Του Λάρκου Λάρκου
Ισραήλ - Τουρκία: Δύο ιστοσελίδες ρίχνουν φως στο παρασκήνιο. Ο τίτλος: «Βαθιές διεργασίες επαναπροσέγγισης Τουρκίας - Ισραήλ» (SoL Haber, πάνω σε δημοσίευμα από Yediot Aharonot). Ισραήλ, ρεπορτάζ της Yediot Aharonot: «Ο αρχηγός της ΜΙΤ Ιμπραχίμ Καλίν («η σκιά του Ερντογάν»), θέλει να αποκαταστήσει σταδιακά τις σχέσεις με το Ισραήλ, ξεκινώντας με ανταλλαγή πρέσβεων και επανέναρξη πτήσεων της Turkish Airlines προς το Τελ Αβίβ. Μάλιστα, φέρεται να έχει στενή επαφή με κορυφαίους Ισραηλινούς αξιωματούχους, όπως τον αρχηγό της Μοσάντ Ντέντι Μπαρνέα και τον σύμβουλο Εθνικής Ασφάλειας Τσάχι Χανέγκμπι. Ισραηλινή πηγή φέρεται να τον περιγράφει ως «έξυπνο, με αξίες και χωρίς μίσος για το Ισραήλ», ενώ άνθρωποι του περιβάλλοντός του λένε πως «θέλει να ρίξει τους τόνους και να φέρει πίσω τους τουρίστες και τα αεροπλάνα», ενώ, σύμφωνα με το ρεπορτάζ, προετοιμάζει την αποστολή εργατών για την ανοικοδόμηση της Γάζας. Χαρακτηριστική είναι η φράση που είπε ο Ερντογάν στον Ι. Καλίν στο Σαρμ Ελ Σέιχ: «Μη φύγεις από το Σαρμ χωρίς συμφωνία!» (www.edotourkia.gr).
Την Παρασκευή 17 Οκτωβρίου ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών Γιόχαν Βάντεφουλ πήγε στην Άγκυρα για διμερή και περιφερειακά ζητήματα, ειδικότερα, συνομιλίες για την πώληση αεροσκαφών Eurofighter. Τον Ιούλιο, η Τουρκία και το Η.Β. υπέγραψαν μια προκαταρκτική συμφωνία που θα επέτρεπε στην Άγκυρα να χρησιμοποιεί αεροσκάφη Eurofighter Typhoon, τα οποία παράγονται από μια κοινοπραξία Γερμανίας, Βρετανίας, Ιταλίας και Ισπανίας. Η Γερμανία άνοιξε τον δρόμο για την παράδοση 40 αεροσκαφών Eurofighter στην Τουρκία» («Χουριέτ», 15/10).
Η επίσκεψη Βάντεφουλ στην Αθήνα (13 Οκτωβρίου) αναβλήθηκε λόγω Σαρμ Ελ Σέιχ, ωστόσο, το ρεπορτάζ της «Καθημερινής» έριξε φως μια ημέρα πριν: «Παραινέσεις και από το Βερολίνο, προκειμένου να καμφθούν οι αντιδράσεις της Αθήνας και να μην μπλοκάρει τη συμμετοχή της Άγκυρας στα δάνεια του κανονισμού SAFE για την ευρωπαϊκή άμυνα, θεωρείται πολύ πιθανό ότι θα κομίσει και ο ΥΠΕΞ της Γερμανίας Γιόχαν Βάντεφουλ. Με τη Γερμανία συντάσσονται ουσιαστικά οι υπόλοιπες τρεις από τις τέσσερις μεγάλες χώρες της Ε.Ε. Η Ιταλία, η Ισπανία και η Πολωνία επιθυμούν την ενίσχυση των σχέσεων με την Τουρκία στον αμυντικό τομέα. Πρακτικά, οι υπόλοιπες χώρες της Ε.Ε. στηρίζουν τη συνεργασία με την Τουρκία, καθώς θεωρούν ότι το κράτος με τον δεύτερο μεγαλύτερο στρατό στο ΝΑΤΟ, και με μια αμυντική βιομηχανία σε άνθηση είναι ιδανικός εταίρος για την Ευρώπη». Οι επαφές πυκνώνουν καθώς «πλησιάζει η λήξη της προθεσμίας (30 Νοεμβρίου) για τις χώρες που επιθυμούν δάνεια μέσω του SAFE, ώστε να γίνει άμεση αξιολόγησή τους από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο» («Καθημερινή», 15/10).
