Οικονομικός μετασχηματισμός

Η παγκόσμια οικονομία μαστίζεται αυτήν την περίοδο από τέσσερις παράγοντες οι οποίοι συντρέχουν και αφορούν στην πανδημία, στην εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, στην ενεργειακή κρίση και στον ψηλό πληθωρισμό. Πολλά έχουν αλλάξει και στο επίπεδο του παγκόσμιου εμπορίου όπου σημαντικά προβλήματα στις εφοδιαστικές αλυσίδες έχουν ανακύψει περιορίζοντας την προσφορά προϊόντων τουλάχιστον στις ποσότητες που την είχαμε συνηθίσει τα προηγούμενα χρόνια, όταν η παγκοσμιοποίηση είχε αναδείξει την Κίνα ως το παγκόσμιο εργοστάσιο του πλανήτη. Αυτό όμως που σήμερα χαρακτηρίζεται ως κρίση στην αγοραστική δύναμη των πολιτών δεν αφήνει πολλά περιθώρια αισιοδοξίας ότι η ζήτηση σύντομα θα ανακάμψει στα προηγούμενα επίπεδα επιτρέποντας συνέχιση της οικονομικής μεγέθυνσης.

Η παγκόσμια οικονομία βρίσκεται σε διαδικασία μετασχηματισμού που θα γίνει πλήρως κατανοητή μόλις ο «θόρυβος» από την συνύπαρξη των πιο πάνω επιβαρυντικών στοιχείων εκλείψει και η προσοχή στραφεί στην συζήτηση για την επόμενη μέρα. Η κατάσταση που σύμφωνα με τις προσδοκίες θα επικρατήσει θα σημάνει και το τέλος των χαμηλών τιμών καθώς εισερχόμαστε σε μια νέα φάση της παγκόσμιας προσφοράς και ζήτησης αυτού δηλαδή που έγινε ευρέως γνωστή ως παγκοσμιοποίηση. Ένα εύκολο παράδειγμα για κατανόηση των αλλαγών που έρχονται έχει να κάνει με την επαναφορά της ανάγκης διατήρησης αποθεμάτων όταν για πολλά χρόνια τα παγκόσμια εργοστάσια εξασφάλιζαν την τροφοδοσία σε «πραγματικό χρόνο» κάνοντας την έννοια δημιουργίας αποθεμάτων μια ξεπερασμένη πρακτική. Η επανεμφάνιση αυτού και μόνου του συστατικού επιβαρύνει το τελικό προϊόν με σημαντικές μονάδες κόστους.

Για πολλές χώρες η πλήρης αποβιομηχανοποίηση των προηγούμενων δεκαετιών θα αποδειχθεί μια επίπονη πραγματικότητα που θα αναγκάσει πολλές αναπτυγμένες χώρες να προσπαθούν να ανακτήσουν την παραγωγική τους ικανότητα, παράγοντας μέρος αυτών που στο παρελθόν είχαν χαρακτηρίσει ως προϊόντα εισαγωγής. Αυτό θα οδηγήσει στην ανάγκη σημαντικών επενδύσεων σε υποδομές προκειμένου να εξυπηρετηθούν οι νέοι στόχοι παραγωγής και να επιτευχθεί ο μείζων στόχος της ενεργειακής αυτονομίας ως κρίσιμος παράγοντας επιτυχίας. Με βάση τα σημερινά ενεργειακά δεδομένα, η μετάβαση στην πράσινη οικονομία παύει να συνιστά πολυτέλεια όπως χαρακτηριζόταν τα προηγούμενα χρόνια, και καθίσταται αναγκαία για την δημιουργία ανταγωνιστικών οικονομιών.

Η επόμενη περίοδος αναμένεται γεμάτη ανακατατάξεις και σκαμπανεβάσματα στον δρόμο για την προώθηση σημαντικών μεταρρυθμιστικών προγραμμάτων και δράσεων. Προσωρινά εκτιμάται πως θα υπάρξουν αναταράξεις τόσο στις τιμές των πρώτων υλών, κυρίως ορυκτών καυσίμων, όσο και στην επάρκεια τελικών προϊόντων πλήττοντας κυρίως μικρότερους προορισμούς εξαγωγών όπως είναι η περίπτωση της Κύπρου που απορροφά περιορισμένες ποσότητες. Η προσφορά και η ζήτηση θα είναι κάτι που στο επόμενο διάστημα θα μας απασχολήσει επαναφέροντας την συζήτηση σε πιο παραδοσιακές οικονομικές θεωρίες οι οποίες για χρόνια είχαν εγκαταλειφθεί.

Η ανάγκη για επενδύσεις που θα προκύψουν το επόμενο διάστημα θα είναι αναπτυξιακού χαρακτήρα ωθώντας περαιτέρω την μεγέθυνση της οικονομίας. Οι αναγκαίαι πόροι θα πρέπει να αναζητηθούν τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο. Πολλά αναμένονται από τον ιδιωτικό τομέα ο οποίος θα μπορεί να συμπράξει με επενδυτές του εξωτερικού. Σε αυτή την προσπάθεια δεν πρέπει να αγνοηθεί και η χρηματοδότηση που μπορεί να προέλθει από τον τραπεζικό τομέα. Μετά από πολλά χρόνια στήριξης, οι τράπεζες θα έχουν την ευκαιρία να αποτελέσουν μέρος της λύσης και όχι του προβλήματος οικοδομώντας την νέα προοπτική για τη χώρα.