Η αντικειμενικότητα δεν είναι παραίτηση

Δεν είναι πέραν των διανοητικών δυνατοτήτων μας να καταλάβουμε ότι η εθνική επιβίωση εξαρτάται από την αντικειμενική αποτίμηση των προκλήσεων που αντιμετωπίζουμε, καθώς και των δυνατοτήτων και αδυναμιών μας, ώστε να μπορέσουμε να κινηθούμε με στρατηγική και τόλμη. Γιατί, τότε, επιμένουμε σε αέναες και ανούσιες συγκρούσεις, επιχειρώντας ο ένας να βγάλει το μάτι του άλλου σαν αυτό να είναι μοναδική προτεραιότητα; Οταν αντιμετωπίζουμε άλλους λαούς, ανατρέχουμε στο παρελθόν για να θυμηθούμε την ανάγκη για ενότητα· μεταξύ μας, πλαίσιο αναφοράς είναι οι ιστορικές συγκρούσεις μας. Σαν να επιλέγουμε ένα φαντασιακό χθες αντί για το σήμερα και το αύριο.

«Οι άριστοι τρέμουν και διστάζουν, ενώ οι χείριστοι ξεχειλίζουν από πάθη», έγραψε πριν από έναν αιώνα ο μεγάλος Ιρλανδός ποιητής Ουίλιαμ Μπάτλερ Γέιτς, αναφερόμενος στη δική του διχασμένη πατρίδα. Και στη χώρα μας, οι περισσότεροι παρασυρόμαστε από μια νοοτροπία ότι αν δεν είμαστε με τους μεν πρέπει να είμαστε με τους δε. Η αντικειμενικότητα, η προσπάθεια να αποτιμήσουμε τα πράγματα με ορθολογικό τρόπο, χωρίς ιδεολογία και συναισθηματισμούς, εξοστρακίζεται ως τήρηση «ίσων αποστάσεων» μεταξύ του «καλού» και του «κακού», όπως το ορίζει η κάθε πλευρά. Στην πραγματικότητα, μπορούμε να απαιτούμε κράτος δικαίου χωρίς να θέλουμε ούτε τον αυταρχισμό ούτε την ασυδοσία· να είμαστε κοινωνικά φιλελεύθεροι, να σεβόμαστε ο ένας τον άλλον, χωρίς να παραδινόμαστε σε κάθε νέα μόδα και ιδεοληψία. Μπορούμε να θέλουμε δημόσια πανεπιστήμια που δεν είναι έρμαια κάθε μαχητικής μειοψηφίας αλλά χώρος όπου και αυτές μπορούν να αναπτύξουν τα επιχειρήματά τους. Μπορούμε να θέλουμε μεταρρυθμίσεις που θα βοηθήσουν στη διατήρηση και όχι στη διάλυση κατακτήσεων του παρελθόντος.

Το «όλα ή τίποτα», το «εμείς ή αυτοί» παθιάζει τους οπαδούς, επιβεβαιώνει την ανάγκη τους να πετούν πέτρες – πραγματικές ή λεκτικές. Οποιος βρίσκεται στη μέση, ή θέλει να τους χωρίσει, λιθοβολείται και από τις δύο πλευρές. Ομως, είναι πολλοί αυτοί που απορρίπτουν τις σημερινές διαχωριστικές γραμμές, που ελπίζουν ότι ο Κυρ. Μητσοτάκης θα πετύχει τους δύσκολους χειρισμούς που η συγκυρία απαιτεί, ότι ο Αλ. Τσίπρας θα καταλάβει το αδιέξοδο του καιροσκοπισμού. Για να πιέσουν γι’ αυτό, όμως, πρέπει να δείξουν ότι η αντικειμενικότητα είναι απαίτηση, όχι παραίτηση.