Του Απόστολου Τομαρά
Σαράντα μία μέρες πριν οι κάλπες ανοίξουν για την κορυφαία εκλογική διαδικασία της Ευρώπης των 27, και οι εκτιμήσεις ειδικών και πολιτικών για τα ποσοστά συμμετοχής των πολιτών είναι κάτι παραπάνω από απογοητευτικές σε όλη τη Γηραιά Ήπειρο. Από τον κανόνα αυτό η Κύπρος δεν αποτελεί εξαίρεση, τουναντίον όλα δείχνουν ότι στις ευρωεκλογές του 2014 η αποχή θα καταγράψει ιστορικό ρεκόρ, ξεπερνώντας κατά πολύ το αντίστοιχο ποσοστό των ευρωεκλογών του 2009, που σκαρφάλωσε στο 40,60% από το 27,50% που ήταν στις πρώτες στην Κύπρο ευρωεκλογές το 2004. Πέρα από τα μηνύματα απαξίωσης και αδιαφορίας σε πολιτική και θεσμούς εντός και εκτός, οι εκτιμήσεις για εκτίναξη της αποχής πάνω από το 50% ενδέχεται να ανατρέψουν και το κομματικό σκηνικό έτσι όπως είναι σήμερα στην Ευρωβουλή. Δεν είναι τυχαίο εξάλλου που σε όλα τα κόμματα ένα μεγάλο μέρος της προεκλογικής εκστρατείας στρέφεται προς τους πολίτες εκείνους, που είναι αποφασισμένοι να γυρίσουν την πλάτη στις ευρωεκλογές. Με βάση τις πρώτες εκτιμήσεις των εκλογικών επιτελείων αλλά και των πολιτικών αναλυτών, το τελικό αποτέλεσμα αλλά και οι έδρες που θα λάβει ο κάθε συνδυασμός θα εξαρτηθούν από το εύρος που θα πάρει η αποχή. Σύμφωνα με τον εκλογικό αναλυτή Μιχάλη Βρυωνίδη, οι πρώτες μετρήσεις της κοινής γνώμης δείχνουν ποσοστά αποχής που ξεπερνούν το 35%. Αν σε αυτά συνυπολογιστεί και ένα ποσοστό πέραν του 15% που δείχνουν απροθυμία να λάβουν μέρος στις δημοσκοπήσεις, το γενικό ποσοστό αποχής ανεβαίνει προσεγγίζοντας το μισό του εκλογικού σώματος.
Τα αίτια της αποχής
Στα κομματικά επιτελεία από τα κυρίαρχα ζητήματα της προεκλογικής εκστρατείας είναι ο περιορισμός των απωλειών εκ των έσω και σε δεύτερο στάδιο η διεύρυνση της εκλογικής τους βάσης με νέους ψηφοφόρους. Δεν είναι τυχαίο ότι σχεδόν όλα τα κόμματα που σήμερα έχουν παρουσία στην Ευρωβουλή βάζουν τον πήχη στο ύψος που τέθηκε από το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών του 2009. Αυτό που γίνεται αντιληπτό είναι ότι η οικονομική κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει η Κύπρος από πέρυσι τον Μάρτιο έχει δημιουργήσει ένα ισχυρό λαϊκό αίσθημα απαξίωσης στο νησί, ενώ παρόμοια είναι η εκλογική συμπεριφορά λόγω κρίσης και στην υπόλοιπη Ευρώπη. Το σκληρό πρόσωπο που επέδειξαν κράτη-μέλη της Ε.Ε. έναντι των χωρών με οικονομικά προβλήματα, αλλά και ο χειρισμός των καταιγιστικών εξελίξεων σε τοπικό επίπεδο έχει επιφέρει σημαντικές αλλαγές στη συμπεριφορά του εκλογικού σώματος και στην Κύπρο, αλλαγές που ενισχύουν τα ρεύματα εκείνα που δείχνουν μία αποστροφή στα πολιτικά κατεστημένα, προκαλώντας αποκαθήλωση των κομματικών σχηματισμών. Ο κοινωνιολόγος, Νίκος Περιστιάνης αποδίδει την αδιαφορία ενός μεγάλου ποσοστού πολιτών στα γενικότερα ελλείμματα του δημοκρατικού πολιτεύματος, που, σε συνδυασμό με τις προσδοκίες που γεννά, προκαλεί δυσαρέσκεια. Στην Κύπρο ειδικότερα, ο κ. Περιστιάνης αποδίδει τα υψηλά ποσοστά αποχής στην απογοήτευση των πολιτών που είδαν να καταρρέουν οι ελπίδες τους για ένα καλύτερο μέλλον, αλλά και στην ατιμωρησία των υπευθύνων.
