ΚΛΕΙΣΙΜΟ
Loading...
 

Τα παιδιά είχαν, έχουν και θα έχουν πάντα ανάγκη το παραμύθι

Ο Σεμπάστιαν Μοντεφιόρε, ένας ένας από τους βασικούς χαρακτήρες της ιστορίας

Του Απόστολου Κουρουπάκη

Του Απόστολου Κουρουπάκη

kouroupakisa@kathimerini.com.cy

Η Άννα Κουππάνου είναι μία νέα συγγραφέας που έχει ήδη συγγράψει τέσσερα βιβλία για παιδιά. Το τελευταίο της βιβλίο «Η απίστευτη αποκάλυψη του Σεμπάστιαν Μοντεφιόρε» έλαβε το Βραβείο του περιοδικού «Ο Αναγνώστης» στην κατηγορία Λογοτεχνικό Βιβλίο για Παιδιά, με εικονογράφηση της Δέσποινας Μανώλαρου. Μιλήσαμε με τη συγγραφέα για το βιβλίο της, τα παραμύθια της γιαγιάς και για την ανάγκη μικρών και μεγάλων να ακούμε ιστορίες. Μία ειλικρινής συζήτηση για τη μαγεία του φανταστικού κόσμου.

–Το βιβλίο σου «Η απίστευτη αποκάλυψη του Σεμπάστιαν Μοντεφιόρε» βραβεύτηκε από τον Κυπριακό Σύνδεσμο Παιδικού Νεανικού Βιβλίου, αλλά και από τον «Αναγνώστη», τι νομίζεις ότι έκανε το δικό σου έργο να ξεχωρίσει;
–Το βιβλίο είναι αλληγορικό και κινείται σε διάφορα επίπεδα που θεωρώ ότι βιώνονται ως ανοιχτές πορείες. Διαβάζοντάς το ένα παιδί μπορεί να απολαύσει μία περιπέτεια με ανθρώπους και ζώα, ένα άλλο να αναγνωρίσει τον αγώνα διεκδίκησης των δικαιωμάτων μιας ομάδας που τυχαίνει να είναι θύμα εκμετάλλευσης και περιθωριοποίησης και ένα τρίτο να ταυτιστεί με τους ήρωες που αιτούνται αναγνώρισης. Από κάθε επίσκεψή μου σε σχολεία και κάθε συζήτησή μου με παιδιά προκύπτει κάτι καινούριο, μία νέα ερμηνεία ή προοπτική. Τα ίδια τα παιδιά αντιδρούν είτε ενσυνείδητα είτε διαισθητικά σε αυτά που ανακαλύπτουν και αυτό το χαίρομαι ιδιαίτερα.

–Άνθρωποι και ζώα, αδύναμοι και δυνατοί σε μία σύγχρονη περιπέτεια, ποια είναι η απίστευτη αποκάλυψη του Σεμπάστιαν Μοντεφιόρε;
–Η γενική του τίτλου λειτουργεί με δύο τρόπους. Πρώτα, η αλήθεια ανήκει σε κάποιον άλλο και αποκαλύπτεται στον Σεμπάστιαν. Ύστερα, η αλήθεια γίνεται δική του και θέλει να την αποκαλύψει. Ο κόσμος όμως δεν είναι έτοιμος γι’ αυτήν την αλήθεια. Και τι συμβαίνει σε μία φωνή που δεν ακούγεται; Κι αν δεν ακούγεται μία φωνή, υπάρχει; Το σημαντικό είναι ότι ο Σεμπάστιαν αναγκάζεται να αντικρίσει τη νέα αλήθεια και να την αφήσει να συγκρουστεί με την παλιά. Τα παιδιά μπορούν να βιώσουν αυτές τις συγκρούσεις που συμβαίνουν μέσα στον ήρωα με τον δικό τους τρόπο και να δουν ότι πολλές φορές τα πράγματα δεν είναι ξεκάθαρα. Το βιβλίο αν και κινείται στον χώρο του φανταστικού, προσπαθεί να σταθεί με εντιμότητα απέναντι στο παιδί και την πραγματικότητα που βιώνει.

–Τι σε εμπνέει για να γράψεις, ποια τα δικά σου ερεθίσματα; Είχες γιαγιά που σου έλεγε παραμύθια; Πάντως, τα ονόματα των χαρακτήρων στο τελευταίο βιβλίο σου έχουν τη δική τους σημειολογία.
–Δεν θα το ονομάσω έμπνευση. Θα το ονομάσω αρχή. Η αρχή της ιστορίας. Είναι μία κατάσταση που δημιουργεί ερωτήματα. Μία κατάσταση ανολοκλήρωτη. Τέτοιες καταστάσεις υπάρχουν πολλές γύρω μας. Είναι καταστάσεις απορίας, σύμφωνα με την αρχαία ελληνική έννοια. Δεν υπάρχει πέρασμα. Δεν μπορείς να προχωρήσεις. Μπορεί να είναι ένα όνομα που σε απασχολεί ή το δημιούργησες, μία ιστορία που άκουσες και θέλεις να τη σκεφτείς παραπάνω, μία έννοια, ένα βίωμα που πέρασε κι όμως ακόμη δεν βρήκε μέσα σου το ακριβές νόημά του, μία κοινωνική κατάσταση. Η έμπνευση υπό αυτή τη μορφή είναι για μένα τρόπος σκέψης. Είχα μία γιαγιά που μου έλεγε παραμύθια, ακόμη και όταν οι κουβέντες της αποτελούσαν κομμάτια από τη ζωή της. Έτσι, έμαθα να πιστεύω ότι ο κόσμος είναι φτιαγμένος από ιστορίες. Τα ονόματα στο τελευταίο βιβλίο μού λένε τη δική τους ιστορία. Είναι ονόματα που μεταφέρουν στοιχεία των χαρακτήρων, στοιχεία από άλλες ιστορίες, γενικά είναι ιστορίες από μόνα τους.

