Του Θανάση Φωτίου
Στη διάρκεια μιας τηλεοπτικής συζήτησης, παραμονές των βουλευτικών εκλογών του 2021, ο εκπρόσωπος του Κινήματος Οικολόγων-Συνεργασία Πολιτών είχε υποπέσει σ’ ένα επικοινωνιακό ατόπημα, εξωτερικεύοντας προφορικά και θα έλεγα με έναν άτσαλο πολιτικά τρόπο, μια μύχια σκέψη. Ποια ήταν αυτή; «Τώρα, που τέλειωσε το Κυπριακό, οι Οικολόγοι θα πάρουν ακόμα περισσότερο τα πάνω τους»!
Η φράση του και εννοείται ότι αναφέρομαι στο πρώτο της σκέλος, στη διαπίστωση «τώρα που τέλειωσε το Κυπριακό…» και όχι στην πεποίθηση - προσδοκία που την ακολουθεί, περιγράφει εύγλωττα και επεξηγηματικά τον πυρήνα της αναδιαμόρφωσης του πολιτικού σκηνικού στην Κύπρο που τα τελευταία χρόνια παρατηρούμε να συντελείται σταδιακά. Και που από τώρα και στο εξής θα εκδηλώνεται με γοργότερους ρυθμούς, θα είναι εμφανέστερη, εντονότερη και, ναι, ανατρεπτική, επηρεάζοντας καθοριστικά κόμματα και πρόσωπα. Εν ολίγοις, θα ξαναμοιραστεί η τράπουλα.
Είναι γεγονός ότι το Κυπριακό αποτέλεσε για δεκαετίες τον άξονα γύρω από τον οποίο περιστρέφονταν τα πάντα. Επηρέασε και καθόρισε τις ζωές μας, διαμόρφωσε τις θέσεις, τις τοποθετήσεις και τις συμπεριφορές μας, ήταν ο λόγος, η αιτία και η αφορμή για πολιτικοποίηση, το κριτήριο για την προτίμηση που εξέφραζε η ψήφος μας στην κάλπη…
Ταυτόχρονα και παράλληλα, το «κυπριακό πρόβλημα» για μισό αιώνα και βάλε έγινε αναμφίβολα το «επάγγελμα» πολλών. Χάρη σ’ αυτό κτίστηκαν πολιτικές και άλλου είδους καριέρες. Ουκ ολίγοι απέκτησαν χάρη σ’ αυτό ρόλο και λόγο. Ορισμένοι μάλιστα, ενώ δεν ήταν παρά βρύα και λειχήνες, «απόκτησαν» –και έτσι δοξάστηκαν– ανάστημα ανάλογο των μαύρων κέδρων του Λιβάνου.
Με το Κυπριακό να αποτελεί το Α και το Ω και να παίζει καθοριστικό ρόλο στην ύπαρξή τους, στα κέρδη και στις ζημιές τους, τα κόμματα «μοιράστηκαν» ρόλους που υποτίθεται ότι απέρρεαν από τις θέσεις και αντιθέσεις τους και σε μια δήθεν διαφορετική φιλοσοφία στην προσέγγιση του προβλήματος, μα στην πραγματικότητα τούς υποδύονταν επειδή έτσι κατάφερναν να συντηρούν τις «διαφορές» τους, να διασφαλίζουν την «αναγκαιότητα» της παρουσίας τους, τα «μαντρώνουν» τους οπαδούς τους και να εξασφαλίζουν την αναγκαία συσπείρωση για την επιβίωσή τους. Ανέξοδο και βολικό όσο η αδιαλλαξία της Τουρκίας τους επέτρεπε να λένε και να πράττουν άνευ βλάβης, εύκολα και αβασάνιστα. Δύσκολο, τραυματικό και ζημιογόνο όταν το χαλί τραβιόταν και αποκαλυπτόταν η γύμνια ενός εκάστου και οι πραγματικές προθέσεις και πεποιθήσεις γίνονταν ορατές.
Ενίοτε, μάλιστα, δεν δίσταζαν ακόμα και να «ανταλλάζουν» ρόλους, όταν οι περιστάσεις και το μικροκομματικό συμφέρον το επέβαλλε. Και έτσι είδαμε τους «απορριπτικούς» να γίνονται «ρεαλιστές» και τους «ρεαλιστές» να γίνονται «απορριπτικοί».
Αυτή η ντροπιαστική εργαλειοποίηση τους απέδιδε στην κάλπη και η ζωή –μαζί με το δάκρυ για το ανεπούλωτο τραύμα της τραγωδίας– συνεχιζόταν. Μέχρι τώρα δηλαδή. Διότι, «τώρα που τέλειωσε το Κυπριακό», τελειώνει και το πάρτι.
Οι δημοσκοπήσεις, τα πολιτικά βαρόμετρα, οι έρευνες δείχνουν την αλλαγή που έρχεται. Το Κυπριακό δεν ρίχνει πλέον κανέναν στα χαρακώματα να λάβει θέσεις μάχης, ούτε τον θέτει σε επιφυλακή. Και από τη στιγμή που το Κυπριακό δεν αφορά πια κανέναν, παρά ελάχιστους ρομαντικούς, όσοι στήριξαν την ύπαρξή τους στην πόλωση που αυτό προκαλούσε, θα ξαφνιαστούν στο μέλλον. Ο κόσμος δεν έχει πλέον τις ίδιες με το παρελθόν αγκυλώσεις και κατά συνέπεια ούτε τη δυσκολία να μετακινείται με γνώμονα άλλα ζητήματα και στη βάση διαφορετικών παραμέτρων. Τα προβλήματα που σήμερα τον απασχολούν και τα οποία με σαφήνεια προτάσσει στις έρευνες που γίνονται, είναι άλλα. Όποιος δεν έχει σαφείς θέσεις που να απαντούν στα ερωτήματα και τις προκλήσεις της εποχής, θα τα βρει σκούρα. Οι αλλαγές στο πολιτικό σκηνικό θα έρθουν σαν τυφώνας. Οι μετακινήσεις και οι διαρροές θα αδειάσουν δεξαμενές και θα γεμίσουν άλλες. «Σταθερές» και «δεδομένα» δεν υφίστανται πια. Και μαζί τους –θα το διαπιστώσουν σύντομα– και όσοι θεωρούσαν τους εαυτούς τους ως τέτοια.