Ο πρόεδρος Χριστοδουλίδης, την επομένη της συμφωνίας για εκεχειρία στη Γάζα, σημείωσε μια πρόταση «που άπτεται έξι συγκεκριμένων προτάσεων σε τρεις τομείς: στους τομείς της ασφάλειας, της ανοικοδόμησης και του ανθρωπιστικού τομέα, πάντοτε σε σχέση με το σχέδιο του Αμερικανού προέδρου. Η Κύπρος θέλει να αξιοποιήσει εκείνα τα συγκριτικά πλεονεκτήματα που της προσδίδουν οι μηχανισμοί, υποδομές, γεωγραφία και διπλωματική της θέση, και πάλι για να παρουσιάσει στη διεθνή κοινότητα συγκεκριμένες λύσεις και προτάσεις προς υλοποίηση».
Τα «συγκριτικά πλεονεκτήματα» της Κύπρου, όπως καταγράφονται πιο πάνω, είναι διατυπωμένα εξαιρετικά εύστοχα. Αν προτείνεις τα εξαιρετικά για τη Γάζα, γιατί τα ίδια εξαιρετικά δεν τα επεξεργάζεσαι για το δικό σου, άλυτο ζήτημα, ώστε να τα επενδύσεις στην προοπτική της επίλυσής του; Ό,τι είδαμε στη Γάζα, το είδαμε πριν στο Κραν Μοντάνα –τηρουμένων των αναλογιών– με το «Πλαίσιο Γκουτέρες», ως το κατέθεσε στα μέρη ο γ.γ. των Η.Ε., 30/6/17. Σημείο 1: «Σχετικά με την ασφάλεια, νομίζω ότι θα πρέπει να ξεκινήσουμε να αναγνωρίζουμε ότι χρειαζόμαστε ένα καινούργιο σύστημα εγγυήσεων, όχι τη συνέχιση του παλιού. Πιστεύω ότι χρειαζόμαστε τον τερματισμό του μονομερούς επεμβατικού δικαιώματος και της Συνθήκης Εγγυήσεως. Αυτή πρέπει να αντικατασταθεί από ένα στιβαρό σύστημα διασφαλίσεων: το οποίο να είναι πολυμερές/διεθνές με τη συμμετοχή αρκετών χωρών (διεθνής διάσταση). Οι εγγυήτριες δυνάμεις δεν μπορούν να εφαρμόσουν και να εποπτεύουν τους εαυτούς τους». Μέσα στις γραμμές αυτές («στιβαρό σύστημα διασφαλίσεων, με τη συμμετοχή αρκετών χωρών») συναντούμε τη μορφή του συστήματος ασφαλείας, καθώς θα «τερματίζεται» το παλιό σύστημα του «μονομερούς επεμβατικού δικαιώματος».
Ο κόσμος αλλάζει, αναζητεί λύσεις σε παλαιά προβλήματα, ωστόσο, κάθε λαός και κάθε ηγεσία, έχουν τις δικές τους ευθύνες να ξεκολλήσουν το δικό τους κάρο από την ακινησία. Δεν αρκεί να ταξιδεύεις, μετρά μόνο το πόσο δουλεύεις πάνω στα ζητήματα, το πόσο επεξεργάζεσαι τα επιχειρήματά σου, το πόσο «ενσωματώνεις» τα διεθνή συμφέροντα στη δική σου κορυφαία προτεραιότητα. Στη νήσο δεν παρακολουθούμε τις αλλαγές, δεν εξελίσσουμε την πολιτική μας. Μαρμαρωμένες πολιτικές, στοχευμένες στο να φτιάχνουν φοβική κοινή γνώμη, έτοιμη να πιστεύει ότι η κινητικότητα είναι «επικίνδυνη». Η στρατηγική της στασιμότητας είναι η βολική, γιατί δίνει την εντύπωση ότι η πολιτικά υπεύθυνη ηγεσία δεν έχει καμία ευθύνη, αυτή, μεταφέρεται στους ώμους άλλων, στους ξένους, στους απεσταλμένους κ.λπ. Ο δρόμος της στασιμότητας οδηγεί βήμα-βήμα στον δρόμο της παραίτησης, έτσι στον δρόμο της μακρόσυρτης ήττας.
