«Νιώθω ασκούμενος στη συγγραφή»

Με την ευκαιρία της επανάληψης των παραστάσεων «Ανάμισης Ντενεκές» σε σκηνοθεσία Μαρίας Αιγινίτου σε ερμηνεία του Χάρη Χαραλάμπους, μιλήσαμε με τον συγγραφέα του έργου Γιάννη Μακριδάκη, που τον πετύχαμε τηλεφωνικά στη Θεσσαλονίκη, μακριά από το ησυχαστήριό του που βρίσκεται στη Χίο, για να κανονίσει τις τελευταίες λεπτομέρειες του νέου του βιβλίου «Οι βάρδιες των πουλιών». Ο Μακριδάκης εκτός από συγγραφέας (13 συνολικά βιβλία) είναι και κοινωνικά ενεργός, αναζητεί την αλήθεια του κάθε ανθρώπου και προσπαθεί να συνδέει το παρελθόν με το παρόν λογοτεχνικά, αφού το πριν και το μετά μπορούν να έχουν παράλληλους δεσμούς.

–Από τα μαθηματικά στην ιστορία και από εκεί στη Λογοτεχνία, κάπως έτσι η πορεία σας;

–Αυτή είναι η πορεία μου ναι, αλλά είναι κάτι που απλώς συνέβη, δεν ήταν κάτι βάσει σχεδίου. Μαθηματικά σπούδασα γιατί μου άρεσαν, μετά ήρθε η ιστορική έρευνα για τη Χίο και τους πρόσφυγες Χιώτες του 1940, προς την Κύπρο και αλλού. Μετά, λοιπόν, από είκοσι χρόνια ιστορικής και ανθρωπολογικής μελέτης προέκυψε η λογοτεχνία. Μάλιστα, ο «Ανάμισης ντενεκές» είναι το πρώτο έργο μου.

–Προέκυψε, λοιπόν, η λογοτεχνία…

–Ναι, δεν το είχα σκοπό και μάλιστα προέκυψε μέσα από τη ζωή την ίδια. Δεν είχα σκεφτεί ότι θα γράψω ποτέ λογοτεχνία, ήταν σχεδόν κάτι ξένο για μένα.

–Η συγγραφή είναι άσκηση πνευματική, είναι όμως και επάγγελμα, έτσι δεν είναι ;

–Είναι ο καθένας όπως το νιώθει, είναι βασικά, είναι ένας τρόπος ζωής. Βέβαια, δεν είναι μόνο η συγγραφή, αλλά και το πώς βλέπεις τη ζωή ως τέχνη. Εμένα το ελληνικό κράτος με αναγνωρίζει ως συγγραφέα, προσωπικά νιώθω ασκούμενος στη συγγραφή και μέχρι να έρθει η ώρα μας να φύγουμε από τη ζωή γενικά ασκούμαστε τόσο στη ζωή όσο και στην τέχνη.

–Έχετε πλούσια κοινωνική δραστηριότητα, συνειδητός ακτιβιστής, πόσο σας βοηθάει αυτό στη συγγραφή;

–Βοηθάει, φυσικά. Άλλωστε, εγώ είμαι οπαδός του όλου, έχω μια ολιστική ιδέα για τα πράγματα στη ζωή και στο σύμπαν. Αν δεν ήμουν αυτός που είμαι δεν θα έβγαινε νομίζω και αυτό το έργο που έχω δώσει ώς τώρα. Προσωπικά πιστεύω ότι ένας συνειδητός πολίτης πρέπει να είναι κοινωνικά δραστήριος, να παίρνει θέση για τα γεγονότα. Όλα γύρω μας είναι πολιτικά. Πιστεύω ότι την πολιτική δεν την ασκούν οι κυβερνώντες, εμείς το κάνουμε.

–Νομίζετε ότι η ελληνική κοινωνία εκμεταλλεύεται επαρκώς αυτό της το δικαίωμα, να ασκεί πολιτική;

–Το πρόβλημα του σύγχρονου κόσμου είναι η ιδιώτευση, δεν μετέχουν στα κοινά πια οι άνθρωποι, δεν εκτίθενται, δεν λένε τη γνώμη, τουλάχιστον η πλειονότητα. Γενικώς νομίζω ότι κοινωνίες πάσχουν από έλλειψη ευθύνης.

–Έχετε πει ότι το τοπικό μπορεί να γίνει παγκόσμιο, γιατί;

–Αυτό που είχα πει είναι ότι όποιος ασχοληθεί με τον τόπο του, μπορεί να γίνει παγκόσμιος. Όποιος ξέρει καλά τον τόπο του μπορεί να γίνει παγκόσμιος και όποιος μπορεί να εισχωρήσει στον εαυτό του, βαθιά στο συναίσθημά του, να το μελετήσει και να δει και γενικά το συναίσθημα του άλλου ανθρώπου μπορεί να γίνει πανανθρώπινος. Κάθε πυρήνας της ανθρωπότητας είναι ένας μεγεθυντικός φακός. Ένας καλλιτέχνης που εγκύπτει στον άνθρωπο και στον μικρό τόπο μπορεί να γίνει πανανθρώπινος και παγκόσμιος.

