφώνεται η εικόνα στο Κυπριακό καθίσταται σαφές πως χωρίς το πέρας των «εκλογών» στα Κατεχόμενα τον Οκτώβριο δεν διαμορφώνεται τοπίο προς την κατεύθυνση της άμεσης επανέναρξης των συνομιλιών. Ωστόσο, τα Η.Ε. κινούνται στη λογική της συνέχισης της διαδικασίας με τη μη κήρυξη αδιεξόδου και, παράλληλα, αναμένουν για το αποτέλεσμα ως προς την παραμονή ή απομάκρυνση από την ηγεσία των Τουρκοκυπρίων, του Ερσίν Τατάρ. Ο τελευταίος, επιμένει στα περί αναγνώρισης της «ΤΔΒΚ», ενώ παράλληλα και ο πρόεδρος Χριστοδουλίδης κινείται στις δημόσιες δηλώσεις του στη λογική της απάντησης στο blame-game Τατάρ, αποδίδοντάς το «στον προεκλογικό στα Κατεχόμενα». Η κίνηση πάντως του προέδρου Χριστοδουλίδη να προσκαλέσει τον Ταγίπ Ερντογάν στην Κύπρο, στα πλαίσια Συνόδου Κορυφής με σειρά κρατών κατά τη διάρκεια της Κυπριακής Προεδρίας της Ε.Ε., προσλαμβάνεται από έμπειρους παρατηρητές του Κυπριακού ως μια κίνηση τόσο με στρατηγικά όσο και με τακτικά χαρακτηριστικά: Αποδοχή της πρόσκλησης –ιδίως στο σενάριο απομάκρυνσης του Τατάρ από την εξουσία στα Κατεχόμενα– θα άνοιγε τον δρόμο για επάνοδο στο τραπέζι του διαλόγου στο Κυπριακό στο δεύτερο εξάμηνο του 2026, συνδυαστικά με την πρόοδο στα επιμέρους θέματα του ευρωτουρκικού διαλόγου (βίζα, αναβάθμιση τελωνειακής ένωσης, κ.ο.κ.). Άρνηση εκ μέρους του Τούρκου προέδρου θα προσέθετε ένα ενισχυμένο, τακτικά, χαρτί για την κυβέρνηση Χριστοδουλίδη στη λογική της ενίσχυσης του παιχνιδιού επίρριψης ευθυνών έναντι της Άγκυρας και της στάσης της στο Κυπριακό. Σε κάθε περίπτωση, αυτό που αναφέρουν καλά ενημερωμένες πηγές στην «Κ» είναι πως η Νέα Υόρκη θα επανεξετάσει το θέμα της εφαρμογής των ΜΟΕ –που συμφωνήθηκαν στη Γενεύη– και ακολούθως θα δώσει λίγη ακόμη, χρονικά, παράταση στο Κυπριακό τουλάχιστον μέχρι να ξεκαθαρίσει, πολιτικά, και το σκηνικό στα Κατεχόμενα τον προσεχή Οκτώβριο.
