Του Απόστολου Κουρουπάκη
Είναι όλα ρόδινα στην εικαστική σκηνή της χώρας; Αν δεν είναι, τι φταίει; Ευθύνεται μόνο το υφυπουργείο Πολιτισμού που δεν χρηματοδοτεί και δεν βοηθάει τον τομέα των εικαστικών προσηκόντως; Έχουν ευθύνη οι σύνδεσμοι των καλλιτεχνών που δεν ζητούν περισσότερα και πιο συγκεκριμένα μέτρα και προγράμματα; Έχουμε ίσως και εμείς οι συντάκτες του πολιτιστικού ρεπορτάζ μερίδιο που δεν πιέζουμε όσο θα έπρεπε; Αυτό που σίγουρα φταίει και είμαι βέβαιος γι’ αυτό είναι πως στην Πολιτεία καρφί δεν καίγεται για τα πολιτιστικά πράγματα και εξαντλεί το ενδιαφέρον της στις χορηγίες και στις χρηματοδοτήσεις και έτσι, σιγά-σιγά, εθίστηκαν όλοι στο «εν τη παλάμη και ούτω βοήσωμεν».
Και οι σκέψεις αυτές μου ήλθαν, όταν έπεσαν στην αντίληψή μου η ανακοίνωση του υφυπουργείου Πολιτισμού, σχετικά με την Κρατική Πινακοθήκη Σύγχρονης Τέχνης – ΣΠΕΛ και η ανοικτή επιστολή προς τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας που συγγράφηκε από κοινού από άτομα του πολιτισμού (ανώνυμα) και σε αυτή υπήρχαν και ερωτήματα που αφορούσαν τα εικαστικά. Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά. Στην ανακοίνωση του υφυπουργείου Πολιτισμού αναφερόταν: «Το Τμήμα Σύγχρονου Πολιτισμού του Υφυπουργείου Πολιτισμού ενημερώνει το κοινό ότι η Κρατική Πινακοθήκη Σύγχρονης Τέχνης – ΣΠΕΛ (Αμμοχώστου 73, 1016 Λευκωσία) θα παραμείνει κλειστή μέχρι νεοτέρας, λόγω προγραμματισμένων εργασιών. Το Τμήμα απολογείται για τυχόν ταλαιπωρία του κοινού.». Η μεγάλη μου απορία είναι ποια μπορεί να είναι η ταλαιπωρία του κοινού, για ένα κτήριο που δεν λειτουργεί ως Πινακοθήκη Σύγχρονης Τέχνης, εδώ και πάρα πολλά χρόνια, αλλά ως κτήριο πολλαπλών χρήσεων και χώρος ποικίλων εκδηλώσεων. Δεν ξέρω, αλλά μού ακούγεται ειρωνικό. Το ίδιο ειρωνικό είναι και το μέχρι νεοτέρας. Αφού σύμφωνα με τον προγραμματισμό η ΣΠΕΛ θα χρησιμοποιηθεί για τις ανάγκες της Προεδρίας, άρα προς τι το νεοτέρας; Πάντως, καλό δεύτερο μισό του 2026 και βλέπουμε για να δούμε τη ΣΠΕΛ να λειτουργεί ως Κρατική Πινακοθήκη Σύγχρονης Τέχνης. Αναμένουμε βέβαια περισσότερα από τη Συμβουλευτική Επιτροπή Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης που έχει δημιουργηθεί για να δούμε πώς προχωράει το ζήτημα.
Στη δε ανοικτή επιστολή των ανθρώπων του Πολιτισμού, οι ανώνυμοι συντάκτες απευθύνουν κάποια ερωτήματα στον πρόεδρο της Δημοκρατίας. Τα ερωτήματα αυτά αφορούν προβλήματα και ζητήματα του πολιτιστικού τοπίου της χώρας και ειρήσθω εν παρόδω τα απευθύνουν στον Πρόεδρο που είχε πει στα Βραβεία του ΘΟΚ το 2023 «Θα με βλέπετε συχνά απέναντί σας να χειροκροτώ τις παραστάσεις σας, αλλά και πλάι σας για να κτίσουμε μαζί τη μακροχρόνια στρατηγική της Κύπρου για τον πολιτισμό στην πατρίδα μας» -και το 2025, προς το τέλος μάλιστα… ούτε στα «πέδιλα» δεν είμαστε. Όπως και να ’χει. Λένε στην επιστολή τους: «Γνωρίζετε ότι ολόκληροι καλλιτεχνικοί τομείς, με ενδεικτικό αυτόν των εικαστικών που παρουσίαζε σημαντική κινητικότητα, έχουν αποδυναμωθεί με απομακρύνσεις, μετακινήσεις και αποχωρήσεις έμπειρων στελεχών από το Τμήμα Σύγχρονου Πολιτισμού;». Θα ήθελα να γνωρίζω ποια είναι αυτή η σημαντική κινητικότητα… Θυμίζω ότι χάσαμε μία Μπιενάλε Βενετίας (ακόμα δεν μάθαμε τι έγινε και υποθέτω πως φταίει ο Χατζηπετρής), παλιά ήταν αυτό. Στην επόμενη είτε πήγαμε είτε δεν πήγαμε το ένα και το αυτό και δεν μπήκαν καν στον κόπο τα έμπειρα στελέχη να εξηγήσουν το σκεπτικό της έκθεσης, το αποτύπωμά της στη σύγχρονη εικαστική πραγματικότητα του νησιού και τα λοιπά. Στην Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής από την άλλη χάθηκε στις λέξεις η κατά τα άλλα ενδιαφέρουσα πρόταση της Κύπρου.
Άρα αδυνατώ να αντιληφθώ τη σημαντική κινητικότητα, αλλά ίσως να φταίω εγώ.
Το επόμενο ερώτημα έχει ως εξής: «Γνωρίζετε ότι το Υφυπουργείο έχει αναστείλει πλήρως τη δραστηριότητα των δύο Κρατικών Πινακοθηκών στη Λευκωσία, δηλαδή των Majestic και ΣΠΕΛ, οι οποίες προηγουμένως αποτελούσαν ζωτικούς πολιτιστικούς και εκπαιδευτικούς πυρήνες του τόπου;»… Μιλούν για ζωτικούς πολιτιστικούς και εκπαιδευτικούς πυρήνες του τόπου, μα πότε, πώς και γιατί; Πότε ήταν πολιτιστικοί και εκπαιδευτικοί πυρήνες του τόπου. Δεν λέω έγιναν πράγματα στη ΣΠΕΛ, αλλά ήταν τέτοια που δικαιολογούν το επίθετο «ζωτικός»; Τολμώ να πω ότι όχι. Όσο για τη Majestic, τα πράγματα είναι πάνω κάτω τα ίδια, έγιναν δράσεις «ζωτικής αξίας»; Είναι η Majestic ένας ενεργός πολιτιστικά χώρος, όπως έχει ανάγκη η χώρα; Τολμώ να πω και πάλι πως όχι.
Κλείνοντας, τα προβλήματα στον Πολιτισμό, και στον τομέα των εικαστικών, είναι πολλά και όσο αντιμετωπίζονται επιδερμικά δεν θα λυθούν ποτέ!