–Παιδική λογοτεχνία ή παραμύθι, διαβάζουν τα παιδιά και οι γονείς; Ποια είναι η αίσθηση που έχεις;
–Θεωρώ, ότι υπάρχει ενδιαφέρον για την παιδική λογοτεχνία, αλλά όσο το παιδί μεγαλώνει αυτή η σχέση κάπου διακόπτεται. Είναι όμως σημαντική σχέση. Όσο το παιδί είναι μικρό, του διαβάζουμε πολλές φορές κρατώντας το αγκαλιά. Αυτό από μόνο του συνδέει την ανάγνωση με την αγάπη. Την ανάγνωση με τη φωνή του αγαπημένου προσώπου. Την αγάπη με το βιβλίο ως φυσικό αντικείμενο. Αυτή η πολύπλευρη σχέση θέλει και μετέπειτα στήριξη για να θεμελιωθεί. Για να γίνει ένα παιδί αναγνώστης πρέπει να γνωρίσει, και πολλές φορές αυτό γίνεται διαισθητικά, τα είδη των βιβλίων, τα θέματα, να διαμορφώσει τις δικές του επιλογές. Αυτό είναι σημάδι πολιτισμού και θέλει διαρκή ενθάρρυνση από την οικογένεια, το σχολείο και την πολιτεία. Θέλει βιβλιοθήκες, δράσεις φιλαναγνωσίας, στοχευμένες εκπαιδευτικές πολιτικές και διασύνδεση της ανάγνωσης με τις άλλες τέχνες.

–Σήμερα τα παιδιά έχουν περισσότερη ανάγκη για παραμύθια, τι νομίζεις εσύ;
–Τα παιδιά είχαν, έχουν και θα έχουν πάντα ανάγκη του παραμυθιακού-παρηγορητικού στοιχείου. Το παραμύθι, και η λογοτεχνία γενικότερα, έχουν τη δύναμη να παραφράζουν, και παραφράζουν, τα πάντα, τα συναισθήματα, τις καταστάσεις που βιώνουμε, τις ιστορίες που διαβάσαμε και αυτό καλλιεργεί στο παιδί τη χαρά, την αισιοδοξία και τη δημιουργική σκέψη. Η λογοτεχνία συνεχώς θυμίζει ότι μία ιστορία, όπως και η ζωή, μπορεί να ακολουθήσει διάφορες και όχι προδιαγεγραμμένες πορείες και αυτό είναι ένα μεγάλο μάθημα.

–Μπορεί το βιβλίο να γίνει ελκυστικό στις μέρες μας με αυτή την τεχνολογική έξαρση; 
–Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι και το βιβλίο μία τεχνολογία είναι, αλλά προσφέρει διαφορετικά πράγματα από άλλες. Προσφέρει ένα διαφορετικό είδος προσοχής και πλούτο νοητικών διαδικασιών, που η αναγνώστρια επιστρατεύει για να κατανοήσει. Όλα τα λογοτεχνικά βιβλία, για παράδειγμα, έχουν κενά στην ιστορία. Χωρίς αυτά τα κενά δεν θα θέλαμε να διαβάσουμε την ιστορία, γιατί θα την ξέραμε. Ένας αναγνώστης που διαβάζει ένα καλό βιβλίο κάνει υποθέσεις, συνδέσεις μεταξύ αυτών που διάβασε, αυτών που έζησε και αυτών που περιμένει να διαβάσει, δημιουργεί εικόνες στο μυαλό του, συγκρίνει, προσδοκεί, φαντάζεται. Για να γίνει ελκυστικό το βιβλίο πρέπει πρώτα να καταλάβουμε τι κάνει και να αναδείξουμε τις λειτουργίες αυτές σε διάφορα επίπεδα. Το βιβλίο δεν προσφέρει την αμεσότητα της εικόνας. Προσφέρει την έμμεση φύση μιας νύξης και με βάση αυτό το στοιχείο πρέπει να αναδείξουμε την ελκυστικότητά του.

–Τα Λογοτεχνικά Βραβεία του Αναγνώστη είναι μία καλή γέφυρα για τους Κύπριους συγγραφείς με τους εν Ελλάδι συναδέλφους τους. Πού νομίζεις ότι στέκει η κυπριακή συγγραφή σήμερα;
–Γενικότερα τα Λογοτεχνικά Βραβεία του Αναγνώστη δημιουργούν γέφυρες. Περιλαμβάνουν όλες τις κατηγορίες βιβλίων, δεν κάνουν διακρίσεις μεταξύ λογοτεχνίας για παιδιά και λογοτεχνίας ενηλίκων, ενθαρρύνουν τους νέους συγγραφείς και τις προσπάθειές τους, φέρνουν κοντά όλους τους συγγραφείς που γράφουν στην ελληνική ή προβληματίζονται ακαδημαϊκά για την ελληνική λογοτεχνία και δημιουργούν διάλογο γύρω από το βιβλίο και τις πολιτικές για το βιβλίο. Για αυτό θεωρώ τον θεσμό πολύ σημαντικό σε όλα τα επίπεδα. Θεωρώ, επίσης, ότι η κυπριακή συγγραφή σήμερα στέκει σε ένα ιδιαίτερο σημείο της πορείας της. Συζητεί με όσα προηγήθηκαν, αναδιπλώνεται και πειραματίζεται θεματικά και τεχνικά και αυτό είναι πολύ σημαντικό.

 

 

 

 

Βιβλίο: Τελευταία Ενημέρωση

X