Ξέχασαν το ηλεκτρικό καλώδιο GSI οι Ισραηλινοί

Νέα δεδομένα στην ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας - Κύπρου - Ισραήλ άφησε πίσω της η επίσκεψη του Προέδρου της Δημοκρατίας Νίκου Χριστοδουλίδη στο Ισραήλ. Όπως προκύπτει από τις λιγοστές πληροφορίες που υπάρχουν, η ηλεκτρική διασύνδεση GSI φαίνεται πως θα έχει την τύχη που είχε και ο αγωγός φυσικού αερίου EastMed για την ισραηλινή πλευρά. Σύμφωνα με τις διαθέσιμες πληροφορίες, στις επαφές που πραγματοποιήθηκαν, οι Ισραηλινοί έδειξαν σημάδια πως αυτό που τους ενδιαφέρει περισσότερο στα ενεργειακά είναι η ηλεκτρική διασύνδεση με την Κύπρο και λιγότερο το σύνολο του έργου προς Ελλάδα. Μάλιστα, όπως αναφέρουν πηγές της «Κ», κατά τις επαφές η ισραηλινή πλευρά δεν αναφέρθηκε ούτε μια φορά στον GSI, έργο σημαντικό για την ανατολική Μεσόγειο και με το Ισραήλ σε πρωταγωνιστικό ρόλο στο παρελθόν. Πηγές με τις οποίες μίλησε η «Κ» εκτιμούν πως η απουσία αναφοράς στον GSI δεν μπορεί να είναι ένα τυχαίο γεγονός για να προσπεραστεί και ενδεχομένως να σχετίζεται με τη νέα παράταση που έχει δοθεί στην έναρξη ερευνών ανάμεσα σε Κρήτη και Κύπρο. Οι ίδιες πηγές, πίσω από την ισραηλινή στάση βλέπουν μια συμπόρευση με τη νέα αμερικανική σκέψη πολιτικής που για την περιοχή της Μέσης Ανατολής δίνει προτεραιότητα στον India - Middle East - Europe Economic Corridor (IMEC).

Ο IMEC

Ο Διάδρομος Οικονομικής Συνεργασίας Ινδίας - Μέσης Ανατολής - Ευρώπης (India - Middle East - Europe Economic Corridor, IMEC) είναι μια προτεινόμενη διεθνής υποδομή και οικονομική πρωτοβουλία που στοχεύει στη βελτίωση της διασύνδεσης και της εμπορικής συνεργασίας μεταξύ της Ινδίας, χωρών της Μέσης Ανατολής και της Ευρώπης η οποία συζητήθηκε στη συνάντηση. Κατά τις επαφές ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Χριστοδουλίδης και ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Βενιαμίν Νετανιάχου συμφώνησαν ότι η γεωγραφική θέση των δύο χωρών, Κύπρου και Ισραήλ, είναι στον φυσικό διάδρομο αυτής της συνεργασίας και αποφασίστηκε όπως συντονισμένα οι δύο χώρες διεκδικήσουν ρόλο σε θέματα που αφορούν το εμπόριο και την ενέργεια. Για την ενέργεια έγινε ειδική αναφορά στην ηλεκτρική διασύνδεση των δύο χωρών, η οποία θεωρείται έργο ύψιστης σημασίας και πρέπει να υλοποιηθεί το συντομότερο λόγω και των αναγκών που έχουν οι δύο χώρες σε ηλεκτρισμό που να προσφέρεται σε προσιτή τιμή στον καταναλωτή.

Ο GSI

Όπως προκύπτει και από την ανακοίνωση που εκδόθηκε από το γραφείο του Ισραηλινού πρωθυπουργού μετά τις συζητήσεις, το Ισραήλ δίνει βαρύτητα στην τρίτη φάση της ηλεκτρικής διασύνδεσης με την Ευρώπη, αυτήν της Κύπρου - Ισραήλ. Εδώ πρέπει να υπενθυμίσουμε πως το ηλεκτρικό καλώδιο από το Ισραήλ έως την Κύπρο, όπου θα ενωθεί με τα ευρωπαϊκά ηλεκτρικά δίκτυα έχει ενταχθεί στη λίστα των Έργων Κοινού Ενδιαφέροντος της Ε.Ε. λαμβάνοντας χρηματοδότηση €657 εκατ. Επίσης, το συγκεκριμένο έργο όπως και ο αγωγός φυσικού αερίου EastMed ήταν η αιχμή του δόρατος της συνεργασίας Κύπρου - Ελλάδας - Ισραήλ. Η ηλεκτρική διασύνδεση σε πλήρη ανάπτυξη θα ενίσχυε την ασφάλεια εφοδιασμού του Ισραήλ, αποκτώντας τη δυνατότητα να αυξήσει, περαιτέρω και ταχύτερα, τη συμμετοχή των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στο ενεργειακό του ισοζύγιο. Στόχος που δεν επιτυγχάνεται αν το έργο περιοριστεί μόνο στην τρίτη φάση του.

Οι επαφές

Στις συζητήσεις που έγιναν για την ενεργειακή συνεργασία Κύπρου - Ισραήλ η απουσία οποιασδήποτε αναφοράς στο GSIπροκάλεσε έκπληξη, μιας και το συγκεκριμένο θέμα αναμενόταν να ήταν ψηλά στην ατζέντα των συζητήσεων. Επί του προκειμένου οι απόψεις που υπάρχουν για την ισραηλινή στάση είναι ποικίλες. Οι αναφορές στον Διάδρομο Οικονομικής Συνεργασίας Ινδίας - Μέσης Ανατολής - Ευρώπης διαβάζονται ως μια προσπάθεια διαφοροποίησης του μοντέλου στα ενεργειακά με συμπερίληψη του ηλεκτρικού καλωδίου στο κεφάλαιο μεταφοράς αγαθών. Οι ίδιες απόψεις θέλουν η αλλαγή πλεύσης να βασίζεται σε μηνύματα που έχει πάρει η ισραηλινή πλευρά από τις ΗΠΑ και τη στάση έναντι του GSI. Κυπριακές πηγές εκτιμούν πως η συμπερίληψη του κεφαλαίου ενέργειας στον IMEC ενδεχομένως να συγκεντρώνει ισχυρότερη αμερικανική υποστήριξη, κάτι που όπως πιστεύεται μπορεί να παραμερίσει τις τουρκικές προκλήσεις ανάμεσα σε Κρήτη και Κύπρο

Η Κύπρος

Εάν οι εκτιμήσεις που βλέπουν τεμαχισμό του GSI με ένταξη της τρίτης φάσης στον IMEC επιβεβαιωθούν, οι επιπτώσεις για την Κύπρο θα είναι απρόβλεπτες. Σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις αν το ενδιαφέρον για το κομμάτι Κύπρου - Ελλάδας μειωθεί, η υλοποίηση της τρίτης φάσης (Κύπρος - Ισραήλ) δεν επιτυγχάνει τον αντικειμενικό σκοπό που είναι η άρση της ενεργειακής απομόνωσης της Κυπριακής Δημοκρατίας. Το ίδιο θα συμβεί και με το Ισραήλ, το οποίο δεν έχει ηλεκτρική διασύνδεση με γειτονικές του χώρες και η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας δεν μπορεί να εξυπηρετήσει την ενεργειακή ασφάλεια τρίτων χωρών. Στην Αθήνα, παρά τη στασιμότητα που συνεχίζεται αναφορικά με τις έρευνες για πόντιση του καλωδίου, κυβερνητικές πηγές συνεχίζουν να επιμένουν πως το κομμάτι του GSI Κύπρου - Κρήτης θα υλοποιηθεί.