Της Ιωάννας Κυριάκου
Οι συνθήκες κράτησης στις Κεντρικές Φυλακές και η διασφάλιση των ανθρώπινων δικαιωμάτων των κρατουμένων συζητήθηκαν την Δευτέρα (12/06) στη συνεδρία της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Ίσων Ευκαιριών μεταξύ Ανδρών και Γυναικών, με την Υπουργό Δικαιοσύνης Άννα Κουκκίδη – Προκοπίου να παρουσιάζει το πλάνο με τα διορθωτικά μέτρα που αναμένεται να υιοθετήσει τους αμέσως επόμενους μήνες η Κυβέρνηση. Το πλάνο βασίζεται σε τρεις άξονες: την αποσυμφόρηση των Φυλακών, την βελτίωση των συγχρονιστικών προγραμμάτων και την αντιμετώπιση της υποστελέχωσης.
Μιλώντας ενώπιον της Επιτροπής, η κ. Κουκκίδη – Προκοπίου τόνισε ότι η ισορροπία είναι η λέξη «κλειδί» για την αντιμετώπιση των προβλημάτων στις Κεντρικές Φυλακές και ότι μέσα σε τρεις μήνες δεν θα μπορούσε το Υπουργείο να είχε ήδη λύσει τα προβλήματα που συσσωρεύτηκαν μέσα σε δεκαετίες. Το σημαντικό, πρόσθεσε, είναι ότι έχουν αναγνωριστεί οι εστίες των προβλημάτων.
Διευκρίνισε ότι η πρόταση του Υπουργείου σε σχέση με τον υπερπληθυσμό θα πάει στο Υπουργικό Συμβούλιο αυτή την Πέμπτη και πρόκειται για μια άμεση λύση που αφορά την αναβάθμιση των κτηριακών εγκαταστάσεων που υπάρχουν ήδη. Ωστόσο, η Υπουργός τόνισε ότι αυτός δεν είναι ο τελικός προορισμός γιατί το επόμενο βήμα είναι μια πιο μακροχρόνια λύση για την αντιμετώπιση αυτού του ζητήματος. Συγκεκριμένα, η πρόταση προνοεί την «μετατροπή σε κλειστή φυλακή μιας πτέρυγας που είναι ανοιχτή φυλακή και αυτή τη στιγμή δεν χρησιμοποιείται στο έπακρο, καθώς υπάρχει χωρητικότητα 220 ατόμων και φιλόξενά από 25-40 άτομα, και η μεταφορά της ανοιχτής φυλακής σε άλλο χώρο».
Οι δεσμοφύλακες εξέφρασαν την διαφωνία τους με την πρόταση του Υπουργείου και τονίσαν ότι ο μόνος τρόπος για να επιλυθούν τα προβλήματα είναι το κτίσιμο νέων φυλακών.
Παράλληλα η Υπουργός ανέφερε ότι εξετάζουν με το Υπουργείο Μεταφορών και τα δημόσια έργα, το θέμα της δημιουργίας νέων φυλακών, ενώ υπάρχει και μια πρόταση από τον ιδιωτικό τομέα για ανέγερση φυλακών.
Όσον αφορά τη στελέχωση, η Υπουργός ανέφερε ότι εξασφαλίστηκε έγκριση για 50 θέσεις δεσμοφυλάκων, όταν θα είναι έτοιμοι με την κτηριακή εγκατάσταση, ενώ λαμβάνοντας υπόψη τα αιτήματα των συντεχνιών των δεσμοφυλάκων αποσύνδεσαν τις εξετάσεις των δεσμοφυλάκων από τις γενικότερες εξετάσεις στη δημόσια υπηρεσία και πλέον θα γίνεται ξεχωριστή διαδικασία.
