Kathimerini.gr
Της Λίνας Γιάνναρου
Το πρώτο κουδούνι για τα τρία σχολεία του ελληνισμού της Κωνσταντινούπολης ακούστηκε τον φετινό Σεπτέμβριο σαν «καμπανάκι». Κι αυτό γιατί στην Πατριαρχική Μεγάλη του Γένους Σχολή, το αρχαιότερο ελληνικό σχολείο σε λειτουργία, δεν υπήρξε νέα εγγραφή μαθητή στην Α΄ Γυμνασίου. «Ξεκινάμε με μόλις 30 παιδιά φέτος και χωρίς κανέναν νέο μαθητή στην Α΄ Γυμνασίου», λέει ο σχολάρχης Δημήτρης Ζώτος λίγο πριν συνοδεύσει τους μαθητές του στον παρακείμενο βυζαντινό Ιερό Ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου Μουχλίου για τον αγιασμό. «Η αλήθεια είναι ότι έχουμε αποκαρδιωθεί και στενοχωρηθεί με την εξέλιξη», αναφέρει.
Στα υπόλοιπα σχολεία έχουν γίνει συνολικά 16 νέες εγγραφές μαθητών. Οπως λέει στην «Κ» ο διευθυντής του Ζωγραφείου Λυκείου της Πόλης Γιάννης Δερμιτζάκης, φέτος εγγράφηκαν επτά παιδιά στην Α΄ Γυμνασίου, ενώ άλλα δύο στο σχολείο σε μεγαλύτερες τάξεις. Επτά νέα παιδιά εγγράφηκαν και στο Ζάππειο που είναι το μόνο ελληνικό σχολείο με όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, από νηπιαγωγείο μέχρι λύκειο.
Συνολικά στα ελληνικά σχολεία, συμπεριλαμβανομένης και της Ιμβρου, φοιτούν 302 παιδιά.
«Παρότι προσφέρουμε κι εμείς τα ίδια, ίσως και περισσότερα σε ορισμένες περιπτώσεις, η τοποθεσία μας που βρίσκεται λίγο πιο μακριά από το κέντρο ίσως κάνει τους γονείς να μη μας επιλέγουν», λέει ο κ. Ζώτος. Μπορεί οι ένδοξες ημέρες του διδακτηρίου, με τους μεγάλους αριθμούς νέων μαθητών, να αποτελούν μακρινό παρελθόν, όμως παραδοσιακά κάθε χρόνο εγγράφονταν πέντε έως δέκα νέα παιδιά. Είναι η πρώτη φορά που δεν υπάρχει ούτε μία εγγραφή νέου μαθητή εδώ και πολλά χρόνια. «Πριν από 40 χρόνια είχε παρουσιαστεί παρόμοια περίπτωση, αλλά με τη στήριξη της ελληνικής κοινότητας εδώ μπορέσαμε και ξαναγεμίσαμε τις τάξεις», είπε. Πάντως το ίδρυμα έχει να επιδείξει πολλές επιτυχίες τα τελευταία 25 χρόνια. «Εχουμε βγάλει πολύ καλούς μαθητές και έχουμε πολύ υψηλό επίπεδο, ενώ διδάσκονται όλα τα μαθήματα στα παιδιά. Αυτό είναι προνόμιο, γιατί εδώ είναι δύσκολο να επανδρώσεις τα σχολεία». Οι εκπαιδευτικοί είναι κατά κύριο λόγο Κωνσταντινουπολίτες, ενώ εδώ και πέντε χρόνια υπηρετεί στη Μεγάλη του Γένους Σχολή και μια φιλόλογος από την Ελλάδα. «Συνεχίζουμε και αυτό είναι το σημαντικό», λέει αναθαρρώντας ο σχολάρχης που διδάσκει Μαθηματικά.