Οι επιδιώξεις των κομμάτων
Στον Δημοκρατικό Συναγερμό οι προσδοκίες για το ζητούμενο της 25ης Μαΐου έχουν ως βάση τους δύο ευρωβουλευτές, ενώ ενδόμυχα ανεβάζουν ένα κλικ πιο ψηλά τον πήχη των προσδοκιών. Παρά το γεγονός ότι ο ΔΗΣΥ θα εισπράξει τη δυσαρέσκεια των κυβερνητικών αποφάσεων για την οικονομία, πολιτικοί αναλυτές τον κατατάσσουν σε καλύτερη θέση από τα υπόλοιπα κόμματα. Στις εκτιμήσεις που γίνονται και στο υποθετικό σενάριο που το κόμμα της Πινδάρου φθάσει στο 40%, αφήνεται ανοιχτό το ενδεχόμενο αύξησης των εδρών κατά μία, κάτι όμως που θα εξαρτηθεί και από άλλους παράγοντες, όπως τα εκλογικά υπόλοιπα. Το απαισιόδοξο σενάριο θέλει τον Συναγερμό να μένει στους δυο ευρωβουλευτές. Στην Εζεκία Παπαϊωάννου αν υπάρχει κάτι που φοβίζει το εκλογικό επιτελείο του κόμματος είναι η προϊστορία των δύο τελευταίων εκλογικών αναμετρήσεων, 2001 και 2013, οπότε και το ΑΚΕΛ είδε σημαντική πτώση στα εκλογικά ποσοστά του. Βάση ασφαλείας για το ΑΚΕΛ εκτιμάται ότι είναι το κόμμα να μην πέσει από πλευράς εκλογικών ποσοστών κάτω από το 25%. Σε μία τέτοια περίπτωση ο στόχος που έχει τεθεί, θα πάρει σάρκα και οστά. Αν ληφθεί υπόψη ότι η βάση όλων των σεναρίων είναι η μία έδρα, σε πιο δύσκολη θέση φαίνεται να είναι το ΔΗΚΟ και η συνεργασία ΕΔΕΚ με Οικολόγους. Για το Δημοκρατικό Κόμμα ο καθοριστικός παράγοντας θα είναι η συμπεριφορά που θα επιδείξουν στις ευρωεκλογές οι ίδιοι οι ψηφοφόροι του κόμματος ένεκα της εσωκομματικής εικόνας ρήξης που επικρατεί. Στην περίπτωση που οι ΔΗΚΟϊκοί δεν κάνουν πράξη στην κάλπη το συγκρουσιακό κλίμα, οι εκτιμήσεις λένε ότι το ΔΗΚΟ δεν βρίσκεται στη ζώνη του κινδύνου. Στην ΕΔΕΚ και τους Οικολόγους ο παράγοντας αποχή δημιουργεί ιδιαίτερη ανησυχία, ωθώντας το εκλογικό επιτελείο της συνεργασίας να ανεβάσει τον εκλογικό στόχο σε διψήφιο αριθμό προκειμένου να συσπειρώσει παραδοσιακούς ψηφοφόρους των δύο κομμάτων. Δυνητική απειλή για Σοσιαλιστές και Οικολόγους μπορεί να θεωρηθεί η Συμμαχία Πολιτών του Γιώργου Λιλλήκα, η οποία το τελευταίο διάστημα, σύμφωνα με εκτιμήσεις, φαίνεται να κατέγραφε ικανοποιητικά ποσοστά. Για τους υπόλοιπους συνδυασμούς των λεγόμενων μικρών, οι όποιες έρευνες έχουν διεξαχθεί, αδυνατούν επί του παρόντος να αποτυπώσουν το εκλογικό τους εύρος.
