Του Απόστολου Κουρουπάκη
Βλέποντας κάποιος το εξώφυλλο του τελευταίου τεύχους του περιοδικού «Διόραμα» δεν μπορεί παρά να σταθεί στο ψηφιδωτό που έχει φιλοτεχνήσει ο καλλιτέχνης Γεώργιος Κεπόλας, μία εικόνα μιας μάνας με το μωρό παιδί της στην αγκαλιά, με τα βλέμματά τους να έχουν κάτι από τη θλίψη των μητέρων που σήμερα βλέπουμε στις γυναίκες πρόσφυγες από τις εμπόλεμες περιοχές της Συρίας και του Ιράκ και όχι μόνο, από τη μάνα που δεν έχει πια την άνεση να προσφέρει στο παιδί της ό,τι αυτό χρειάζεται και ζει λίγα μόνο τετράγωνα από το σπίτι μας ή και δίπλα μας. Άραγε είχε ο Γεώργιος Κεπόλας αυτές τις εικόνες στο μυαλό του, ήθελε να αποτυπώσει ένα τέτοιο δράμα; Δεν το ξέρω, ωστόσο ο ίδιος λέει ότι εμπνέεται από τον απλό κόσμο, από τους ανθρώπους της καθημερινής βιοπάλης, σε έναν κόσμο στον οποίο η επιβίωση δεν είναι πια αυτονόητη.
Η τέχνη του ψηφιδωτού είναι για αυτόν κάτι σαν άλυτη άσκηση έκφρασης συναισθημάτων και καταστάσεων, και λέω άλυτη, διότι όσο άρτιο και αν είναι το αποτέλεσμα, ο καλλιτέχνης δεν επαναπαύεται στη μία και μόνη λύση που πρόσκαιρα έδωσε, προσπαθεί πάντοτε να εφευρίσκει και να εμπνέεται. Ο Κεπόλας δεν είναι όμως μόνο τεχνίτης του ψηφιδωτού, δεν θα μπορούσε, άλλωστε, να είναι ένας μονοδιάστατος καλλιτέχνης. Είναι και ζωγράφος, έχει δημιουργήσει και σχέδια με κάρβουνο. Τα έργα του δείχνουν μία Κύπρο που χάνεται, αλλά και νεκρές φύσεις. Τα χρώματα που χρησιμοποιεί στα ζωγραφικά του έργα είναι έντονα, αποπνέουν νοσταλγία, αλλά και υμνούν τη φύση που είναι πάντοτε τόσο απλή όσο και πολύπλοκη.
Τα ψηφιδωτά του Κύκκου
Η πρώτη μεγάλη δουλειά του ήταν η ψηφιδωτή σύνθεση στη Μονή του Κύκκου, μία δουλειά που έγινε με πολύ μεράκι και αγάπη, αλλά και με τρόπο απόλυτα καλλιτεχνικά τεκμηριωμένο. Όπως έχει ο ίδιος αναφέρει, ο καλλιτέχνης οφείλει να τηρήσει τις απαραίτητες ισορροπίες ώστε να μην έρχεται σε αντίθεση το έργο με το περιβάλλον του. Οι ισορροπίες αυτές στα ψηφιδωτά του Κύκκου επετεύχθησαν απόλυτα. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η επιλογή των παραβολών που ψηφιδοθέτησε. Πρόκειται για παραβολές που μας υπενθυμίζουν την άρρηκτη σχέση μας με τη γη και τη φύση, αλλά και εικόνες και θύμησες του ίδιου του καλλιτέχνη, ο οποίος εμπνέεται εν πολλοίς από την πατρώα γη, από τα θάματά της, αλλά και από τις τραγωδίες της. Γι’ αυτό όταν κάποιος δει τα μη θρησκευτικά ψηφιδωτά του θα διακρίνει τη γαλήνη και την οπτική πραγματικότητα. Το απλό του θέματος στη σύνθεση δεν είναι απλοϊκό, η σύνθεση για παράδειγμα «Σαν μπουκάλια αδειανά» μοιάζει να συμπληρώνει το έργο «Μέθη και γεύση» ή τα «Δώρα της γης μου» υμνούν ένα «ευτελές» λαχανικό, το κουνουπίδι, που μέσα στη δική του απλότητα αποτέλεσε και αποτελεί ένα βασικό συστατικό της απλής ζωής των ανθρώπων της υπαίθρου.
Το ταξίδι της πέτρας
Αρέσκεται στο παιχνίδι της αναζήτησης της πέτρας και ψάχνει τις καλύτερες, όπως ψάχνει ο ποιητής την κατάλληλη λέξη ή ο φιλόσοφος την αρμονία του συλλογισμού του. Με προέτρεψε να δω ένα βίντεο στο ΥouΤube για τον τρόπο με τον οποίο αναζητάει την πέτρα, έχει ενδιαφέρον πώς τη μεταχειρίζεται. Όταν τη βρει, ακόμη και την πιο μικρή, στα χέρια του είναι λες και χάνει κάτι από τις αρχέγονές της ιδιότητες, εξευγενίζεται, γίνεται χρήσιμο και πολύτιμο εργαλείο, αλλά και κόσμημα. Στο τελικό αποτέλεσμα, η ακατέργαστη πέτρα δείχνει στο σύνολο του ψηφιδωτού ως ένα μαργαριτάρι που απεγκλωβίστηκε από το όστρακο και έδειξε τη λάμψη του.
Ο Γεώργιος Κεπόλας
Γεννήθηκε στην Αθηένου το 1956 και έχοντας από μικρός κλίση στη ζωγραφική μαθήτευσε, λάθρα σχεδόν, πλάι στον Καλλίνικο Σταυροβουνιώτη. Μετέβη αργότερα στην Εθνική Ακαδημία Καλών Τεχνών της Νέας Υόρκης, όπου σπούδασε ζωγραφική. Αργότερα ειδικεύτηκε στην Αθήνα στην τοιχογραφία και το ψηφιδωτό. Το 1984 με τον αδελφό του Άλκη δημιούργησαν το Εργαστήριο Αγιογραφίας και Ψηφιδωτού. Μνημειώδες το έργο του στη Μονή Παναγίας του Κύκκου. Έργα του βρίσκονται στην Κύπρο και το εξωτερικό.