«Συνεχίζουμε»
Για τον διευθυντή του Ζωγραφείου, πάντως, το καμπανάκι έχει ηχήσει προ πολλού. «Κι εγώ πριν από οκτώ χρόνια είχα εγγράψει μόνο έναν μαθητή στην Α΄ Γυμνασίου. Δυστυχώς ο αριθμός των νέων του γένους μας λιγοστεύει παντού, και στην Ελλάδα ακόμη. Στην Πόλη είμαστε σήμερα 2.000 κόσμος και εγώ στα 65 μου θεωρούμαι από τους νέους της ομογένειας. Και σκεφθείτε ότι στα σχολεία μας μπορούν να εγγραφούν μόνο παιδιά των οποίων ο ένας από τους δύο γονείς τουλάχιστον είναι χριστιανός ορθόδοξος Ρωμιός, Τούρκος πολίτης. Παρ’ όλα αυτά δεν σβήσαμε, συνεχίζουμε ακόμη, δεν είναι μικρό πράγμα. Είναι σημαντικό, προσθέτει, τα σχολεία να πορεύονται «μαζί χέρι χέρι για ένα καλύτερο αύριο».
Μαθητές και εκπαιδευτικοί της Πατριαρχικής Μεγάλης του Γένους Σχολής μετά τον αγιασμό στον βυζαντινό Ι. Ν. Κοιμήσεως της Θεοτόκου Μουχλίου. Παραδοσιακά στο σχολείο κάθε χρόνο εγγράφονταν πέντε έως δέκα νέα παιδιά.
Το ποτήρι μισογεμάτο βλέπει και ο γενικός πρόξενος της Ελλάδας στην Κωνσταντινούπολη, πρέσβης Κωνσταντίνος Κούτρας. «Με βρίσκετε στην Ιμβρο. Η Ιμβρος, εκεί που δεν υπήρχε τίποτα, μετράει σήμερα 50 παιδάκια στο νηπιαγωγείο, στο δημοτικό, στο γυμνάσιο και στο λύκειο. Εχει συντελεστεί ένα θαύμα εδώ. Η προσέγγισή μου είναι να βλέπω τα πράγματα από τη θετική πλευρά. Πράγματι στην Πατριαρχική Μεγάλη του Γένους Σχολή δεν υπήρξε φέτος εγγραφή νέου μαθητή, θα μπορούσαμε ίσως να δούμε πώς θα το λύσουμε. Αλλά το σημαντικό είναι να μην απογοητευόμαστε, το καντήλι θα μείνει αναμμένο και θα δώσουμε όλοι τη μάχη η φλόγα να φουντώσει περισσότερο».
Οπως λέει, η Μεγάλη του Γένους Σχολή είναι ένα ιστορικό σχολείο –το ίδρυμα κλείνει 571 χρόνια ζωής– και σημείο αναφοράς για ολόκληρη την Κωνσταντινούπολη. Επισκέπτες από όλο τον κόσμο συρρέουν στο κτίριο για να το φωτογραφίσουν, να το δουν από κοντά. Αρκετοί χτυπούν και την πόρτα, αν και είναι δύσκολο για τους υπευθύνους του σχολείου να υποδέχονται επισκέπτες την ώρα που φοιτούν παιδιά. «Είναι χαρακτηριστικό ότι την Κυριακή στη διάρκεια της τελευταίας ημέρας ενός πολύ γνωστού κυπέλλου κωπηλασίας (σ.σ. DenizBank Tersane Ιstanbul) που πραγματοποιήθηκε στον Κεράτιο Κόλπο στην Κωνσταντινούπολη, με χιλιάδες κωπηλάτες και θεατές, ζητήθηκε από τη Μεγάλη του Γένους Σχολή να φωταγωγηθεί. Είναι πολύ σημαντική και για τους Τούρκους».