Παράλληλα αναφέρθηκε σε επιμορφωτικά προγράμματα που ήδη τρέχουν στις φυλακές με επιτυχία και σε συζητήσεις που γίνονται με το Υπουργείο Υγείας και την Αρχή Αντιμετώπισης Εξαρτήσεων για θέματα αποθεραπείας στις φυλακές, αλλά και αποθεραπείες αυτών που εμπλέκονται σε σεξουαλικά αδικήματα και για συνεργασία με την ΟΕΒ για σκοπούς επανένταξης μετά την αποφυλάκιση.
Η κ. Κουκκίδη – Προκοπίου ανέφερε επίσης ότι μετά από συζητήσεις με ειδικούς από το Συμβούλιο της Ευρώπης (ΣτΕ), ήρθε πρόταση για να υπάρχει ανεξάρτητο παρατηρητήριο για τις φυλακές, που να εξετάζει τα αιτήματα φυλακισμένων και συγγενών, αλλά θα μπορεί να κάνει και διαβήματα προς το Υπουργείο, την οποία θα ακολουθήσουν. Σημείωσε επίσης ότι θα γίνει προσπάθεια για αναθεώρηση αναχρονιστικών κανονισμών των Φυλακών που δεν συνάδουν με τη νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.
Η Υπουργός Δικαιοσύνης δεσμεύτηκε ότι θα συνεχιστεί η επαφή και ο διάλογος με την Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και δήλωσε ότι τις επόμενες μέρες θα πραγματοποιηθεί, μαζί με την Επιτροπή, συνάντηση στις Κεντρικές Φυλακές για να διαπιστωθούν και από κοντά τα όσα συζητήθηκαν.
Ζητούν νέες φυλακές οι δεσμοφύλακες
Οι εκπρόσωποι των δεσμοφυλάκων της συντεχνίας «Ισότητα» εξέφρασαν την διαφωνία τους με την πρόταση του Υπουργείου για τις κτηριακές εγκαταστάσεις υποστηρίζοντας ότι θα δημιουργηθούν περισσότερα προβλήματα και ότι ο μόνος τρόπος για να επιλυθούν είναι το κτίσιμο νέων φυλακών. Όπως αναφέρθηκε τα προβλήματα που θα προκύψουν είναι πολλά καθώς το υφιστάμενο κτήριο βρίσκεται στα σύνορα δημόσιου δρόμου και δίπλα υπάρχουν σπίτια. Παράλληλα εκφράστηκε προβληματισμός για το πώς μπορεί να μετατραπεί η πτέρυγα σε κλειστή φυλακή από τη στιγμή που είναι κτισμένη με τούβλα αλλά και ανησυχία για το ότι θα έχουν πιο λίγα άτομα δικαίωμα στην ανοιχτή φυλακή. Επιπρόσθετα τονίστηκε το γεγονός ότι οι ομπρέλες απενεργοποίησης κινητών τηλεφώνων δεν μπορούν να λειτουργήσουν στο υφιστάμενο κτήριο γιατί είναι κατοικημένη περιοχή. Απαντώντας στους προβληματισμούς, η Υπουργός Δικαιοσύνης διαβεβαίωσε ότι η μετατροπή μιας πτέρυγας από ανοιχτή σε κλειστή δεν σημαίνει ότι θα καταργηθούν οι ανοιχτές φυλακές.
«Καμπανάκι» για τις συνθήκες διαβίωσης
Σοβαρές αναφορές σε σχέση με τις συνθήκες που επικρατούν στις Κεντρικές Φυλακές, οι οποίες είναι χωρητικότητας 600 ατόμων και σήμερα φιλοξενούν γύρω στα 1000, ακούστηκαν ενώπιον της Επιτροπής. Ο Αντιπρόεδρος του Κλάδου Υπαλλήλων Φυλακών ΠΑΣΥΔΥ, Κωνσταντίνος Μούζουρος, δήλωσε ότι τα προβλήματα είναι διαχρονικά και όλες οι κυβερνήσεις τα αντιμετώπιζαν επιδερμικά. «Ο ρόλος του επαγγέλματος έχει αλλάξει και οι δεσμοφύλακες είναι πλέον κοινωνικοί λειτουργοί, ψυχολόγοι, νοσηλευτές. Αυτό που ζητούμε είναι τα κατάλληλα εργαλεία για να κάνουμε σωστά τη δουλειά μας», σημείωσε.