–Έχετε βρει πού είναι η ζωή;

– (Γέλια) Ωραίο αυτό! Η ζωή είναι στην κάθε μέρα, στην κάθε στιγμή. Εγώ πάντως έχω βρει έναν τρόπο να τη ζω και να νιώθω ότι δεν τη χάνω, ότι την τιμώ. Και εδώ εντάσσεται και η λογοτεχνία, αλλά και η ενασχόλησή μου με τους ανθρώπους, με την ανθρώπινη επικοινωνία. Στο τελευταίο μου βιβλίο, στο οποίο ο αναχωρητής ήρωας, έχοντας αποσυρθεί από τον κόσμο για να ανακαλύψει τον Θεό, έφτασε στο συμπέρασμα ότι ο Θεός είναι ο άνθρωπος και η επικοινωνία με τον Θεό είναι τελικά η επικοινωνία με τον ίδιο τον άνθρωπο. Αυτή είναι η ζωή

–Οι πρόσφυγες και οι μετανάστες που έρχονται στη Χίο, έχουν επηρεάσει την κοσμοθεωρία σας για την κοινωνία, τον άνθρωπο;

–Φυσικά, ιδιαίτερα το 2015. Πλέον δεν μας αφήνουν να έχουμε σχέση –έχουν αναλάβει η Ε.Ε. και οι ΜΚΟ– τότε που η κοινωνία ήταν κοντά στο προσφυγικό ήμουν κι εγώ εκεί. Όλα όσα έμαθα και αντιλήφθηκα ζώντας την κατάσταση τα έχω περιλάβει στο βιβλίο μου «Όλα για καλό» και είναι μία γεφύρωση του παλαιού προσφυγικού (1941-1946) με το σημερινό. Μερικά ζητήματα είναι παράλληλα και δεν μπορείς παρά να τα συνδέσεις λογοτεχνικά.

Ζει στο στόμα των Χιωτών

–Από την ιστορική έρευνα προέκυψε ο «Ανάμισης τενεκές». Τι σας «προκάλεσε» για να το γράψετε;

–Την ιστορία του Γιώργη Πέτικα την ανακάλυψα μέσα από την αποδελτίωση χιώτικων εφημερίδων της περιόδου του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου για να γράψω το βιβλίο μου «10516 μέρες ιστορία της Νεοελληνικής Χίου 1912 – 1940». Εκεί βρήκα την ιστορία του και στην πορεία ανακάλυψα ότι το όνομα αυτού του ανθρώπου έρχεται μέχρι το σήμερα και ζει στο στόμα των ανθρώπων του νησιού ως θρύλος μπήκα στον πειρασμό να το ψάξω λίγο περισσότερο και στο τέλος βγήκε το βιβλίο. Ήταν μεγάλη μου χαρά που βρέθηκε η Μαρία Αιγινίτου και ο Χάρης που το έκαναν θεατρικό. Εγώ δεν ήξερα πώς μπορεί να γίνει το έργο μου θεατρικό, αλλά εξεπλάγην ευχάριστα, έγινε εξαιρετική δουλειά.

–Έχω παρατηρήσει ότι στα βιβλία σας μπορεί σε πρώτο επίπεδο να μη φαίνεται πόσο επίκαιρα είναι, ισχύει.

–Ισχύει βεβαίως. Άλλωστε όλα τα έργα νομίζω ότι πρέπει να έχουν σχέση με την εποχή τους, ακόμη και κατ’ αρχάς όπως σε λες σε πρώτο επίπεδο να φαίνονται άλλης εποχής. Προσωπικά με ενδιαφέρει πάντοτε να βρίσκω τη σύνδεση με το σήμερα και αυτό συμβαίνει χαρακτηριστικά και με τον «Ανάμιση ντενεκέ», που είναι μια ιστορία του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, από πίσω υπάρχει κάτι που το φέρνει στο σήμερα και είναι ο ερευνητής, ο κοινωνικός ανθρωπολόγος, που μελετά το πώς ο ήρωας του βιβλίου ο Γιώργης Πέτικας έγινε θρύλος από στόμα σε στόμα και φτάνει μέχρι το σήμερα. Γενικώς, όλα μου τα βιβλία έχουν σχέση με το σήμερα, τις φέρνω στο παρόν και τα συνδέω με τη σημερινή ζωή και πραγματικότητα.

Πληροφορίες

Παραστάσεις: Λευκωσία, 18-19/11, Υπόγειο Σατιρικού και Λεμεσός 22-24/11, Θέατρο Συνεργείο (Ελευθερίας 91), στις 8:30 μ.μ.