«Στη Ρωμιοσύνη κάθε δόξα έχει τον δικό της Σταυρό», είχε πει ακριβώς πριν από ένα χρόνο, τελώντας τον αγιασμό στην Πατριαρχική Μεγάλη του Γένους Σχολή, ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ. Βαρθολομαίος: «Εσείς εδώ, οι μαθητές και οι μαθήτριες του ευλογημένου αυτού διδακτηρίου, έχετε το εξαιρετικό προνόμιο να έχετε λάβει την ευλογία και την σκέπη της Μεγάλης Εκκλησίας ήδη από το όνομά σας. Είσθε η Πατριαρχική Μεγάλη του Γένους Σχολή. Είσθε το παρόν και είσθε ταυτόχρονα και το ευοίωνο μέλλον της. Στη Ρωμιοσύνη, όμως, κάθε προνόμιο πηγάζει από μία ευθύνη. Κάθε λόφος υψηλός και λόγος μας καλλιεπής έχει ευωδία Γολγοθά. Η δική σας, λοιπόν, ευθύνη από αυτόν τον υψηλό, φύσει και θέσει, τόπο, είναι να γίνεσθε διαρκώς “φως”. Φως της ρωμαίικης παιδείας μας».
Σε σχέση με την κατάσταση του σχολείου στην Ιμβρο, το οποίο υπέστη σοβαρές ζημιές από τον πρόσφατο σεισμό, ο κ. Κούτρας διευκρίνισε ότι ήδη έχει βρεθεί χορηγός και προχωρεί η αποκατάσταση των ζημιών. «Του χρόνου θα υπάρχει ένα “νέο” σχολείο στη θέση του, ακριβώς όπως ήταν το ιστορικό κτίριο του 1860, στο οποίο είχε φοιτήσει ο Πατριάρχης. Θα ήθελα να στείλω μηνύματα αισιοδοξίας και ελπίδας, χωρίς αυτό να έχει σχέση με διπλωματία».
Βήματα για τον εκσυγχρονισμό των εκπαιδευτηρίων της ομογένειας
Του Μανώλη Κωστίδη
Κωνσταντινούπολη-Ανταπόκριση. Είμαι από τους ομογενείς που έζησαν «στο πετσί τους» τη συρρίκνωση της ομογένειας τις προηγούμενες δεκαετίες, λόγω των προβλημάτων στις ελληνοτουρκικές σχέσεις οι οποίες είχαν συνέπειες στις μειονότητες και των δύο χωρών. Παρά το δημογραφικό πρόβλημα της ομογένειας στην Κωνσταντινούπολη, είμαι από αυτούς που πιστεύουν πως μπορεί να αλλάξει το κλίμα καθώς οι συνθήκες είναι ευνοϊκότερες σε σχέση με το παρελθόν. Το πολιτικό κλίμα είναι καλό μεταξύ των δύο χωρών, η τουρκική κυβέρνηση βοηθάει και δεν προκαλεί προβλήματα στα εκπαιδευτικά ζητήματα, η ελληνική κυβέρνηση έχει αντιληφθεί το πρόβλημα μέσω και του Ελληνικού Προξενείου και ασχολείται καθημερινά με τα ζητήματα που απασχολούν τους ομογενείς.
Ενημερώθηκα πως οι μετακλητοί εκπαιδευτικοί έφθασαν στην Κωνσταντινούπολη και στην Ιμβρο πριν από την έναρξη της σχολικής χρονιάς και αυτό ήταν μια μεγάλη έκπληξη για μένα. Στα χρόνια που ήμουν μαθητής στο Ζωγράφειο Λύκειο οι μετακλητοί έφθαναν στην Πόλη τον Νοέμβριο και κάποιες χρονιές πριν από τα Χριστούγεννα, με αποτέλεσμα να χάνουμε ώρες διδασκαλίας. Σήμερα έχουμε περίπου 300 μαθητές σε όλες τις βαθμίδες και αυτός ο αριθμός πρέπει και μπορεί να διατηρηθεί και να αυξηθεί. Πολλοί απόφοιτοι των σχολείων σπουδάζουν σε καλά πανεπιστήμια της Τουρκίας και της Ελλάδας, γεγονός που δείχνει και την ποιότητα της εκπαίδευσης στα ομογενειακά εκπαιδευτήρια.