Τη θέση αυτή υιοθέτησαν και οι εκπρόσωποι των δεσμοφυλάκων της συντεχνίας «Ισότητα» οι οποίοι δήλωσαν ότι στις υφιστάμενες φυλακές καταπατούνται πολλά από τα ανθρώπινα δικαιώματα των κρατουμένων. Όπως σημείωσαν υπάρχει σοβαρός κίνδυνος να θρηνήσουμε θύματα σε περίπτωση σεισμού ή πυρκαγιάς καθώς οι περισσότερες κλειδαριές κλειδώνουν και ξεκλειδώνουν manual, ενώ σε πολλές πτέρυγες οι κρατούμενοι δεν έχουν πρόσβαση στο εστιατόριο με αποτέλεσμα οι δεσμοφύλακες να τους μεταφέρουν το φαγητό τους στο κελί. Από τις 15 πτέρυγες, οι 10 δεν έχουν αποχωρητήριο στα κελιά και ως εκ τούτου ένας δεσμοφύλακας αναγκάζεται να ανοίγει τα κελιά σε έναν – έναν κρατούμενο που θέλει να χρησιμοποιήσει το αποχωρητήριο τη νύχτα. Παράλληλα, όπως αναφέρθηκε, ένας δεσμοφύλακας καλείται να συνοδεύσει μόνος του μέχρι και 11 βαρυποινίτες.
Από την πλευρά της η βουλεύτρια του Κινήματος Οικολόγων, Αλεξάνδρα Ατταλίδου, έκανε λόγο για κρατούμενο ο οποίος ζήτησε ψυχολογική στήριξη, δεν την έλαβε και τώρα βρίσκεται διασωληνωμένος. Σε ερώτηση προς τον Διευθυντή των Φυλακών ποια διαδικασία ακολουθείται και αν λαμβάνουν ψυχολογική στήριξη οι κρατούμενοι, ο κ. Ιωάννης Καπνουλλάς είπε ότι τους φακέλους των εν λόγω καταδίκων τους έχει αποκλειστικά ο ψυχίατρος και ότι η διεύθυνση δεν έχει πρόσβαση σε αυτούς. Σε σχέση με τον διασωληνωμένο κρατούμενο, είπε ότι αυτός απολύθηκε.
Σε δική της τοποθέτηση η Πρόεδρος του Συνδέσμου Προστασίας των Δικαιωμάτων των Φυλακισμένων και Αποφυλακισθέντων, Άννα Αντωνίου, ανέφερε ότι υπήρξε περίπτωση νεαρού κρατούμενου που δεν ήξερε να διαβάζει, ούτε να γράφει, και όταν διακομίστηκε στο νοσοκομείο, χωρίς να ειδοποιηθεί η οικογένεια του, τον έβαλαν να υπογράψει χαρτιά για την εγχείρηση. Επεσήμανε την ανάγκη εναλλακτικών ποινών όπως το ηλεκτρονικό βραχιολάκι, η ευρύτερη αξιοποίηση της ανοικτής φυλακής, ενώ αναφέρθηκε σε υπολειτουργία του θεσμού της επ’ αδείας αποφυλάκισης για αντιμετώπιση του υπερπληθυσμού. Αναφέρθηκε επίσης στην ανάγκη καλύτερης συμπεριφοράς προς τους συγγενείς των φυλακισμένων και στην δυσκολία των κρατουμένων να βρουν δουλειά μετά την αποφυλάκισή τους και την αδυναμία του κράτους να τους βοηθήσει.
