Του Λάρκου Λάρκου
Η αδιαφορία για την πολιτική ολοένα και ενισχύεται. Η κόπωση από ανεκπλήρωτες εξαγγελίες, παράγει αντιπάθεια/εχθρότητα στην πολιτική. Προγράμματα υπόσχονται τα πάντα, επαναλαμβάνουν τα ίδια. Το ζήτημα συνδέεται με το πώς διαμορφώνει η κοινωνία μας τον τρόπο με τον οποίο θέλει να περπατήσει.
1. Η πολιτική μας ζωή δεν έχει ανοικτές κεραίες σε έξω ρεύματα, παραμένει δύσπιστη, κλείνεται στο καβούκι της. Έτσι, όταν επιστρέφει κανείς στη νήσο, ακούει τα ίδια και τα ίδια στο ένα ή το άλλο ραδιόφωνο, τα ίδια πρόσωπα, τις ίδιες και τις αυτές στερεοτυπικές εκφράσεις
2. Επίτροποι, ευρωβουλευτές, δικαστές κ.ά. διορίζονται, εκλέγονται στα ευρωπαϊκά όργανα κ.λπ. Πάνε και έρχονται, η πλειοψηφία μιλάει για τις επερωτήσεις που έκανε, αποφεύγει να μιλήσει για τις απαντήσεις που έλαβε. Προβάλλουν το τι είπαν, όχι τι άκουσαν, όχι τι αποτέλεσμα έφεραν, έτσι «εκπαιδευόμαστε» μόνο για να τους ξαναψηφίσουμε
3. Οι πρόεδροι των κρατών συμμετέχουν στα Ευρωπαϊκά Συμβούλια (Ε.Σ.), που έχουν ατζέντα, δεν έχουμε ακούσει, έστω μία φορά, κάποιον πρόεδρο να μας πει «ιδού η ατζέντα του Ε.Σ., να με ποιες θέσεις πάω» και στο τέλος να δούμε τι πέτυχε και τι μένει για αργότερα ή τι δεν πέρασε. Η ουσία είναι το τι κάνει ένας πολιτικός και όχι τι δηλώνει ως πρόθεσή του. Έτσι, όταν δεν μιλάς για την πραγματική ατζέντα, ό,τι πεις, είσαι μέσα.
4. Παρά τη συμμετοχή μας στην Ε.Ε., η αντίληψη ότι χρειάζεται να σκεφτόμαστε διαφορετικά δεν έχει περάσει. Οι δυσκολίες μας είναι δικές μας, δεν τις έφεραν οι Φοίνικες. Η πρόσφατη κινητοποίηση της ΟΕΛΜΕΚ είναι χαρακτηριστική, ο ορισμός της: «συντεχνιασμός, ασφαλής στη στασιμότητα». Ανάποδα: Η απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου για οργάνωση ενωμένου μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας είναι σωστή. Ποιος όμως ηγείται του εγχειρήματος; Με ποια επιχειρήματα; Πώς τυγχάνει ενημέρωσης η κοινή γνώμη; Αν μια χώρα αδιαφορεί, δεν συμβαίνει το ίδιο με άλλες χώρες που διαθέτουν άλλη αντίληψη για τις κοινωνικές μεταρρυθμίσεις. Χώρες που μπήκαν στην Ε.Ε. μαζί μας, έχουν ήδη γίνει «πρότυπα» τεχνολογικής ανάπτυξης, μείωσης της γραφειοκρατίας και εξαιρετικών επιδόσεων στη στροφή στην πράσινη ενέργεια. Η Κύπρος στην κατηγορία του ουραγού ή στα πέριξ του.
5. Η πρόοδος ή η συρρίκνωση μιας χώρας δεν αφορά θριάμβους ή πανωλεθρίες. Αφορά μόνο την ορθολογική βάση. Για παράδειγμα, μιλάμε για υποθαλάσσια καλώδια, γνωρίζουμε την εξέλιξή τους και δεν γυρίζουμε το κεφάλι πάνω για να δούμε τις στέρεες λύσεις για την οικιακή κατανάλωση, τη μείωση του κόστους βιομηχανικής/γεωργικής παραγωγής, την προσέλκυση επενδύσεων κ.λπ.