Το αισιόδοξο νέο επίσης είναι ότι στο νηπιαγωγείο του Ζαππείου τα τελευταία χρόνια αυξάνεται ο αριθμός των μαθητών και φέτος αναμένεται θα φθάσει στα 34 παιδιά. Το δημοτικό σχολείο θα έχει 65 μαθητές! Στην Ιμβρο εκεί που δεν υπήρχαν σχολεία, τώρα στο νηπιαγωγείο υπάρχουν τέσσερα παιδιά και ο αριθμός των μαθητών στις υπόλοιπες βαθμίδες αυξάνεται. Στο Δημιουργικό Εργαστήρι στην Πόλη, το οποίο είναι ο βρεφονηπιακός σταθμός που λειτουργεί για τις ανάγκες της ομογένειας για παιδιά ηλικίας 2-4 ετών, αναμένεται να εγγραφούν συνολικά 23 παιδιά. Πολλά από τα παιδιά εδώ έρχονται σε επαφή με την ελληνική γλώσσα. Σε αντίστοιχο Δημιουργικό Εργαστήρι στη Χαλκηδόνα έχουν εγγραφεί πέντε παιδιά. Αρα υπάρχει νέα γενιά.
Γίνονται επίσης βήματα για τον εκσυγχρονισμό των κτιρίων. Σε λίγες εβδομάδες θα ολοκληρωθεί το σημαντικό έργο της αποκατάστασης και αντισεισμικής θωράκισης του κτιρίου του Ζωγραφείου Λυκείου με την οικονομική στήριξη των ελληνικών τραπεζών-μελών της Ελληνικής Ενωσης Τραπεζών και του Αθ. Μαρτίνου. Παράλληλα γίνονται σχέδια για τον εκσυγχρονισμό όλου του κτιρίου προκειμένου να ικανοποιεί τις ανάγκες του μέλλοντος. Δεν μπορούμε να αγνοήσουμε το γεγονός ότι οι τουρκικές αρχές παρείχαν κάθε είδους διευκόλυνση για την ταχεία ολοκλήρωση του έργου.
Επίσης η εταιρεία PeopleCert με την υποστήριξη του ΣΥΡΚΙ ανακοίνωσε την έναρξη του προγράμματος «Ενίσχυση Εκπαίδευσης στην Πόλη». Θα γίνονται φροντιστηριακά μαθήματα αγγλικής γλώσσας, δωρεάν για όλους τους μαθητές δημοτικού, γυμνασίου, λυκείου. Ελπιδοφόρο μήνυμα είναι και πως οι τουρκικές αρχές σε μεγάλο βαθμό βοηθούν και συνεργάζονται με τις διευθύνσεις των σχολείων και τις ελληνικές αρχές. Το βασικό πρόβλημα είναι με την έκδοση αδειών παραμονής Ελλήνων υπηκόων που θέλουν να εγκατασταθούν στην Πόλη. Είτε καθυστερούν είτε απορρίπτονται. Στο ζήτημα αυτό χρειάζεται ιδιαίτερη μέριμνα.
Τέλος, δεν μπορώ να μην αναφέρω ότι ως μέλος μιας μειονότητας της Πόλης στενοχωριέμαι όταν διαβάζω στην ειδησεογραφία πως δεν ανοίγει το σχολείο της μειονότητας στη Θράκη του χωριού Παλαιού Ζυγού της Ξάνθης, παρά το γεγονός ότι είχε συγκεντρώσει τον επαρκή αριθμό μαθητών. Ισως να υπήρχαν κάποιοι γραφειοκρατικοί λόγοι, που όμως θα μπορούσαν να ξεπεραστούν. Ας μην ξεχνάμε ότι τα σχολεία των μειονοτήτων έχουν ιδιαιτερότητες και θα ήταν καλό να αντιμετωπίζονται με θετική φροντίδα.
