Του Απόστολου Κουρουπάκη
Λίγες ημέρες πριν ανακοινωθεί ποια πόλη θα φέρει τον τίτλο της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης για το 2030, ο δρ Ανδρέας Πίττας, πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του Οργανισμού Λεμεσός 2030, αναστοχάζεται μια πορεία που υπερέβη τα όρια μιας διεκδίκησης. Μιλάει για τη Λεμεσό, για τη σχέση των ανθρώπων με τον τόπο τους και για τον ρόλο του πολιτισμού στη συγκρότηση μιας κοινωνίας που ωριμάζει μέσα από τη συμμετοχή.
–Κύριε Πίττα, πώς αποτιμάτε αυτή τη διαδρομή για τη Λεμεσό και για εσάς προσωπικά;
–Αν πρέπει να ξεχωρίσω κάτι από αυτή τη διαδρομή, είναι ότι ο πολιτισμός απέκτησε κεντρική θέση στον δημόσιο διάλογο. Και αυτό δεν προέκυψε από θεωρητικές συζητήσεις, αλλά από συμμετοχή και συνεργασία. Η Λεμεσός άρχισε να αντιλαμβάνεται τον πολιτισμό όχι ως πρόγραμμα εκδηλώσεων, αλλά ως πεδίο που επηρεάζει τη σκέψη μας, τις συμπεριφορές μας και τον τρόπο με τον οποίο σχεδιάζουμε το μέλλον της πόλης μας. Παράλληλα, αισθάνομαι ότι μέσα από αυτή τη διαδρομή ενισχύθηκε μια πιο βαθιά επίγνωση της ευθύνης μας απέναντι στον τόπο. Ο πολιτισμός δεν είναι μια έννοια που στέκει έξω από την καθημερινότητα. Αποτελεί τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο, συνομιλούμε μεταξύ μας και καλλιεργούμε μια στάση ζωής που δεν εξαντλείται στο πρόσκαιρο. Εκεί αποκτά ουσία η σχέση μας με την πόλη: στη σκέψη που ωριμάζει, στη διάθεση για συνεργασία, στη δυνατότητα να δούμε πέρα από τον εαυτό μας. Αυτό είναι που καθορίζει την πορεία ενός τόπου, πολύ περισσότερο από κάθε επιμέρους δράση ή γεγονός.
Σε προσωπικό επίπεδο, αυτή η πορεία μού υπενθύμισε κάτι που πιστεύω βαθιά: ότι μια πόλη εξελίσσεται, όταν δίνει χώρο στη γνώση, στη δημιουργικότητα και στη συμμετοχή των ανθρώπων της. Η Λεμεσός έχει τις δυνατότητες και το ανθρώπινο δυναμικό για να στηρίξει αυτή την προοπτική. Το ζήτημα είναι να μετατρέψουμε αυτή τη δυναμική σε σταθερό υπόβαθρο για τα επόμενα χρόνια.
–Στη διάρκεια αυτής της πορείας είδαμε τη Λεμεσό να ενεργοποιεί φορείς, καλλιτέχνες, οργανισμούς και πολίτες. Τι θεωρείτε ότι κέρδισε πραγματικά η πόλη μέσα από αυτή τη συμμετοχή;
–Αυτό που γεννήθηκε μέσα από αυτή τη διαδικασία είναι μια πιο ώριμη σχέση της πόλης με τα ίδια της τα ζητήματα. Όταν άνθρωποι από διαφορετικά πεδία μαθαίνουν να συνδιαλέγονται, δημιουργείται μια νέα κουλτούρα. Κουλτούρα ευθύνης. O πολιτισμός λειτούργησε ενοποιητικά, όχι με την έννοια του θεάματος, αλλά με την έννοια της αυτογνωσίας. Μας έφερε αντιμέτωπους με ερωτήματα για τον τρόπο που ζούμε, για το πώς οργανώνουμε τον ρυθμό της πόλης, για το πώς διαφυλάσσουμε το παρελθόν και το μέλλον της. Η πρόοδος μιας πόλης δεν αποτυπώνεται στον αριθμό των έργων. Αποτυπώνεται στην ποιότητα των αποφάσεων που μπορεί να λάβει συλλογικά. Σήμερα, η Λεμεσός βρίσκεται σε πιο ώριμη θέση να σκεφτεί καθαρά, να σχεδιάσει με σύνεση και να προχωρήσει με σταθερότητα.