6. Η κοινή γνώμη κινείται σε καθορισμένα πλαίσια, αυτά που, κατά κανόνα, παράγουν τα ίδια αποτελέσματα. Είναι αυτό νομοτελειακό; Είναι η Κύπρος μια χώρα δεύτερης διαλογής; Ασφαλώς όχι! Η πλειοψηφία μπορεί να παρακολουθήσει σύνθετες πολιτικές, να ακολουθήσει έναν διαφορετικό δρόμο, που από τη μία θα αξιοποιεί τα επιτεύγματα των άλλων (άλλωστε σε δημόσια θέα είναι, αν θέλουμε να τα αξιοποιήσουμε) και από την άλλη, να δώσει βάρος στις κυπριακές δυνάμεις (ινστιτούτα/έδρες) που παράγουν γνώση, καινοτομία, πρόσωπα με διεθνή καταξίωση/ένας νομπελίστας μάς ππέφτει λλίος! Η σημερινή (κυρίαρχη) αντίληψη διαμορφώνει παιχνίδι στη γραμμή «καλύτερα, τα λιγότερα». Οι μέχρι τώρα (κυβερνητικές) πολιτικές δεν αρκούν. Χρειάζονται επανεκτίμηση με βάση νέους στόχους, προτάσεις, διαπραγματεύσιμα προγράμματα. Ως γνωστόν, όταν μένεις ακίνητος, άλλοι κινούνται, κατά συνέπεια, η απόσταση γίνεται διπλή!
Οι πρόσφατες τοποθετήσεις και μετακινήσεις γενικών διευθυντών ανήκουν στην πιο πάνω κατηγορία: Πολλοί θεωρούν τα πιο πάνω ως κάτι το ασήμαντο, τα προσεγγίζουν ως μια συνήθη πρακτική. Πριν από τους τωρινούς, πάνω κάτω τα έκαναν και οι προηγούμενοι κ.ο.κ. Όμως, αυτή η προσέγγιση του τύπου «όλα να τα προσπερνούμε, αφού αυτά έκαναν και οι προηγούμενοι», έχει τεράστιο μέρος ευθύνης για τα γενικότερα χάλια μας, πάτος στους ευρωπαϊκούς δείκτες, παιδεία, περιβάλλον, διαφθορά, επενδύσεις, ψηφιακό κράτος, αξιοκρατία, διάβρωση του συστήματος κ.λπ.
Ας πούμε ενδεικτικά ότι στα χρόνια της «Κοινοπολιτείας», κυριαρχούσε το κράτος-προστάτης/ προστατευτισμός κ.λπ. Μαζί λειτουργούσε και το κράτος των ειδικών προνομίων με συντεχνίες που μπορούσαν να ασκήσουν επιρροή μέσω του βουλευτή της ενορίας που έλεγε «σύμφωνος» σε κάθε αίτημα. Έτσι, χωρίς συνεκτική αναπτυξιακή στρατηγική, οικοδομήθηκε μια κοινωνία από ποικίλες ταχύτητες που η μια παρεμπόδιζε τα μερίσματα δικαιοσύνης της άλλης – βλέπε τις τεράστιες διαφορές δημόσιου/ιδιωτικού τομέα. Τα προνόμια της μιας πλευράς, τα πλήρωνε ο εργαζόμενος της άλλης πόρτας. Οι διεκδικήσεις από το κάθε φορά κυβερνητικό κόμμα, επέστρεφαν πίσω με πελατειακές δικτυώσεις, κόμματα-μηχανισμούς κ.λπ. Η εποχή αυτή έληξε οριστικά, η συμμετοχή στην Ε.Ε. απαιτεί συμμόρφωση σε κανόνες, κανόνες που συνδημιουργούμε. Η υστέρησή μας δίνει πλεονεκτήματα σε άλλους που αντιλαμβάνονται καλύτερα ότι τίποτε δεν κινείται χωρίς πυξίδα.
Ενώ οι συνθήκες αλλάζουν, τα πρότυπα εξουσίας στη χώρα μας παραμένουν στάσιμα. Δεν υπάρχουν θαυματουργές λύσεις, όμως κάποια στιγμή ένας «κοινωνικός διάλογος» χρειάζεται να γεννήσει μία διαφορετική αναπτυξιακή στρατηγική (τι δικαιούμαστε, τι οφείλουμε), το πώς εξελίσσεται μια ανταγωνιστική κοινωνία σε συνθήκες που συγκροτούν τα ανοικτά σύνορα και η συμμετοχή μας στην Ευρωζώνη. Η συνέχιση της παλιάς νοοτροπίας επιβραδύνει την πρόοδο, σπρώχνει τους πολίτες στην ιδιώτευση και ενισχύει περιθωριακές κινήσεις που απλώς ψαρεύουν δυσαρέσκεια – και ώς εκεί. Αντίθετα, οι μεταρρυθμιστικές στρατηγικές στο κράτος, (λ.χ. τρόπος διορισμού ανεξάρτητων αξιωματούχων, νέοι κανόνες διαφάνειας, λογοδοσίας), εγγυώνται περισσότερη αξιοπιστία, κατά συνέπεια συνδέονται με την ανάπτυξη –κύριος κανόνας για τις πολιτικές της κοινωνικής δικαιοσύνης.