–Με βάση τη συνολική πορεία της πόλης, ποια χαρακτηριστικά θεωρείτε ότι επιτρέπουν στη Λεμεσό να ανταποκριθεί σε έναν θεσμό όπως η Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης; Τι είναι αυτό που, κατά τη γνώμη σας, την καθιστά έτοιμη για μια τέτοια ευθύνη;
–Η Λεμεσός είναι μια πόλη που συνδυάζει αντιθέσεις. Εξελίσσεται γρήγορα αλλά κρατά στοιχεία της ταυτότητάς της. Είναι εξωστρεφής αλλά αναζητεί δομές για να οργανώσει τη δημιουργικότητά της. Αυτή η διττότητα είναι πλούτος. Είναι, επίσης, μια πόλη που διαχρονικά δίνει χώρο σε διαφορετικές φωνές. Η πολυπολιτισμικότητα δεν αποτελεί διατύπωση για το θεαθήναι, είναι μια πραγματικότητα. Αυτό δημιουργεί ένα περιβάλλον διαλόγου και συνεργασίας, απαραίτητα στοιχεία για έναν θεσμό που στηρίζεται στην ανταλλαγή απόψεων και τη συμμετοχικότητα. Τέλος, υπάρχουν άνθρωποι με γνώση και σπουδαίο έργο στον χώρο του πολιτισμού. Όταν μια πόλη διαθέτει εμπειρία και ανθρώπινο δυναμικό, μπορεί να ανταποκριθεί ακόμη και σε απαιτητικές διαδικασίες. Η βάση υπάρχει, και αυτό είναι το σημαντικό.
–Αν η Λεμεσός λάβει τελικά τον τίτλο, ποια θα είναι η πορεία της επόμενης ημέρας;
–Το πρώτο ζητούμενο είναι να υπάρχει ένας κοινός προσανατολισμός. Να γίνει ξεκάθαρο προς ποια κατεύθυνση θέλουμε να κινηθεί η Λεμεσός, όχι μόνο για το 2030, αλλά και για τα χρόνια που ακολουθούν. Ο τίτλος, όσο τιμητικός κι αν είναι, δεν αρκεί για να καθορίσει το μέλλον. Μπορεί όμως να λειτουργήσει ως αφετηρία, ως ένα σημείο από το οποίο ξεκινά μια νέα συλλογική σκέψη. Χρειάζεται να εξετάσουμε πώς ο πολιτισμός μπορεί να ενισχύσει την παιδεία, τη συνοχή της κοινότητας, τη συμμετοχή των πολιτών και τον τρόπο με τον οποίο οργανώνουμε τη ζωή της πόλης. Όχι σε επίπεδο έργων, αλλά σε επίπεδο νοοτροπίας. Αυτό που έχει πραγματική σημασία είναι η συνέχεια. Να μη χαθεί η δυναμική που δημιουργήθηκε αυτά τα χρόνια. Η διαδικασία απέδειξε ότι η Λεμεσός διαθέτει τις δυνατότητες, το ανθρώπινο δυναμικό και την ωριμότητα να προχωρήσει σταθερά. Αυτό που χρειάζεται τώρα είναι να διατηρήσουμε έναν καθαρό στόχο και μια κοινή πυξίδα.
–Κύριε Πίττα, σε όλη αυτή την πορεία μιλήσατε συχνά για τον ρόλο του πολιτισμού στη συγκρότηση μιας πόλης. Πώς αντιλαμβάνεστε εσείς προσωπικά αυτή τη σχέση; Τι σημαίνει, για μια πόλη όπως η Λεμεσός, να έχει μια σταθερή αντίληψη για τον πολιτισμό της;
–Ο πολιτισμός, για μένα, δεν είναι μια αλληλουχία γεγονότων ούτε ένας κατάλογος δράσεων. Είναι ο τρόπος με τον οποίο μια πόλη κατανοεί τον εαυτό της. Η σχέση της με τον χρόνο, με τη μνήμη και με τις αξίες που επιλέγει να κρατήσει ζωντανές. Μια πόλη που έχει επίγνωση του πολιτισμού της μπορεί να αναστοχαστεί, να διορθώσει, να εξελιχθεί χωρίς να διαρραγεί η συνοχή της. Αυτό είναι που χρειάζεται η Λεμεσός τα επόμενα χρόνια: έναν σταθερό τρόπο να αξιολογεί τι δημιουργεί και πώς το εντάσσει στη ζωή των ανθρώπων της.
–Τι θα θέλατε να μείνει στην Λεμεσό από όλη αυτή την πορεία, ανεξαρτήτως αποτελέσματος;
–Είμαι βέβαιος ότι αυτό που θα μείνει στη Λεμεσό είναι η σταθερή της ταυτότητα ως πόλη του πολιτισμού και των γραμμάτων. Μια πόλη που γνωρίζει το βάθος της ιστορίας της και συνεχίζει να προχωρά με συγκροτημένο όραμα και αυτοπεποίθηση.
